Borussia

My, matki bogów, jesteśmy śmiertelne”. Genialna prostota. Gdyby tych wierszy nie pisała kobieta o kobiecie (i o wszystkich duszach żyjących), rzekłbyś: tego nie mogła napisać kobieta – wszak do dziś żadna tak nie pisała. Tolo Szaleńczyk

Artur Becker (ur. w 1968 r. w Bartoszycach). Od 1985 r. mieszka w Niemczech. Prozaik, poeta, eseista, pisze w języku niemieckim. Jest najbardziej znanym niemieckojęzycznym autorem pochodzenia polskiego. Wszystkie jego powieści związane są tematycznie z Warmią i Mazurami. W Niemczech opublikował jedenaście książek – poezję i prozę. Laureat prestiżowej nagrody im. Adelberta von Chamisso za rok 2009. Powieść „Kino Muza“ jest pierwszą publikacją prozy Beckera w języku polskim. Przedstawia los bohatera na rozdrożu: między miasteczkiem Bartoszyce i niemiecką Bremą.

Prezentowany tom nie jest klasycznym katalogiem. Uzupełnia i wzbogaca wystawę "My, berlińczycy", ale jednocześnie stanowi samodzielną, otwartą opowieść o przeszłości. Włączamy się w europejskie dyskusje o historii, proponując opowieść o "własnych historiach" Polaków i Niemców poprzez pryzmat historii wzajemnych oddziaływań. Nie ma bowiem zamkniętych historii narodowych. Wszystkie dzieją się w szerszym kontekście. Punktem odniesienia staje się historia sąsiada. W przypadku Berlina "sąsiedzkość" ma podwójne znaczenie: wewnętrzne - Polacy jako integralna część społeczno - politycznego organizmu stołecznego Berlina, jako współobywatele: zewnętrzne - Polacy/Niemcy jako rzeczywisty i wyobrażony wizerunek sąsiada.

Dariusz Muszer (ur. 1959 w Górzycy, ziemia lubuska), pisarz, poeta, publicysta, eseista, dramaturg, tłumacz, dziennikarz. Pisze po polsku i niemiecku. Mieszka w Hanowerze. Narratorem powieści „Lummick“ jest polski emigrant mieszkający w Hanowerze. Ta na poły detektywistyczna powieść o mistyfikacji literackiej jest napisana wartkim językiem, traktuje o zwykłych ludziach i ich losach na pograniczu polsko-niemieckim. Wątek „autobiograficzny“ książki dotyka zagadnień pisarstwa, emigracji, wyboru języka, ale przede wszystkim pisarstwa na obczyźnie.

Obejrzyjsię to mityczna wioseczka w bezkresnych polskich lasach, w poszukiwaniu której Martha po latach przybywa z Niemiec do Polski. Tam po raz ostatni widziano jej brata Johannesa, robotnika Służby Pracy Rzeszy, nim pochłonęła go zawierucha wojny. Podróż po Polsce wywołuje lawinę wspomnień o wspólnym dzieciństwie w ojczystej Saksonii. W walizce Martha wiezie dokumenty zdobyte w archiwach, w głowie – głos brata – echo z przeszłości. W poszukiwaniach pomagają jej polski profesor historii z Warszawy, filmowiec z Poznania, wreszcie Ewa, młoda studentka germanistyki w roli tłumaczki. Życzliwość, wyrozumiałość i sympatia Marthy do Polaków oraz okazywana jej bezinteresowna pomoc wielu przypadkowych ludzi składają się na niezwykły obraz współczesnych relacji polsko-niemieckich. Tęsknota, strata, wspomnienia. Samotność. Stara kobieta, szukająca czegoś, na własną rękę. Dzięki „prostemu” językowi tej powieści Anne Dorn udało się wykreować gęstą atmosferę, w której splatają się przeszłość i teraźniejszość. Autorka wie jak podtrzymać ciekawość czytelnika. HANNELORE HOGER

Tadeusz Szyłłejko: To dramatyczny krzyk rozpaczy! Nie jest to lektura dla smakoszy deserów. To rzeczywiście "Restauracja strasznych potraw". Drażni, porusza, irytuje. Anna Bojarska: Boże, jakie to dobre!

