Libera Zbigniew

Stos zdjęć nie jest typowym albumem fotograficznym. Stos jest skomponowaną opowieścią, przeznaczoną do jednoczesnego oglądania i czytania. Teksty Łukasza Chotkowskiego wskazują problemy transformacyjne, polityczne, społeczne, których obserwatorem był Zbigniew Libera. Stos zdjęć istnieje pomiędzy realnością a imaginacją.    Książka jest prezentacją wybranych prac z archiwum Zbigniewa Libery, tworzonych od lat 60. XX wieku do dziś. Są w niej fotografie publikowane po raz pierwszy, fotografie stworzone specjalnie do tej publikacji oraz te powszechnie znane. Libera, ten od Oświęcimia i klocków Lego – i świat. Przerażający, nieprawdziwy, z widziadeł sennych. Dziejący się naprawdę. Prawdziwszy od prawdziwego. – Hanna Krall Zbigniew Libera (ur. 1959) – artysta. W latach 80. XX wieku współtworzył najciekawsze środowiska i przedsięwzięcia sztuki niezależnej w Polsce, m.in. łódzką Kulturę Zrzuty, grupę muzyczną Sternenhoch (z Jerzym Truszkowskim), czasopismo „Tango”, środowisko skupione wokół Zofii Kulik i Przemysława Kwieka. Był modelem do zdjęć Zofii Kulik. W stanie wojennym osadzony w więzieniu za druk prasy podziemnej (1982–1983). Jesienią 1989 roku wyruszył w roczną inicjacyjną „podróż na wschód”, do Egiptu i Izraela. Na początku lat 2000. współtworzył Warszawski Aktyw Artystów i dwie klubokawiarnie artystyczne: Baumgart/Libera oraz – z Mariolą Przyjemską i Tomaszem Kurzycą – Aurora. Czołowy przedstawiciel nurtu sztuki krytycznej, analizuje i krytykuje przyjęte konwencje, kulturę masową, tradycyjne modele wychowania, porusza kwestie manipulowania rzeczywistością przez media. Od połowy lat 90. tworzy „urządzenia korekcyjne”, obiekty będące przetworzeniem istniejących już produktów, przedmiotów masowej konsumpcji, m.in. Universal Penis Expander czy Body Master. Zestaw zabawowy dla dzieci do lat 9. Projektuje też przetworzone zabawki, odsłaniając mechanizmy wychowania, edukacji i tresury kulturowej, najgłośniejsze z nich to LEGO. Obóz koncentracyjny, Ciotka Kena i You Can Shave the Baby. Od lat 2000. zajmuje się głównie fotografią, a szczególnie specyfiką fotografii prasowej: tym jak media kształtują naszą pamięć wizualną i manipulują obrazem historii. Wystawiał na wielu wystawach zbiorowych i indywidualnych, m.in. na 45. Biennale di Venezia, w Museum of Contemporary Art w Chicago, w wiedeńskim Muzeum MUMOK, warszawskiej Zachęcie, w Jewish Museum w Nowym Jorku. Jest także reżyserem, ukończył Mistrzowską Szkołę Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy. Zrealizował film fabularny Walser (2015). Współpracuje z reżyserami teatralnymi. m.in. Krzysztofem Warlikowskim, Magdą Szpecht, Katarzyną Kalwat, Mają Kleczewską. Zajmuje się także edukacją jako wykładowca na uczelniach wyższych, a w latach 2013–2016 zrealizował we współpracy z Aleksandrą Panisko ponad 50-odcinkowy cykl programów dla TVP Kultura Libera – przewodnik po sztuce. Łukasz Chotkowski (ur. 1981) – dramaturg, scenarzysta, reżyser, autor tekstów teoretycznych. Absolwent warszawskiej Akademii Teatralnej, w której obecnie wykłada na Kierunku Reżyserii. Pracował jako główny dramaturg w Teatrze Polskim w Bydgoszczy (2006–2014), współautor scenariuszy scenicznych do spektakli m.in.: Mai Kleczewskiej, Pawła Łysaka. Reżyser m.in. spektakli O zwierzętach według Elfriede Jelinek, Łaknąć według Sarah Kane, Tkacze, Teraz, Arystokraci (Komuna Warszawa), polsko-indyjskiej koprodukcji Strachu NIE MA (IAM/Teatr Powszechny Warszawa/Kashba Kalkuta). Prowadził warsztaty dramaturgiczne i reżyserskie w szkołach teatralnych, na uniwersytetach i w teatrach, m.in. w Delhi i Kalkucie (Indie), Lwowie (Ukraina), University of New Mexico (USA). Autor rozmów z Elfriede Jelinek (publikowanych w „Dwutygodniku” i w pracach zbiorowych), tekstów drukowanych w „Dialogu”, książki Męskość (2019) oraz adaptacji i scenariuszy scenicznych do ponad trzydziestu spektakli teatralnych.

