Dagmara Budzbon-Szymańska

Nieznana i zdumiewająca historia matki Leonarda da Vinci. Opowieść, która rzuca nowe światło na dzieła jednego z największych twórców renesansu. Caterina jest wolna jak wiatr i jak wiatr nieokiełznana. Jeździ konno po dzikich stepach, słucha głosów drzew, zwierząt i bogów. Jej przyszłość zdaje się przesądzona. Caterina nie podejrzewa, że przyjdzie jej opuścić niedostępne góry Kaukazu. Pewnego dnia zostaje gwałtownie wyrwana ze swojego świata i wciągnięta w wielką historię – przeniesiona do serca renesansu, Florencji. Jej życie nabierze zupełnie nowego sensu. Pozna potężną miłość, a swoje dziecko pokocha bardziej niż własne życie. A ono pokocha ją w ten sam sposób. Caterina da mu wszystko, co dla niej najważniejsze: nieskończoną miłość do życia, wolności i wszelkich stworzeń. Pokaże mu, czym jest piękno. A On to przyjmie i stanie się twórcą totalnym, człowiekiem, który nie należy do jednego narodu ani do jednej kultury, ale do całej ludzkości. Imię tego dziecka znamy wszyscy: Leonardo. Opowieść o największym umyśle wszech czasów, o matczynej miłości, o początkach współczesnego świata, konfrontacji Zachodu i Wschodu. O Morzu Śródziemnym jako kolebce kultury, fascynującej mozaice ukazanej w przededniu odkrycia obu Ameryk. Jeśli matką Leonarda była pojmana przez Genueńczyków czerkieska dziewczyna, źródłem niezwykłej wrażliwości i talentu mistrza z Vinci staje się nieobecna na kartach historii kobieta, której odebrano wolność i tożsamość. Anna Brzezińska  

Mistrzynie to stworzony przez Dagmarę Budzbon-Szymańską zbiór esejów na temat życia i twórczości wybranych polskich artystek, pozwalający szerokiemu gronu wielbicieli sztuki poznać je i zrozumieć. To książka, do której może zajrzeć każdy – bez względu na to, jaką wiedzę z zakresu historii sztuki posiada – i w której każdy znajdzie dla siebie coś ciekawego. Autorka opowiada, kim były i są te fascynujące i odważne kobiety, które musiały stawiać czoła przeciwnościom losu, iść pod prąd panujących zasad, przebijać głową mur. Czym się kierowały, czego pragnęły i czego się obawiały? Poprzez ich dokonania i doświadczenia śledzimy historię sztuki polskiej i światowej od wieku XIX aż do lat najnowszych i przyglądamy się różnym aspektom twórczości artystek, a także ich podejściu do kwestii emancypacyjnych/feministycznych, macierzyństwa, walki z wszechpanującymi maskulinizacją i patriarchatem świata artystycznego oraz łączenia sztuki z życiem rodzinnym. Mistrzynie to niezwykłą opowieść o roli kobiet na polskiej scenie artystycznej w ciągu ostatnich 200 lat, ukazująca sylwetki między innymi takich twórczyń jak Boznańska, Kobro, Jarema, Szapocznikow, Pągowska, Abakanowicz, Kozyra czy Bogacka.

Obsesja. Intryga. Zemsta Tate Kinsella jako ostatnia widziała kobietę, która spadła z tarasu na dwudziestym piątym piętrze. Krążyły plotki, że Tate ma romans z jej mężem, więc stała się idealną podejrzaną. Przyznała, że była z kobietą w budynku na chwilę przed jej śmiercią. Zapewnia jednak policję, że nie miała z tym nic wspólnego. Prawniczka postanawia udowodnić niewinność Tate, ale szybko staje się jasne, że dziewczyna ma jakieś tajemnice. Czy naprawdę ma czyste sumienie i jest idealną ofiarą zbrodni doskonałej? A jeśli nie, czy kogoś chroni? Kogo właściwie i dlaczego?