Reportaże te napisałam, żeby odkupić grzech zaniechania, ponieważ w czasach, kiedy mogłam wysłuchać opowieści mojej babki, nie miałam na to ani czasu, ani chęci. Z Zamiast wstępu

Powieść demonologiczna Na brzegu Jarynia (1930) to studium rzeczywistości doszczętnie zmiatanej przez rewolucję. Pod warstwą barwnej fabuły, antropomorfizującej bożki i bóstwa zamieszkujące okolice Horynia-Jarynia, kryje się lęk przed nadejściem nowych czasów. W opowieści, podobnie jak w Mistrzu i Małgorzacie Bułhakowa, rozgrywa się dramat XX wieku, w którym nawet diabeł przestał być straszny. Polskiemu czytelnikowi proza Kondratiewa może przypominać niekiedy poezję Bolesława Leśmiana. W polskim przekładzie starano się zachować charakterystyczny dla autora język.

Hanna Brakoniecka - pisarka , blogerka, rysowniczka. Pisze krótkie prozy: zwierzenia, monologi, dialogi, opowiadania. Prezentuje je na blogach, czytana cyklicznie w olsztyńskim Spichlerzu Teatralnym. Zapraszana jest do szkół, przedszkoli, klubów, bibliotek. Publikowała w prasie lokalnej i ogólnopolskiej. W 2010 r. Teatr Kreatury z Gorzowa Wlkp. wystawił spektakl wg jej tekstów "Chłopski głos" w reż. Przemka Wiśniewskiego. Wraz z mężem Kazimierzem wydała książkę HabraKabra (wyd. Borussia) zawierajacą aforyzmy i rysunki satyryczne związane z ich małżeńskim pożyciem. Mieszka w Olsztynie, z zawodu polonistka, matka dwóch synów i babcia dwoja poznańskich wnucząt. "Patrzę, jak się złościmy na siebie, jak machamy innym przed oczami naszymi oczywistościami. Jakbyśmy nie wiedzieli, że każdy z nas ma prawo do swojej niepowtarzalności, własnej prawdy. Więc sobie marzę. że moje opowieści może czasem komuś pokażą, jak bardzo różnorodny, a przez to ciekawy jest ludzi świat". ze Wstępu

Przystanek "Borussia 25" służy dziś głównie refleksji nad tym, jak zmieniały się nasze priorytety programowe, jak wzbogacaliśmy naszą refleksję o współczesności i przeszłości. Antologia ani nie odzwierciedla boussiańskiego status quo, ani nie zamyka jakiegoś etapu,. Naszą intencją było ukazanie procesu tworzenia i rozwoju, który trwa i ciągle ma potencjał zapisywania przyszłości.

Już od lat olsztyńska "Borussia" wiele miejsca w swojej działalności poświęca problematyce krajobrazu kulturowego Warmii i Mazur. Czytanie krajobrazu, jak to nazwaliśmy, ma szczególne znaczenie w miejscu, gdzie przekaz pokoleniowy i tradycyjne więzi zostały przerwane. Wówczas pozostaje odwoływać się do materialnych śladów przeszłości, do znaków krajobrazu. W ten sposób jesteśmy w stanie nie tylko wzbogacić i uzupełnić naszą wiedzę historyczną. Redaktoir serii Iwona Liżewska

Ernst Wiechert (1887-1950) to jeden z najbardziej znanych pisarzy niemieckojęzycznych pierwszej potowy XX wieku, uważany za przedstawiciela literackiej emigracji wewnętrznej. Urodził się na Mazurach w miejscowości Piersławek koło Mrągowa. Po studiach w Królewcu podjął tam pracę nauczyciela gimnazjalnego, którą po 1930 r. kontynuował w Berlinie. W czasie l wojny światowej walczył jako żołnierz na frontach wschodnim i zachodnim. Po 1918 r. poświęcił się twórczości literackiej. Za swoje dzieła był wielokrotnie wyróżniany prestiżowymi nagrodami, a jego książki ukazywały się w bardzo wysokich jak na owe czasy nakładach. W okresie narodowego socjalizmu bronił wartości humanistycznych, otwarcie krytykując ówczesną władzę. Za swoją antynazistowską postawę trafił do aresztu i był więziony w obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie (1938). Po II wojnie światowej podróżował z odczytami po wielu krajach. Krytykowany i nierozu-miany w Niemczech, osiadł w Szwajcarii, gdzie spędził ostatnie lata życia. Ernst Wiechert jest autorem 13 powieści oraz ponad 50 nowel i opowiadań. "Czułem, jak bardzo napięta atmosfera panowała na uniwersytecie, nie tylko dlatego, że, jak mówiono, wśród słuchaczy znajdował się Himmler. Sala audytoryjna była przepełniona. Widziałem ponad tysiąc twarzy patrzących nieruchomo w moją stronę. Przeważnie należały do młodych osób. Kiedy na nie spoglądałem, wiedziałem również, że, przybywając tutaj, postąpiłem słusznie. Teraz nie miałem już najmniejszych wątpliwości. Była to pewność moralna, większa od wszystkich innych pewności tego świata."

