Sadurski Wojciech

„Widmo krąży po świecie – widmo populizmu”. Dlaczego ostatnia dekada przynosiła kolejne wyborcze zwycięstwa ruchów, które uderzały w wolność wyboru, rozbrajały podział władzy i odbierały gwarancję praw obywatelskich? Jak w katolickiej Polsce, udało się pogodzić sprzeciw wobec przyjęcia nawet niewielkiej liczby uchodźców z ogarniętej wojną Syrii z ideą chrześcijańskiego miłosierdzia? To sukcesy populistów, czyli tych, którzy udzielają odpowiedzi na bolesne, często lekceważone, obawy i zmartwienia towarzyszące społeczeństwu. Tyle, że to odpowiedzi błędne i fałszywe. Konstytucjonalista Wojciech Sadurski kreśli mapę współczesnych populizmów od  Warszawy po Waszyngton, dowodząc, że choć nie ma jednego populizmu, to jak zestawy klocków Lego, składają się one z podobnych elementów. Jego książka to żywy opis choroby, która dotknęła demokracji, ale i przewodnik po tym, jak ją uleczyć.  

Książka stanowi zaktualizowane i przygotowane dla polskiego czytelnika wydanie „Poland’s Constitutional Breakdown” (Oxford University Press, 2018), pierwszej na świecie przekrojowej analizy procesu demontażu konstytucyjnego państwa prawa w Polsce po 2015 roku przez rząd Zjednoczonej Prawicy. W dziewięciu rozdziałach autor, profesor na Uniwersytecie w Sydney oraz Uniwersytecie Warszawskim, przedstawia przebieg tego procesu w odniesieniu do Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego, sądów powszechnych i prokuratury, innych instytucji demokracji liberalnej, takich jak media i organizacje społeczne, a także praw i wolności jednostek, zwłaszcza wolności słowa, zgromadzeń i prawa do prywatności oraz praw mniejszości. Osobny rozdział poświęca europejskiemu wymiarowi polskich problemów z praworządnością oraz reakcji na nie instytucji Unii Europejskiej i Rady Europy, w tym zwłaszcza Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Do zanalizowania tych zjawisk i procesów wykorzystuje instrumentarium i aktualny dorobek nauk prawnych i politycznych. Stawia tezę i przekonująco argumentuje, że w Polsce mamy do czynienia z populistyczną, przeciw-konstytucyjną erozją demokracji liberalnej. Oprócz analitycznego rygoru, zaletą książki jest wartka narracja i żwawy język. Zainteresuje nie tylko prawniczki, politologów, polityczki, dyplomatów, analityków i dziennikarki. To pozycja obowiązkowa dla każdej osoby zainteresowanej współczesnymi przeobrażeniami demokracji i życia politycznego w Polsce, Europie, na świecie. I dla wszystkich konstytucyjnych patriotek i patriotów.

