Jarosław Kuisz

Iwan Krastew, Maciej Gdula, Jarosław Kuisz, Rafał Matyja, Tomasz Sawczuk, Stefan Sękowski i Karolina Wigura w najlepszej książce o współczesnej polskiej polityce w języku angielskim! Tylko wtedy, gdy zrozumiemy, dlaczego nieliberalni politycy wzrośli w siłę, będziemy mogli skutecznie stawić czoła ich popularności. Nie wystarcza być „po właściwej stronie” historii. Ślepota liberałów na prawdziwe przyczyny tego, co dzieje się w polityce państw liberalnej demokracji od kilku lat bezpośrednio bowiem przekłada się na ich nieumiejętność działania w nowej sytuacji i gorzkie rozczarowanie przy urnie wyborczej. Niniejsza książka zbiera najlepsze analizy nieliberalnego zwrotu po 2015 roku w Polsce i tłumaczy zjawiska, które pojawiły się tu wcześniej niż w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych czy nawet Niemczech. W tym sensie przykład Polski jest dobrą lekcją dla innych krajów. Autorzy tego tomu patrzą na Polskę jak na polityczne laboratorium, a nie jak na odchylenie od ustalonych europejskich norm. Jest to książka nie tyle o populistycznym zwrocie w Europie Środkowej, ile o eksperymencie polegającym na odejściu od liberalizmu w rozdzieranym sprzecznościami XXI wieku.

Czy Polska radzi sobie ze swoją przeszłością? Na tle innych państw jej przypadek jest jednym z najbardziej skomplikowanych. Geopolityczne położenie spowodowało, że nasz kraj stał się w dwudziestym wieku miejscem dramatycznych wydarzeń historycznych. Wystarczy wymienić dwa reżimy totalitarne, dwie wojny, masowe morderstwa, trwanie i rozpad autorytarnego reżimu komunistycznego. Polakom, których kraj znalazł się w sercu tych wydarzeń, przypadło wiele różnych ról: bohaterów, ofiar, ale i krzywdzicieli oraz biernych obserwatorów. Zdarzało się, że wszystkie te role przeplatały się w jednej biografii. Niniejsza książka jest drugą częścią dwutomowego opracowania, zawierającego najważniejsze teksty na temat rozliczenia trudnej przeszłości w perspektywie polskiej i międzynarodowej. Zebrane w niej artykuły dostarczają czytelnikowi źródeł do refleksji nad przypadkiem polskim w kontekście Europy Środkowo-Wschodniej. Czytelnicy znajdą tu teksty Natalii Szablewskiej i Saschy-Dominika Bachmanna, Romana Davida i Susanne Y.P. Choi, Jánosa Kisa, Jarosława Kuisza, Michała Łuczewskiego, Jana-Wernera Müllera. Lecha M. Nijakowskiego, Tomasza Sawczuka, Evelyne Schmid i Aoife Nolan, Wojciecha Sadurskiego, Lavinii Stan, Ruti G. Teitel oraz Karoliny Wigury. Karolina Wigura jest adiunktem w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego i współdyrektorką programu „Knowledge Bridges: Poland – Britain – Europe” w St Antony’s College na Uniwersytecie Oksfordzkim, którego opiekunem naukowym jest Timothy Garton Ash. Szefowa Obserwatorium Debaty Publicznej „Kultury Liberalnej”. Studiowała na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Ludwiga Maximiliana w Monachium. Stypendystka m.in. wiedeńskiego IWM i GMF. Opublikowała książkę Wina narodów. Przebaczenie jako strategia prowadzenia polityki (WN Scholar 2011), wyróżnioną nagrodą im. J. Tischnera. Jarosław Kuisz jest adiunktem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego i współdyrektorem programu „Knowledge Bridges: Poland – Britain – Europe” w St Antony’s College na Uniwersytecie Oksfordzkim, którego opiekunem naukowym jest Timothy Garton Ash. Redaktor naczelny istniejącego od 2009 r. polityczno-kulturalnego tygodnika internetowego „Kultura Liberalna”. Chercheur étranger associé w Institut d'histoire du temps présent w Paryżu. W latach 2016–2018 Marie Skłodowska-Curie Fellow w SAXO Institute na Uniwersytecie Kopenhaskim. Wydał m.in. książkę Charakter prawny porozumień sierpniowych 1980–1981 (Trio 2009) oraz wspólnie z Markiem Wąsowiczem dwa zbiory szkiców Prawo i literatura. Szkice (WN Scholar 2015, 2017). Wojciech Sadurski jest profesorem na Uniwersytecie w Sydney i Uniwersytecie Warszawskim, a w trymestrze wiosennym 2018 również profesorem wizytującym w Yale Law School. Wykładał także w New York University School of Law, Cardozo Law School, Cornell Law School, National University of Singapore oraz na Uniwersytecie w Trydencie. Ostatnio opublikował książki: Constitutionalism and the Enlargement of Europe (OUP 2012), Equality and Legitimacy (OUP 2008) oraz Rights before Courts (Springer 2005, 2014). Obecnie pracuje nad książkami na temat kryzysu konstytucyjnego w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem Polski, a także konstytucyjnego rozumu publicznego.

