Friedrich Nietzsche

Poza Dytyrambami dionizyjskimi książka zawiera Idylle z Messyny, poetyckie partie ksiąg filozoficznych Ludzkie, arcyludzkie; Jutrzenka; Wiedza radosna (cykle Żart, podstęp i zemsta i Pieśni księcia Vogelfrei); Tak rzekł Zaratustra i Ecce homo oraz zbiór wierszy ze spuścizny. Pierwsza tak obszerna prezentacja poezji Nietzschego po polsku, w przekładach i z posłowiem Andrzeja Lama. W aneksie dołączone wypracowanie szkolne autora o Hölderlinie i przedmowa Elisabeth Förster-Nietzsche (siostry) do wydanych pośmiertnie (1923) Pism młodzieńczych.

Jutrzenka jest dziełem napisanym przez słynnego filozofa Friedricha Nietzschego. Filozofia Nietzschego koncentruje się wokół koncepcji "filozofii życia", która postrzega rzeczywistość, w tym ludzi, jako samo życie. Ta filozofia prowadzi Nietzschego do odrzucenia tradycyjnych filozoficznych koncepcji i zamiast tego skupia się na dynamicznej i zmieniającej się naturze istnienia. Dzieło Nietzschego Jutrzenka należy do kategorii eposów, aforyzmów i modernizmu, jak wskazują fragmenty. Oprócz Jutrzenki, Nietzsche jest także znany ze swojego wpływowego dzieła "Tako rzecze Zaratustra", które klasyfikowane jest jako epos, traktat i modernistyczne dzieło. Wpływ Nietzschego i jego powiązanie z faszyzmem Filozofia Nietzschego była przedmiotem wielu debat, a niektórzy dopatrywali się powiązań między jego ideami a wzrostem faszyzmu. Jednak ważne jest, aby pamiętać, że sam Nietzsche nie był faszystą, a jego dzieła były później błędnie interpretowane i wykorzystywane przez faszystowskich myślicieli. Przytoczony fragment wskazuje, że relacja między Nietzschem a faszyzmem jest złożona i niuansowana, wymagająca dalszego zbadania. Ideały apollińskie i dionizyjskie w filozofii Nietzschego Filozofia Nietzschego bada również koncepcje ideałów apollińskich i dionizyjskich, które reprezentują napięcie między racjonalnymi, uporządkowanymi i zdyscyplinowanymi aspektami natury ludzkiej (apollińskie) a irracjonalnymi, namiętnymi i ekstatycznymi aspektami (dionizyjskie). Te dwie przeciwstawne siły są postrzegane jako fundamentalne dla zrozumienia przez Nietzschego ludzkiej kondycji i natury istnienia. W "Jutrzence Nietzsche" przeprowadza zasadniczą krytykę dotychczasowej moralności, dotychczasowych stosunków społecznych, dotychczasowej kultury. Jak pisze B.A.G. Fuller ażeby uwolnić ludzkość, nim będzie za późno, od zwyrodnienia do jakiego doprowadził chrześcijański, a w szczególności teutońsko-chrześcijański pogląd na życie i sposób życia, potrzebna jest nieodzownie radykalna rewolucja duchowa i, co za tym idzie, moralna i społeczna. Jutrzenka tę rewolucję zapowiada.

Jutrzenka jest dziełem napisanym przez słynnego filozofa Friedricha Nietzschego. Filozofia Nietzschego koncentruje się wokół koncepcji "filozofii życia", która postrzega rzeczywistość, w tym ludzi, jako samo życie. Ta filozofia prowadzi Nietzschego do odrzucenia tradycyjnych filozoficznych koncepcji i zamiast tego skupia się na dynamicznej i zmieniającej się naturze istnienia. Dzieło Nietzschego Jutrzenka należy do kategorii eposów, aforyzmów i modernizmu, jak wskazują fragmenty. Oprócz Jutrzenki, Nietzsche jest także znany ze swojego wpływowego dzieła "Tako rzecze Zaratustra", które klasyfikowane jest jako epos, traktat i modernistyczne dzieło. Wpływ Nietzschego i jego powiązanie z faszyzmem Filozofia Nietzschego była przedmiotem wielu debat, a niektórzy dopatrywali się powiązań między jego ideami a wzrostem faszyzmu. Jednak ważne jest, aby pamiętać, że sam Nietzsche nie był faszystą, a jego dzieła były później błędnie interpretowane i wykorzystywane przez faszystowskich myślicieli. Przytoczony fragment wskazuje, że relacja między Nietzschem a faszyzmem jest złożona i niuansowana, wymagająca dalszego zbadania. Ideały apollińskie i dionizyjskie w filozofii Nietzschego Filozofia Nietzschego bada również koncepcje ideałów apollińskich i dionizyjskich, które reprezentują napięcie między racjonalnymi, uporządkowanymi i zdyscyplinowanymi aspektami natury ludzkiej (apollińskie) a irracjonalnymi, namiętnymi i ekstatycznymi aspektami (dionizyjskie). Te dwie przeciwstawne siły są postrzegane jako fundamentalne dla zrozumienia przez Nietzschego ludzkiej kondycji i natury istnienia. W "Jutrzence Nietzsche" przeprowadza zasadniczą krytykę dotychczasowej moralności, dotychczasowych stosunków społecznych, dotychczasowej kultury. Jak pisze B.A.G. Fuller ażeby uwolnić ludzkość, nim będzie za późno, od zwyrodnienia do jakiego doprowadził chrześcijański, a w szczególności teutońsko-chrześcijański pogląd na życie i sposób życia, potrzebna jest nieodzownie radykalna rewolucja duchowa i, co za tym idzie, moralna i społeczna. Jutrzenka tę rewolucję zapowiada.