Piszę swoją historię etnografii, a może lepiej powiedzieć: etnografię etnografii w Polsce XIX wieku i później, w formie nie całkiem zespolonych „szkiców” czy „obrazków” układanych według porządków: od badań terenowych do pisania etnografii, od ludoznawstwa do naukowej etnografii. Zaznaczam od czasu do czasu, że dzieje etnografii w Polsce mają odpowiedniki w innych etnografiach krajowych, że niemało dzisiejszych prawd ma stare i niekoniecznie naukowe rodowody. Ze wstępu Autor ujawnia, jak przygotowanie literackie pierwszych wędrowców do ludowego świata sprzyjało wprowadzaniu do ludoznawstwa figur wyobraźni, toposów, fantazmatów i gatunków literackich, opisuje wyprawy romantycznych ludoznawców, śledzi sposoby zdobywania materiałów, stroje i maski, sposoby przebywania trochę wewnątrz świata ludu, trochę na zewnątrz. Prezentuje typy zbieraczy, zmienny w czasie ich stosunek do ludu. Niezwykle ważne są (z powodu braku praw autorskich) sposoby konstruowania tekstów po powrocie z podróży: retusze, stylizacje, tworzenie tekstów własnych z tekstów cudzych, zawsze jednak z wykorzystaniem konwencji literackich. Autor dokonał tytanicznej pracy, przywołując głosy poetów i uczonych, dawnych i obecnych. Z recenzji prof. dr hab. B. Ewy Nowiny-Sroczyńskiej Zbigniew Libera – prof. dr hab., pracuje w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zajmuje się etnomedycyną i etnobotaniką, antropologią ciała, antropologią historii, semiotyką kultury, etnografią etnografii i historią nauk etnologicznych. Autor książek: Lasowiacki zielnik (1991, z Adamem Paluchem), Rzyć, aby żyć (1995), Wstęp do nosologii (1996), Mikrokosmos, makrokosmos i antropologia ciała (1997), Znachor w tradycjach ludowych XIX–XX wieku (2003), Karpacki świat Bojków i Łemków. Fotografie Romana Reinfussa (2015, z Hubertem Ossadnikiem).

Tak, tu chodzi o podejrzane symbole. Tak, tu chodzi o chronienie, przekazywanie i odbudowę wciąż istniejących innych sposobów bycia w czasie i w przestrzeni. Tak, tu chodzi o odmowę zaakceptowania przemocy jako faktu dokonanego. Tak, tu chodzi o przekonanie, że zawsze jest coś do zrobienia, ponieważ nic nie jest zakończone. Tak, tu chodzi o to, by uczynić historię niemożliwą; to próba starcia matrycy historii w proch. Tak, tu chodzi także o miłość. Co robi łączniczka, kiedy chłopcy zaprzeczają? Utwór Darka Foksa i Zbigniewa Libery to książka krytyczna w pełnym tego słowa znaczeniu. Rezonuje z pamięcią zbiorową i historiograficznymi konstruktami, przechwytuje klisze oraz pogrywa z przyzwyczajeniami odbiorców. Nigdy nie dowiemy się, jak naprawdę wyglądała przeszłość, możemy jedynie opowiadać fikcje o wojnie i o miłości, a do tego – jak mówią autorzy – najlepiej zatrudnić aktorów. Książka Co robi łączniczka po raz pierwszy ukazała się w 2005 roku i od tamtej pory uznawana jest za jeden z najważniejszych utworów ostatnich lat.

Czym była sztuka krytyczna wPolsce? Jakie emocje wzbudzały wystawy prezentowane wCentrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski? Co mogą powiedzieć ożyciu artysty materiały prasowe? Odpowiedzi nate pytania znajdziemy wpierwszym ztrzech tomówArt of Liberation. Studium prasoznawczego 1988?2018, monumentalnegoprojektuZbigniewa Libery. Pierwszy tom, obejmujący lata 1988?1997, ukaże sięw październiku 2019, kolejne dwa tomy (1998?2007, 2008?2018)w 2020 roku.Autorski wybór tekstów prasowych, książka artystyczna, praca zzakresu dziennikarstwa ikrytyki, dokumentacja działań twórcy iprzemian instytucji sztuki wPolsce ? studium prasoznawcze trzydziestu lat działalności Zbigniewa Libery ukazuje nie tylko jego sylwetkę, ale również świat sztuki natle przemian społecznych Polski okresu transformacji.Trzytomowa publikacja gromadziwycinki artykułów prasowych zPolski izagranicy dotyczących twórczości Zbigniewa Libery. Dowiemy się znich, wokół jakich tematów toczyły się dyskusje wświecie sztuki, co wzbudzało największe kontrowersje, akto był ulubieńcem krytyków. Pośrednio ukażą one stan polskiej krytyki artystycznej oraz zaplecze instytucjonalne sztuki wPolsce.