Bogusław Węgliński

Dla współczesnej Szkocji dewolucja jest najważniejszym procesem w kontekście politycznym, społecznym, kulturalnym czy tożsamościowym. Ważnym i widocznym następstwem tego procesu jest powstanie odrębnego systemu politycznego Szkocji. Jest on bezsprzecznie połączony z brytyjskim, jednak nosi wyraźne znamiona odrębności, takie jak inny system partyjny czy parlament, nie należy też zapominać o autonomicznym systemie medialnym. Wspomnieliśmy, że polityka w Szkocji jest ściśle związana z Wielką Brytanią, ale sięga też do innych źródeł i niewątpliwą cechą Szkotów jest proeuropejskość. Książka stanowi studium dewolucji w Szkocji ze szczególnym uwzględnieniem dwóch aspektów: bezpieczeństwa i mediów. W rozdziale dotyczącym bezpieczeństwa ten istotny aspekt funkcjonowania współczesnego państwa prezentowany jest przez pryzmat terroryzmu, a także bezpieczeństwa ekonomicznego. Rozdział dotyczący mediów w Szkocji interpretuje je w kontekście rozwoju sfery publicznej i kształtowania społeczeństwa obywatelskiego. System medialny Szkocji, choć – jeśli chodzi o poszczególnych nadawców – różni się od brytyjskiego, w obrębie struktury i zarządzania jest jego kalką. Szkocja posiada silną prasę, nowoczesne media publiczne i autonomiczne, również obciążone zadaniami nadawców komercyjnych. W książce dewolucja stanowi proces, który podlega stałemu rozwojowi, takie były też założenia twórców tej koncepcji. W obliczu wydarzeń z 2016 roku (referendum europejskie) kwestia niepodległości Szkocji będzie wracać.

Książka poświecona została zagrożeniu terroryzmem we współczesnym świecie w kontekście systemu bezpieczeństwa państwa demokratycznego. Kwestia adaptacji systemów bezpieczeństwa współczesnych państw do nieustannie zmieniających metody działania i funkcjonowania nowoczesnych organizacji terrorystycznych to podstawowe wyzwanie stojące przed rządzącymi. Rządzących państwem demokratycznym polityków czeka w tym wypadku zadanie znacznie trudniejsze. W swoich działaniach, mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom, muszą szanować ich prawa, a system polityczny ogranicza także gamę dostępnych działań. Warto nadmienić, że zainteresowanie szeroko rozumianą kwestią zagrożenia terrorystycznego znacznie wzrosło po 11 września 2001 roku, bo to właśnie ten atak stał się cezurą kolejnego etapu zmian systemów bezpieczeństwa w państwach demokratycznych. Atak Al-Kaidy stanowi początek ery terroryzmu ponowoczesnego, dla którego akt terroru jest środkiem uzyskania celu politycznego w sposób pośredni, poprzez oddziaływanie na społeczeństwo i jego wartości. Ocenę funkcjonowania systemu bezpieczeństwa państwa i jego elementów funkcjonalnych w sytuacji zagrożenia terrorystycznego oraz konsekwencji wdrażanych przedsięwzięć antyterrorystycznych dla sposobu funkcjonowania państwa demokratycznego przeprowadzono wieloaspektowo, w ten sam sposób potraktowano także zjawisko terroryzmu.

Aktualne i interesujące spojrzenie na współczesny świat postrzegany przez pryzmat różnorodnie przejawiającego się populizmu. Zdaniem reprezentującej różne perspektywy badawcze i ośrodki naukowe grupy autorów – wspólnym mianownikiem ich poszukiwań są przewijające się we wszystkich artykułach nowe media. Mogą się one stać w tym kontekście zarówno narzędziem prawdy, jak i orężem destrukcji. Są przy tym bardzo egalitarne. Używa ich zarówno młodzież szkolna i studenci, jak i politycy wszystkich opcji. Braku aktywności w nowych mediach nie wyobrażają sobie współcześnie organizacje terrorystyczne, a tym bardziej zwalczające je służby. Popularność nowoczesnych rozwiązań komunikacyjnych przenosi się także na wybory (nie tylko polityczne) dokonywane przez współczesne społeczeństwa. Już teraz widać z perspektywy lat zmiany społeczne, do jakich doprowadziła łatwość dostępu do informacji. Pewnym zagrożeniem jest jedynie to, że z powodzi informacji możemy nie wyłowić tego, co ważne i cenne, że może umknąć nam to w bezmiarze cyberprzestrzeni. Książka w języku angielskim.