Mam nadzieję, że niniejsza książka wpisze Golo Manna na stałe również do polskiego dyskursu o współczesnych Niemczech. Można, nawet czasami trzeba się z jego tezami nie zgadzać. Golo Mann wszedł na dobre do głównego nurtu niemieckiej historiografii dopiero w latach osiemdziesiątych. Mimo to, z pewnością stanowi jeden z najciekawszych i najważniejszych głosów w samorefleksji Niemców nad ich własną historią i stąd chociażby warto znać jego przemyślenia, tym bardziej, że tłumacz w pełni oddał urok jego stylu". Prof. Robert Traba

Każdy tom jest innym światem indywidualnych przeżyć i doświadczeń. Każdy tom w szczególny sposób odkrywa nieznane bądź zapomniane przestrzenie kulturowe Śląska, Mazur, dawnych Prus Wschodnich, aż po magiczne miejsca Wilna i Bukowiny. Wszystkie publikacje z tej serii łączy jedna idea : próba zrozumienia otaczającego nas świata.

Wybrane opowiadania przynoszą wizję świata postrzeganego z białoruskiej perspektywy, wyrwanego z historii i geografii, a przede wszystkim z tzw. rzeczywistości. Nie ma tu jednak wielkiej polityki. Siłą antologii jest jej literackość, ciekawość i nowatorskość postrzegania świata przeżywanego przez autorów i jednocześnie bliskiego każdemu wrażliwemu Czytelnikowi. Autorzy nie dokumentują życia, lecz tłumaczą je na swój język i poetykę bez kompleksów „zacofanej, zamkniętej prowincji“ Europy.

„Nóż w wódzie. Pieśń o topielcach” jest historią emigranta powracającego w rodzinne strony po ponad dwudziestu latach. Bohater przybywa do małej warmińskiej wioski Wilimy nad brzegiem jeziora Dadaj, gdzie odnajduje reinkarnację swej dawnej miłości, spotyka zarówno żywych przyjaciół, jak i duchy zmarłych. Magia przyrody, bezwzględność historii, komiczność i tragizm codziennych sytuacji – te i inne elementy jednoczy wartko opowiedziana narracja. „Nóż w wódzie” to najnowsza powieść w serii RE-MIGRACJE, prezentującej wybrane utwory literackie pisarzy niemieckiego obszaru językowego, wywodzących się z innych krajów i kultur.

Kazimierz Brakoniecki (1952) – poeta i pisarz, redaktor, tłumacz poezji francuskiej, animator kultury. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Autor licznych książek, głównie poetyckich i eseistyczno-autobiograficznych. Debiutował tomikiem „Zrosty”(1979/1980). W ostatnich latach opublikował: „Amor fati” (Szczecin 2014); „Terra nullius” (Gołdap 2014). W 2016 r. laureat prestiżowej Literackiej Nagrody im. Samuela Bogumiła Lindego Miast Partnerskich Getyngi i Torunia. „Zakład biograficzny Olsztyn” wydany przez „Borussię” w 2016 r. to zbiór tekstów znanego olsztyńskiego twórcy Kazimierza Brakonieckiego, w których osobiste i rodzinne losy wpisuje on w historię powojennego Olsztyna i regionu Warmii i Mazur. Brakoniecki, aby wyrazić epokę oraz rozpisać na głosy różne żywoty bohaterów (zresztą nie tylko z czasów PRL, w których dojrzewał, ale również z przełomu XX i XXI w.), sięga po różne formy wypowiedzi literackiej: po prozę poetycką, wyznanie autobiograficzne, wiersz, esej, scenkę dramatyczną, opowiadanie, a nawet satyrę. Efektem jest szeroka i wciągająca panorama historiozoficzno-filozoficzna jak i cały wachlarz oryginalnie zarejestrowanych ludzkich postaw wobec świata i życia.