Karolina Szymaniak

Pierwszy  przekład zbioru opowiadań Fradl Sztok (Gezamlte ercejlungen, 1919) ujawnia tajemniczy, prawie zapomniany talent nie tylko w zakresie literatury żydowskiej, ale w całej historii literackiego modernizmu.Niepozbawione autobiograficznych odniesień historie osadzone są w dwóch różnych światach. Większość z nich opisuje życie społeczności w galicyjskich miasteczkach, pozostała część dzieje się w Ameryce. To właśnie w Nowym Jorku Fradl Sztok, jako poetka, zyskała rozgłos w środowisku artystycznej bohemy. Pisarstwo Sztok łączy w sobie eksperymenty formalne rozbijające tradycyjne formy narracji w stylu Virginii Woolf, oraz zagadnienia tożsamości w klimacie prozy Sylvii Plath, a wspólnym ogniwem biograficznym trzech pisarek jest zmaganie się z chorobą psychiczną. Choć niewiele wiemy o jej życiu, a spuścizna literacka, którą pozostawiła jest niewielka – proza Fradl Sztok stanowi mocny głos w kobiecej literaturze jidysz. Opowiadania pulsują od gniewu, napięcia, frustracji, wyciągania rąk po życie i pragnień, również tych erotycznych. Pomimo tego, pisarska gra z Czytelnikiem, którą uprawia Sztok, sprawia, że opowiadania nie są mroczne, charakteryzuje je młodzieńcza ciekawość świata i lekkość.Fradl Sztok (1888?-1952?)  – urodzona w Galicji, emigrowała do Nowego Jorku jako młoda dziewczyna. Poetka, prekursorka sonetu w jidysz, należała do grupy literackiej Di Junge. Opublikowała niewiele tekstów prozą. Niewiele wiemy też o jej życiu, w latach 30. wycofała się z życia publicznego, być może spędziła kilka lat w zakładzie psychiatrycznym, być może wyszła za mąż i zmieniła nazwisko. W twórczości często poruszała tematy emigracji, a także kobiecych pragnień, również tych erotycznych.

Charles Taylor niezbyt ufa abstrakcyjnym schematom intelektualnym. W ich miejsce woli badać, jak ludzie wyobrażają sobie własną społeczną egzystencję, dogadują się z innymi i rozwiązują problemy. Imaginarium społeczne tym różni się więc od teorii społecznej, że uwzględnia wyobrażenia zwykłych ludzi, które najczęściej nie są ujęte w kategoriach teoretycznych, lecz wyrażają się w obrazach, opowieściach i legendach. Autor stawia sobie za cel zbadanie tych imaginariów, które legły u podstaw zachodniej nowoczesności. Zrozumienie ich pozwala odkryć, że trzeba dziś mówić o wielu nowoczesnościach i przestać patrzeć na nowoczesność jako na jeden proces, dla którego wzorcem jest Europa.Charles Taylor jest obecnie jednym z najbardziej znanych filozofów, również na terenie nauk społecznych i humanistycznych. W 2007 roku został uhonorowany prestiżową Nagrodą Templetona. Książka Nowoczesne imaginaria społeczne stanowi część jego monumentalnego dzieła, jak dotąd nie przetłumaczonego na język polski - A Secular Age.

Utopie to sny o zbiorowym zbawieniu, które na jawie stają się koszmarami.  Co łączy dziewiętnastowiecznych anarchistów, Lenina, Trockiego, reżimy Mao i Pol Pota, grupę Baader-Meinhof i radykalne ruchy islamskie? Te wszystkie tak różne środowiska spotykają się w jednym punkcie - wyznają wiarę w wyzwalającą moc przemocy jako narzędzia przekształcania niedoskonałego świata w raj na ziemi. Taka wiara jest jednym z przejawów utopijnego myślenia, które - zdaniem Johna Graya - doprowadziło do rozlewu krwi na skalę nie spotykaną dotąd w historii. Czarna msza. Apokaliptyczna religia i śmierć Utopii, najnowsza książka Johna Graya, najbardziej znanego współczesnego angielskiego myśliciela politycznego, ucznia Isaiaha Berlina i Michaela Oakeshotta, profesora London School of Economics, to przenikliwa analiza myślenia utopijnego, które - jak dowodzi John Gray - kształtuje nie tylko politykę George'a Busha, ale i przywódców Al-Kaidy.