Dubicki Tadeusz

Zbiór artykułów poświęconych działaniom polskiego wywiadu prowadzonym w czasie II wojny światowej w Rumunii, początkowo skoncentrowanych na terenie okupacji sowieckiej, a po czerwcu 1941 – okupacji niemieckiej. Artykuły wzajemnie przeplatające się tematycznie ukazują funkcjonowanie polskiego wywiadu w ramach Ekspozytury „R” Sztabu Naczelnego Wodza oraz Bazy Łączności Zagranicznej ZWZ/AK krypt. „Bolek” (1939–1941), a następnie ich kontynuatorów: placówek wywiadowczych Szt. NW „Tandara” i „Tusla” oraz Bazy „Bolek II”. Na tym tle ukazane zostały zadania stawiane polskiemu wywiadowi w Rumunii, personalia osób pracujących na rzecz wywiadu w roli agentów, kurierów, łączników i przewodników. W trakcie czteroletniej działalności polski wywiad wykonał szereg spektakularnych akcji na rzecz aliantów, w tym rozpoznanie kluczowej kwestii zaopatrzenia państw Osi w ropę naftową. Informacje z tego źródła wskazywały lotnictwu alianckiemu obiekty nalotów i informowały o ich skuteczności. Innym aspektem zmagań na polu wywiadowczym było prowadzenie przez polskie czynniki rządowe za pomocą agentów politycznych „Akcji Kontynentalnej” mającej na celu wydobycie Rumunii z sojuszu z III Rzeszą.

Na tom składają się teksty dotychczas rozproszone w różnych wydawnictwach i periodykach, a także do tej pory niepublikowane. Artykuły dotyczą działalności polskiego wywiadu w latach 1939–1945. Publikacje zawarte w tomie ułożone zostały tematycznie. Blok pierwszy otwierają teksty dotyczące przeglądu kadr, którymi dysponowano na wychodźstwie wojennym i organizowania struktur polskiego wywiadu działającego na obczyźnie; kolejny zawiera artykuły omawiające wybrane „afery”, a całość zwieńcza materiał prezentujący osiągnięcia polskiego wywiadu w czasie II wojny światowej.

Na tom składają się teksty dotychczas rozproszone w różnych wydawnictwach i periodykach, a także do tej pory niepublikowane. Artykuły dotyczą działalności polskiego wywiadu w latach 1918–1939. Publikacje zawarte w tomie zostały ułożone chronologicznie, zaczynając od początków kształtowania się struktur i zadań polskiego wywiadu, skończywszy na cezurze, jaką jest wrzesień 1939 r.

Niniejszy tom kończy definitywnie cykl „Oficerowie wywiadu…”, zainaugurowany w 2009 r., który po 13 latach udało się autorom domknąć. Nie oznacza to, że w tomach uwzględniono już wszystkich zaangażowanych w pracę wywiadowczą oficerów II RP. Należy przy tym zwrócić uwagę na przyjętą przez autorów zasadę, a mianowicie uwzględnianie tylko tych, którzy służyli w wywiadzie przed wojną oraz w trakcie kampanii wrześniowej oraz w ramach PSZ. Praca podjęta w 2009 r. dała dużo satysfakcji autorom, poszerzyła ich pole badawcze, które objęło kilkanaście archiwów w pięciu państwach. Ważnym elementem składowym pracy były też kontakty osobiste z rodzinami poszczególnych oficerów, które doceniały, także poprzez swoje zaangażowanie, możliwość ich uwiecznienia, a przede wszystkim uznanie ich pracy i zasług, które z reguły pozostawały bezimienne. Łącznie w pięciu tomach zaprezentowano 311 biogramów, które objęły 1800 stron. We Wstępie umieszczone zostały odnośne podziękowania skierowane pod adresem osób, jak i instytucji, bez pomocy i wsparcia których cykl publikacji nie mógłby się ukazać. Związek autorów z problematyką wywiadowczą będzie miał swój dalszy ciąg w postaci publikacji poświęconej działalności Szkoły Oficerów Wywiadowczych, funkcjonującej w latach 1941–1946 w Wielkiej Brytanii.

Kolejny tom pracy zbiorowej, która stanowi zbiór artykułów autorstwa badaczy wywodzących się z kilku ośrodków akademickich, archiwistów, pracowników IPN, jest przybliżeniem czytelnikowi tej tematyki z uwzględnieniem rezultatów ich najnowszych badań.