Czy Polska radzi sobie ze swoją przeszłością? Na tle innych państw jej przypadek jest jednym z najbardziej skomplikowanych. Geopolityczne położenie spowodowało, że nasz kraj stał się w dwudziestym wieku miejscem dramatycznych wydarzeń historycznych. Wystarczy wymienić dwa reżimy totalitarne, dwie wojny, masowe morderstwa, trwanie i rozpad autorytarnego reżimu komunistycznego. Polakom, których kraj znalazł się w sercu tych wydarzeń, przypadło wiele różnych ról: bohaterów, ofiar, ale i krzywdzicieli oraz biernych obserwatorów. Zdarzało się, że wszystkie te role przeplatały się w jednej biografii. Niniejsza książka jest drugą częścią dwutomowego opracowania, zawierającego najważniejsze teksty na temat rozliczenia trudnej przeszłości w perspektywie polskiej i międzynarodowej. Zebrane w niej artykuły dostarczają czytelnikowi źródeł do refleksji nad przypadkiem polskim w kontekście Europy Środkowo-Wschodniej. Czytelnicy znajdą tu teksty Natalii Szablewskiej i Saschy-Dominika Bachmanna, Romana Davida i Susanne Y.P. Choi, Jánosa Kisa, Jarosława Kuisza, Michała Łuczewskiego, Jana-Wernera Müllera. Lecha M. Nijakowskiego, Tomasza Sawczuka, Evelyne Schmid i Aoife Nolan, Wojciecha Sadurskiego, Lavinii Stan, Ruti G. Teitel oraz Karoliny Wigury. Karolina Wigura jest adiunktem w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego i współdyrektorką programu „Knowledge Bridges: Poland – Britain – Europe” w St Antony’s College na Uniwersytecie Oksfordzkim, którego opiekunem naukowym jest Timothy Garton Ash. Szefowa Obserwatorium Debaty Publicznej „Kultury Liberalnej”. Studiowała na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Ludwiga Maximiliana w Monachium. Stypendystka m.in. wiedeńskiego IWM i GMF. Opublikowała książkę Wina narodów. Przebaczenie jako strategia prowadzenia polityki (WN Scholar 2011), wyróżnioną nagrodą im. J. Tischnera. Jarosław Kuisz jest adiunktem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego i współdyrektorem programu „Knowledge Bridges: Poland – Britain – Europe” w St Antony’s College na Uniwersytecie Oksfordzkim, którego opiekunem naukowym jest Timothy Garton Ash. Redaktor naczelny istniejącego od 2009 r. polityczno-kulturalnego tygodnika internetowego „Kultura Liberalna”. Chercheur étranger associé w Institut d'histoire du temps présent w Paryżu. W latach 2016–2018 Marie Skłodowska-Curie Fellow w SAXO Institute na Uniwersytecie Kopenhaskim. Wydał m.in. książkę Charakter prawny porozumień sierpniowych 1980–1981 (Trio 2009) oraz wspólnie z Markiem Wąsowiczem dwa zbiory szkiców Prawo i literatura. Szkice (WN Scholar 2015, 2017). Wojciech Sadurski jest profesorem na Uniwersytecie w Sydney i Uniwersytecie Warszawskim, a w trymestrze wiosennym 2018 również profesorem wizytującym w Yale Law School. Wykładał także w New York University School of Law, Cardozo Law School, Cornell Law School, National University of Singapore oraz na Uniwersytecie w Trydencie. Ostatnio opublikował książki: Constitutionalism and the Enlargement of Europe (OUP 2012), Equality and Legitimacy (OUP 2008) oraz Rights before Courts (Springer 2005, 2014). Obecnie pracuje nad książkami na temat kryzysu konstytucyjnego w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem Polski, a także konstytucyjnego rozumu publicznego.