Tom 10, tak jak pozostałe tomy notatek Nietzschego, ukazuje jego intelektualny warsztat, zawiera luźny materiał przygotowawczy, stanowiący w znacznej podstawę dzieł opublikowanych (w jego przypadku przede wszystkim Zaratustry), a więc zapisywane na gorąco, często podczas spacerów, myśli, pomysły, sentencje, relacje z lektur, dłuższe fragmenty teoretyczne i poetyckie. Jednakże tom ten, i na tym polega jego szczególna wartość, wraz z tomem 9 dokumentuje proces narodzin późnej, dojrzałej filozofii Nietzschego, którą przedstawił on najpierw w poetycko-epickim obrazowaniu Zaratustry (materiał z tomu 10 dotyczy trzech jego pierwszych części), by następnie, w swych dziełach późniejszych, poddać je pracy pojęciowo-teoretycznej; tom niniejszy ukazuje jej natężone początki, zawiera zatem zaplecze teoretyczne nieodzowne dla zrozumienia Zaratustry (ukazuje też ewoluowanie kształtu tego eposu), a tym samym całej myśli Nietzschego (z podstawowych jej idei rozwijane są w nim głównie idee wiecznego powrotu i nadczłowieka). Znajdziemy tutaj również pokaźny – największy spośród dzieł opublikowanych i tomów Nachlassu – korpus maksym i sentencji ukazujących Nietzschego-moralistę i wielkiego psychologa duszy ludzkiej, jak i znakomitego stylistę, a także echo jego dramatycznej relacji z Lou-Salomé.

Zawiedzionym przez filozofię. - Jeśli dotąd wierzyliście w najwyższą wartość życia i jeśli teraz widzicie, żeście się zawiedli, czyż zaraz trzeba się go pozbywać za najniższą cenę? Zakaz bez przyczyny. - Zakaz, którego przyczyny nie rozumiemy lub nie uznajemy, jest nie tylko dla przekornych, lecz także dla żądnych poznania niemal nakazem: chce się doświadczyć, żeby się dowiedzieć, dlaczego zakaz został wydany. Zakazy moralne, jak na przykład dekalogu, są stosowne dla epoki, kiedy rozum jest w poddaństwie, obecnie takie zakazy jak: „nie zabijaj”, „nie cudzołóż”, wydane bez umotywowania, miałyby raczej skutek szkodliwy niż pożyteczny.

„Ecce homo”, swoją autobiografię intelektualną, Friedrich Nietzsche (1844–1900) napisał w ostatnich tygodniach świadomego życia (jesień/zima 1888) poprzedzających dziesięcioletni (aż do śmierci) okres choroby psychicznej. Choć znamiona choroby są tu już zauważalne, książka stanowi pouczający przegląd własnego dorobku pisarskiego autora. Nietzsche zinterpretował swoją twórczość, a także określił jej znaczenie – w proroczej wizji przewidział milionowe nakłady jego dzieł. Swoją historię intelektualną ulokował w osobistej „historii materialnej” czy też „somatycznej”. Sprawy zdrowia, klimatu, odżywiania się zostały podniesione do rangi prawdy filozoficznej, która wymaga „wielkiego zdrowia” w sensie już nie po prostu medycznym, lecz niejako „metafizycznym”. Autor zmitologizował zarówno siebie, jak i otoczenie: książka zawiera niepublikowaną w pierwszej edycji (1908) napaść na siostrę i matkę, daje też wyraz jego ostentacyjnej niechęci do Niemców i chrześcijaństwa. Podtytuł, nawiązujący do sformułowania Pindara „Stań się, kim jesteś”, stanowi klamrę spinającą tę ostatnią w życiu Nietzschego książkę z początkami jego twórczości jako filologa klasycznego.

Filologiczno-historyczna zawartość książki opiera się na metafizycznej spekulacji wywodzącej grecką tragedię z metafizyki woli. Tragedia, rodem z dytyrambicznej, "dionizyjskiej" muzyki, miałaby czerpać moc z ponadjednostkowej powszechnej woli i jednoczyć z nią widza, który w ten sposób przekraczałby własne ograniczone ja.