Niniejszy tom jest kontynuacją dwóch poprzednich z lat 2009 i 2011. Przedstawia sylwetki oficerów wywiadu polskiego służących w latach 1939–1945 w PSZ na Zachodzie. Biogramy zawierają w miarę możności pełny ich życiorys, a więc przynosi informacje odnoszące się do wątków życiorysu także spoza ich służby wywiadowczej (dane rodzinne, wykształcenie, służba w WP, losy powojenne). Opracowanie oparte zostało przede wszystkim na materiałach archiwalnych znajdujących się w Centralnym Archiwum Wojskowym w Rembertowie, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, Studium Polski Podziemnej w Londynie, Rossijskim Gosudarstwiennym Wojennym Archiwie w Moskwie. W opracowaniu znajdują się materiały do tomu czwartego (ostatniego), który ukaże się w 2019 r. Zamknie to cykl wydawniczy liczbą ok. 230 biogramów.

Kolejny tom pracy zbiorowej, która stanowi zbiór artykułów autorstwa badaczy wywodzących się z kilku ośrodków akademickich, archiwistów, pracowników IPN, jest przybliżeniem czytelnikowi tej tematyki z uwzględnieniem rezultatów ich najnowszych badań.

Postać ppłk. Bolesława Ziemiańskiego zasługuje ze wszech miar na poznanie jej z uwagi na położone dla Rzeczypospolitej zasługi i niepospolity życiorys. Zapoczątkowało to wstąpienie 17-letniego ochotnika do WP i udział w walkach latach 1918–1921 z kilkukrotnym odznaczeniem Krzyżem Walecznych i wnioskiem o Order Virtuti Militari. Tadeusz Dubicki przybliża nam życiorys tego niezwykłego człowieka.

Kolejny tom pracy zbiorowej, która stanowi zbiór artykułów autorstwa badaczy wywodzących się z kilku ośrodków akademickich, archiwistów, pracowników IPN, jest przybliżeniem czytelnikowi tej tematyki z uwzględnieniem rezultatów ich najnowszych badań.

Podpułkownik Bolesław Ziemiański wszystko poświęcił służbie Ojczyźnie. Zaczął jako nastoletni chłopak, w wieku 16 lat biorąc udział w walkach o Przemyśl, gdzie się urodził, i Lwów. Później zaangażował się w pracę wywiadowczą w Wilnie, a po przeniesieniu do Warszawy został aniołem stróżem Józefa Piłsudskiego. Było to zadanie niełatwe, bo Marszałek ochrony bardzo nie lubił i często w ostatniej chwili decydował się na wyjście poza Belweder, a Ziemiański dwoił się i troił, by zapewnić mu bezpieczeństwo. Musiał mieć oko na całe otoczenie Piłsudskiego, szybko więc dorobił się wielu wrogów, m.in. w osobie Edwarda Śmigłego-Rydza. Po śmierci Piłsudskiego nie było już dla niego miejsca w Belwederze, zajął się więc wywiadem. Całą II wojnę światową spędził w Rumunii, gdzie internowano polskie władze i wojsko. Dzięki licznym kontaktom i przyjaźniom, umożliwił ucieczkę na Zachód wielu Polakom, zarówno wojskowym, jak i cywilom. Gdy inwigilacja jego osoby nasiliła się, zaczął posługiwać się panieńskim nazwiskiem żony i jako Mościbrodzki kontynuował działalność wywiadowczą. W 1941 dalsze przebywanie w Rumunii stało się dla niego zbyt niebezpieczne, podjął decyzję o ucieczce przez Turcję. Nie zdążył… Wytrwał na placówce wywiadowczej jeszcze dwa lata, po czym został aresztowany. W 1945 został uprowadzony do Polski, gdzie czekały go lata więzienia, tortur i prześladowań. A wszystko za to, że całe swoje życie poświęcił wolnej Polsce…

Niniejszy tom jest kontynuacją trzech poprzednich z lat 2009, 2011 i 2018. Przedstawia sylwetki oficerów wywiadu polskiego służących w latach 1939–1945 w PSZ na Zachodzie. Biogramy zawierają w miarę możności pełny ich życiorys, a więc przynosi informacje odnoszące się do wątków życiorysu także spoza ich służby wywiadowczej (dane rodzinne, wykształcenie, służba w WP, losy powojenne). Opracowanie oparte zostało przede wszystkim na materiałach archiwalnych znajdujących się w Centralnym Archiwum Wojskowym w Rembertowie, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, Studium Polski Podziemnej w Londynie, Rossijskim Gosudarstwiennym Wojennym Archiwie w Moskwie.

Kolejny tom pracy zbiorowej, która stanowi zbiór artykułów autorstwa badaczy wywodzących się z kilku ośrodków akademickich, archiwistów, pracowników IPN, jest przybliżeniem czytelnikowi tej tematyki z uwzględnieniem rezultatów ich najnowszych badań.