Kiki de Montparnasse, która naprawdę nazywała się Alice Ernestine Prin, to jedna z bardziej barwnych postaci Paryża lat dwudziestych XX wieku. Była aktorką, piosenkarką kabaretową, i malarką, ale przede wszystkim znamy ją jako modelkę, muzę, przyjaciółkę i kochankę słynnych artystów, przedstawicieli ówczesnej awangardy. Uwieczniona w dziełach takich tworców jak Amedeo Modigliani, Mojżesz Kisling, Francis Picabia, Jean Cocteau, Alexander Calder i Man Ray. Historyk Mark Braude w swojej fascynującej opowieści przedstawia sylwetkę Kiki de Montparnasse, ukazując jej przełomowy wpływ na ówczesną kulturę. Podążając za artystyczną parą, jaką tworzyli Kiki i amerykański surrealista Man Ray, wprowadza nas do świata, w którym splatają się miłość, sztuka i walka o dominację. Prowokacyjna i magnetyzująca jak sama Kiki książka Kiki Man Ray to historia wyjątkowego życia, rzucająca wyzwanie naszym wyobrażeniom o artystach i ich muzach. Niezwykły portret zapomnianej paryskiej artystki i gwiazdy kabaretu, której niesamowite życie każe nam patrzeć na historię sztuki nowoczesnej w zupełnie nowy sposób.

Inne niż wszystkie, intrygujące spojrzenie na historię drugiej wojny światowej i Holokaustu przez pamiętniki mieszkańców Holandii – relacje z pierwszej ręki, zwykłych ludzi żyjących w niezwykle trudnych czasach. Opierając się na wybranych tekstach z kolekcji ponad dwóch tysięcy holenderskich pamiętników pisanych podczas drugiej wojny światowej, a dziś znajdujących się pod opieką archiwistów, Pamiętnikarze rzucają nowe światło na tę tragiczną część historii. Pozwalają spojrzeć na nią w świeży sposób, oczami między innymi sympatyzującego z nazistami policjanta czy żydowskiego dziennikarza, dokumentującego codzienne życie w obozie tranzytowym. Dziennikarka Nina Siegal – dorastająca w Stanach Zjednoczonych w rodzinie, która przeżyła Holokaust – zawsze się zastanawiała, jak drugiej wojny światowej doświadczali zwykli ludzie. Jako dziecko słyszała opowieści o wojnie i o dzienniku Anne Frank, ale były to albo lekcje moralności, albo historie z puentą. Aby odnalezienie się w amerykańskiej rzeczywistości było łatwiejsze, nigdy nie ujawniano jednak szczegółów przeszłości. Kiedy dorosła już Siegal przeprowadziła się do Amsterdamu, pytania o historię powróciły, a wraz z nimi pojawiły się nowe: dlaczego w czasie wojny zginęło siedemdziesiąt pięć procent holenderskiej społeczności żydowskiej, podczas gdy w innych krajach Europy proporcje te były inne? Jak wpisuje się to w narrację o holenderskim ruchu oporu, o którym tak wiele słyszała, i jak odnosi się do słynnej tolerancji, o której ludzie w Holandii zawsze chętnie mówią? A w końcu, co być może najważniejsze, czy nie znając odpowiedzi na te pytania, mogłaby wychowywać w tym kraju żydowskie dziecko? Wnikliwa i wyjątkowa książka Pamiętnikarze, będąca wynikiem analizy pamiętników zwykłych ludzi, pozwala zrozumieć naturę oporu, działanie pamięci oraz sposoby, w jakie rozpatrujemy i upamiętniamy przeszłość. [lewe skrzydełko - cytat] Trzy z pamiętników, które wybrałam, napisane były przez Żydów – jeden z nich przeżył okupację w ukryciu, inny pisał w obozie koncentracyjnym, trzecia autorka przez jakiś czas mieszkała w Amsterdamie i była członkinią Rady Żydowskiej. Dwa wybrane przeze mnie pamiętniki spisane były przez holenderskich nazistów: jeden z nich był amsterdamskim policjantem, druga autorka to żona początkującego nazistowskiego urzędnika, bywalczyni z Hagi. Jedna z pamiętnikarek była członkinią ruchu oporu, która uratowała wiele istnień ludzkich; ostatnia autorka to siedemnastoletnia pracownica fabryki, bez przynależności politycznej. Wszyscy oni byli, w taki czy inny sposób, kluczowymi dokumentalistami nazistowskiej okupacji Holandii, a ich historie pokazują prywatną, osobistą wojnę, z którą pod faszystowskim uciskiem musiała się zmierzyć każda jednostka. Niektóre z tych głosów nie zostały jeszcze usłyszane; inne – wręcz przeciwnie, ale według mojej skromnej oceny w sposób niewystarczający. Fot.: Stuart Acker Holt NINA SIEGAL jest autorką i dziennikarką, regularnie piszącą do działu kulturalnego „New York Timesa”. Doktoryzuje się w Amsterdamskiej Wyższej Szkole Dziedzictwa, Pamięci i Kultury Materialnej. Oprócz pracy dziennikarskiej, którą zajmuje się od lat dziewięćdziesiątych, Siegal opublikowała trzy powieści. Za drugą z nich otrzymała w 2006 roku stypendium Fulbrighta. Obecnie mieszka w Amsterdamie, z córką i psem. Za swoje teksty zdobyła wiele stypendiów i nagród, w tym 2021 Whiting Creative Nonfiction Grant.