Lustracja, teczki, rekompensata za doznane krzywdy, zbrodnie komunistyczne i nazistowskie, stosunki polsko-żydowskie, rozliczenie, przebaczenie, pojednanie, sprawiedliwość. Od kiedy Polska wkroczyła w 1989 r. na drogę demokratycznej transformacji, te związane z rozliczeniem trudnej przeszłości pojęcia były powtarzane dziesiątki razy. Co jednak znaczy rozliczenie z przeszłością? W jaki sposób radziły sobie z nim inne kraje i jak Polska prezentuje się na tym tle? Niniejszy tom jest pierwszą częścią dwutomowego opracowania, zawierającego najważniejsze teksty na temat rozliczenia trudnej przeszłości w perspektywie polskiej i międzynarodowej. Zawarty w nim zbiór artykułów, w znakomitej części dotąd niepublikowanych po polsku, dostarcza wartościowego źródła do porównań polskiego procesu rozliczeń z dokonaniami innych krajów. Złożyły się na niego teksty Adama Czarnoty, Jona Elstera, Cynthii M. Horne, Samuela Issacharoffa, Martina Krygiera, Jarosława Kuisza, Tricii D. Olsen, Leigh A. Payne, Evy-Clarity Pettai, Vella Pettaia, Andrew G. Reitera, Istvána Réva, Wojciecha Sadurskiego, Ruti G. Teitel, Aviezera Tuckera i Karoliny Wigury. Karolina Wigura jest adiunktem w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego i współdyrektorką programu „Knowledge Bridges: Poland – Britain – Europe” w St Antony’s College na Uniwersytecie Oksfordzkim, którego opiekunem naukowym jest Timothy Garton Ash. Szefowa Obserwatorium Debaty Publicznej „Kultury Liberalnej”. Studiowała na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Ludwiga Maximiliana w Monachium. Stypendystka m.in. wiedeńskiego IWM i GMF. Opublikowała książkę Wina narodów. Przebaczenie jako strategia prowadzenia polityki (WN Scholar 2011), wyróżnioną nagrodą im. J. Tischnera. Jarosław Kuisz jest adiunktem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego i współdyrektorem programu „Knowledge Bridges: Poland – Britain – Europe” w St Antony’s College na Uniwersytecie Oksfordzkim, którego opiekunem naukowym jest Timothy Garton Ash. Redaktor naczelny istniejącego od 2009 r. polityczno-kulturalnego tygodnika internetowego „Kultura Liberalna”. Chercheur étranger associé w Institut d'histoire du temps présent w Paryżu. W latach 2016–2018 Marie Skłodowska-Curie Fellow w SAXO Institute na Uniwersytecie Kopenhaskim. Wydał m.in. książkę Charakter prawny porozumień sierpniowych 1980–1981 (Trio 2009) oraz wspólnie z Markiem Wąsowiczem dwa zbiory szkiców Prawo i literatura. Szkice (WN Scholar 2015, 2017). Wojciech Sadurski jest profesorem na Uniwersytecie w Sydney i Uniwersytecie Warszawskim, a w trymestrze wiosennym 2018 również profesorem wizytującym w Yale Law School. Wykładał także w New York University School of Law, Cardozo Law School, Cornell Law School, National University of Singapore oraz na Uniwersytecie w Trydencie. Ostatnio opublikował książki: Constitutionalism and the Enlargement of Europe (OUP 2012), Equality and Legitimacy (OUP 2008) oraz Rights before Courts (Springer 2005, 2014). Obecnie pracuje nad książkami na temat kryzysu konstytucyjnego w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem Polski, a także konstytucyjnego rozumu publicznego.

Ależ to jest dynamit! Umysł jak brzytwa, język jak szwajcarski zegarek, tempo koszykarskie, a temat na wagę życia lub śmierci. Nawet jeżeli część z tych tekstów znacie, to wielu najlepszych zapewne nie, bo Sadurski często chowa je w niszowych wydawnictwach. Świetna okazja, by je w tym zbiorze przeczytać. Jacek Żakowski Polityka, Collegium Civitas, TOK FM Ostrzegam, że jako fan Autora mogę być nieobiektywny. Wojciech Sadurski w latach pisowskiego mroku pozostaje jasnym światłem. Mało jest dziś osób o takiej cywilnej odwadze. Nie sztuka powtarzać prawda. Sztuka tej prawdy bronić, także w sądzie, gdzie Wojtek notorycznie jest przez władze ciągany. Jego teksty w obronie praworządności, demokracji i wolności obywatelskich znalazły się oto w jednym tomie. To dobrze. Takie świadectwo nie powinno ulegać rozproszeniu. Tę książkę każdy świadomy obywatel powinien mieć, czytać i nosić w sercu. Jarosław Kurski Gazeta Wyborcza Blisko 20 lat temu Wojciech Sadurski opublikował zbiór publicystki Liberałów nikt nie kocha. Polska od tego czasu się zmieniła. Przedstawiciele partii rządzącej najchętniej zamknęliby usta Sadurskiemu oraz rzucili go na pożarcie armii trolli i podporządkowanych sędziów. Jednak dla obrońców demokracji Wojciech Sadurski stał się jednym z największych polskich patriotów. Wykorzystując swój potężny aparat badawczy, każdego dnia tłumaczy, wyjaśnia i ostrzega, dlaczego musimy bić się o wolność i nigdy nie możemy odpuścić. dr hab. Adam Bodnar prof. Uniwersytetu SWPS