Nadchodzi przełom dotyczący polskiej sceny publicznej. W tym momencie to podział międzypokoleniowy znajduje się w miejscu, które zajmowały kiedyś powszechne podziały postkomunistyczne i postsolidarnościowe. Wypaliło się już pokolenie Okrągłego Stołu. Od XVIII wieku po raz pierwszy dorosło pokolenie, które urodziło się we własnym, niezależnym państwie. Ta pozycja jest dla każdego to pragnie znaleźć odpowiedzi na poniższe pytania i zrozumieć. – Z jakiego powodu problemem współczesnej polityki jest wcześniejszy upadek państwa polskiego? – Z jakiej przyczyny to spór pomiędzy pokoleniami jest głębszy, niż podziały partyjne? – Co się stanie gdy postkomunistyczny mit Zachodu zostanie obalony? – Czy degeneracja etosu opozycji antykomunistycznej ma jakieś znaczenie? – Dlaczego w czasach pokoju ani Powstanie Warszawskie, ani Solidarność nie są odpowiednimi wzorami do naśladowania?

Lustracja, teczki, rekompensata za doznane krzywdy, zbrodnie komunistyczne i nazistowskie, stosunki polsko-żydowskie, rozliczenie, przebaczenie, pojednanie, sprawiedliwość. Od kiedy Polska wkroczyła w 1989 r. na drogę demokratycznej transformacji, te związane z rozliczeniem trudnej przeszłości pojęcia były powtarzane dziesiątki razy. Co jednak znaczy rozliczenie z przeszłością? W jaki sposób radziły sobie z nim inne kraje i jak Polska prezentuje się na tym tle? Niniejszy tom jest pierwszą częścią dwutomowego opracowania, zawierającego najważniejsze teksty na temat rozliczenia trudnej przeszłości w perspektywie polskiej i międzynarodowej. Zawarty w nim zbiór artykułów, w znakomitej części dotąd niepublikowanych po polsku, dostarcza wartościowego źródła do porównań polskiego procesu rozliczeń z dokonaniami innych krajów. Złożyły się na niego teksty Adama Czarnoty, Jona Elstera, Cynthii M. Horne, Samuela Issacharoffa, Martina Krygiera, Jarosława Kuisza, Tricii D. Olsen, Leigh A. Payne, Evy-Clarity Pettai, Vella Pettaia, Andrew G. Reitera, Istvána Réva, Wojciecha Sadurskiego, Ruti G. Teitel, Aviezera Tuckera i Karoliny Wigury. Karolina Wigura jest adiunktem w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego i współdyrektorką programu „Knowledge Bridges: Poland – Britain – Europe” w St Antony’s College na Uniwersytecie Oksfordzkim, którego opiekunem naukowym jest Timothy Garton Ash. Szefowa Obserwatorium Debaty Publicznej „Kultury Liberalnej”. Studiowała na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Ludwiga Maximiliana w Monachium. Stypendystka m.in. wiedeńskiego IWM i GMF. Opublikowała książkę Wina narodów. Przebaczenie jako strategia prowadzenia polityki (WN Scholar 2011), wyróżnioną nagrodą im. J. Tischnera. Jarosław Kuisz jest adiunktem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego i współdyrektorem programu „Knowledge Bridges: Poland – Britain – Europe” w St Antony’s College na Uniwersytecie Oksfordzkim, którego opiekunem naukowym jest Timothy Garton Ash. Redaktor naczelny istniejącego od 2009 r. polityczno-kulturalnego tygodnika internetowego „Kultura Liberalna”. Chercheur étranger associé w Institut d'histoire du temps présent w Paryżu. W latach 2016–2018 Marie Skłodowska-Curie Fellow w SAXO Institute na Uniwersytecie Kopenhaskim. Wydał m.in. książkę Charakter prawny porozumień sierpniowych 1980–1981 (Trio 2009) oraz wspólnie z Markiem Wąsowiczem dwa zbiory szkiców Prawo i literatura. Szkice (WN Scholar 2015, 2017). Wojciech Sadurski jest profesorem na Uniwersytecie w Sydney i Uniwersytecie Warszawskim, a w trymestrze wiosennym 2018 również profesorem wizytującym w Yale Law School. Wykładał także w New York University School of Law, Cardozo Law School, Cornell Law School, National University of Singapore oraz na Uniwersytecie w Trydencie. Ostatnio opublikował książki: Constitutionalism and the Enlargement of Europe (OUP 2012), Equality and Legitimacy (OUP 2008) oraz Rights before Courts (Springer 2005, 2014). Obecnie pracuje nad książkami na temat kryzysu konstytucyjnego w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem Polski, a także konstytucyjnego rozumu publicznego.