Mechanizmy ewolucji religii

Jak się rodzą i dlaczego umierają religie? Jak ewoluują? Czy muszą ze sobą walczyć? Czy ich historie dadzą się opisać przez mechanizmy analogiczne, a może nawet homologiczne do ewolucji darwinowskiej?

Szukając odpowiedzi na te pytania, autor konfrontuje typowe dla socjologii podejście do ewolucji, rozumianej jako proces rozwoju, z teoriami przenoszącymi na grunt nauk społecznych teorię darwinowską. Wychodzi z założenia, że adekwatną teorię ewolucji religii można zbudować jedynie na drodze syntezy tych dwóch podejść. Dzięki temu ewolucja religii przestaje być, jak w klasycznym ewolucjonizmie społecznym, jedynie analityczną konstrukcją ogarniającą abstrakcyjnym schematem wszelkie religie ludzkości, ale ujmowana jest jako empiryczny proces, któremu podlegają poszczególne religie, każda na swój unikalny sposób. Jest to proces uwarunkowany choć niezdeterminowany jednoznacznie przez określone czynniki społeczne, które działają wprawdzie jako potężne siły selekcji, ale siły wyłącznie negatywne, niezdolne określić treści religii. Religie, przy pomocy rozmaitych mechanizmów opierają się tym siłom. Rezultat działania procesów ewolucyjnych jest jednak nieprzewidywalny i nie gwarantuje żadnej religii nieśmiertelności.