„Mysz Tymoteusz i jeż Fryderyk. Tajemnica dzieł Leonarda da Vinci”, autorstwa Dagmary Budzbon-Szymańskiej, to czwarta część sensacyjno-detektywistycznej serii o dwójce przyjaciół walczących ze złodziejami i z fałszerzami dzieł sztuki. Nowe zlecenie Tymoteusza i Fryderyka polega na namierzeniu złoczyńcy, który w aktówce o niestandardowych wymiarach wyprowadził z Luwru najsłynniejszą spośród sportretowanych dam renesansu – Mona Lisę. Zmierzając tropem złodzieja, przyjaciele trafiają do pełnego zabytków Krakowa, w którym nie tylko poznają ciocię Hannę i wujaszka Henryka, lecz także odkrywają wielki sekret Leonarda da Vinci. Czy i tym razem zdołają powstrzymać przestępcę i uratować cenne dzieła sztuki?

„Mysz Tymoteusz i jeż Fryderyk. Afera w Paryżu”, autorstwa Dagmary Budzbon-Szymańskiej, to już trzecia część przygód dwójki przyjaciół demaskujących nieuczciwych koneserów sztuki. Tymoteusz i Fryderyk z polecenia nadkomisarza Johna Smitha udają się tym razem do Paryża, gdzie mają rozwikłać tajemnicę nieproszonego gościa regularnie odwiedzającego Musée d’Orsay. Przed bohaterami nie lada wyzwanie, ponieważ nieznany sprawca wchodzi niepostrzeżenie do muzeum, spędza w nim kilka godzin, lecz nie kradnie żadnego obrazu. Mysz i jeż, wyraźnie zafascynowani malarstwem impresjonistycznym, za wszelką cenę starają się ustalić, kim jest nowy antagonista i jakie postawić mu zarzuty. Ilustracje do książki wykonała Joanna Gębal, która jak zwykle w barwny i dowcipny sposób przedstawiła losy małych bohaterów oraz własne interpretacje dzieł sztuki.

Sówka Jędruś. Zabawa w artystów”, autorstwa Dagmary Budzbon-Szymańskiej, to książeczka dla dzieci w wieku 3–6 lat, która w przystępny sposób opowiada o sztuce, angażując najmłodszych czytelników do twórczego spędzania czasu. Jej głównym bohaterem jest sówka Jędruś, mieszkająca z rodzicami w dziupli i chodząca do leśnego przedszkola, w którym przeżywa ciekawe przygody, nawiązuje przyjaźnie i uczy się rozumieć otaczającą ją rzeczywistość. Jędruś odkrywa też świat sztuki i dowiaduje się, jak można wykorzystać różne przedmioty do wykonania prac plastycznych oraz na czym polega zawód artysty. Książeczka nie tylko propaguje ekologiczne podejście do tworzenia, lecz także pokazuje, że twórcze spędzanie czasu może pomóc w zrozumieniu własnych emocji i w radzeniu sobie w trudnych sytuacjach.

„Mysz Tymoteusz i jeż Fryderyk. Na tropie złodziei obrazów”, autorstwa Dagmary Budzbon-Szymańskiej, to opowieść sensacyjno-detektywistyczna dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Główni bohaterowie, ciekawski Tymoteusz i ospały Fryderyk, dowiadują się przypadkowo o planach kradzieży pewnego słynnego obrazu z jednego z londyńskich muzeów. Dzięki pomocy wuja Ignacego i szczura MacDonalda, emerytowanego szefa Tajnej Policji Zwierzęcej, rozszyfrowują, które dzieło sztuki ma zostać skradzione, po czym wszelkimi sposobami starają się przeszkodzić złoczyńcom w realizacji zadania. Fabułę pełną ciepłego humoru i zaskakujących zwrotów akcji znakomicie zilustrowała Joanna Gębal. Lektura nie tylko gwarantuje doskonałą rozrywkę całej rodzinie, lecz także umożliwia najmłodszym czytelnikom pierwsze spotkanie z reprodukcjami dzieł sztuki europejskiej.

„Mysz Tymoteusz i jeż Fryderyk. Tajemna kryjówka”, autorstwa Dagmary Budzbon-Szymańskiej, to druga część przygód dwójki przyjaciół krzyżujących szyki londyńskim rabusiom. Zachęceni rozwiązaniem pierwszej zagadki Tymoteusz i Fryderyk we współpracy z wujem Ignacym, szczurem MacDonaldem i nadkomisarzem Johnem Smithem starają się tym razem namierzyć szefa szajki kradnącej holenderskie i flamandzkie dzieła sztuki. Przemierzając słynną National Gallery w poszukiwaniu tajemniczego portretu z piórem, dokonują kolejnych zaskakujących odkryć i na każdym kroku udowadniają, że małe wzrostem jest wielkie duchem. Książka została zilustrowana przez Joannę Gębal, która w barwny i dowcipny sposób obrazuje poczynania sprytnych bohaterów, prezentując przy okazji dzieła inspirowane prawdziwymi perłami sztuki europejskiej.

 W Polsce wciąż są miejsca wolne od wpływu człowieka. Trudno dostępne, położone w nieoczywistych miejscach, w pełni poddane rytmowi zjawisk przyrodniczych i nieustającym wędrówkom zwierząt. To właśnie te miejsca poza zasięgiem ludzkiego oka stają się sceną odwiecznych spektakli przyrody: czy to rykowiska jeleni, rytualnego tańca godowego albo zakwitania rzadkich roślin.Grzegorz Bobrowicz ze znawstwem i entuzjazmem opowiada o tym, co dzieje się w tym równoległym, trudno dostępnym świecie, szczegółowo wyjaśniając znaczenia poszczególnych zjawisk ze świata fauny i flory. Poza poetyckim, bogatym językiem książkę wzbogacają starannie wyselekcjonowane fotografie, które są nieraz owocem wielodniowych czatów autora i planowania perfekcyjnego kadru. Przez to album opowiada o tej niezwykłej rzeczywistości, mówiąc z samego jej wnętrza. In Poland there are still some natural areas intact by human: difficult to access, located in non-obvious places, fully merged with the rhythm of nature. It’s those areas that become the stage for the eternal spectacles of nature: deer rutting, ritual mating dances or the blooming of rare plants.Using his knowledge and experience, Grzegorz Bobrowicz talks about what is happening in this parallel, hard-to-reach world, explaining in detail the meaning of individual phenomena from the world of fauna and flora. In addition to the poetic text, the book is enriched with carefully selected photographs, which are often the fruit of the long hours of watching and perfect frame planning. The book shows this extraordinary world, speaking from within it.