Fizyka

Biografia światowej sławy fizyka Georges'a Charpaka. Urodzony w Polsce (1924) w rodzinie żydowskiej jako Jerzy Charpak, dwa lata dzieciństwa spędził w Palestynie, w 1932 przyjechał do Francji. Podczas wojny Georges aktywnie działał we francuskim ruchu oporu. W 1943 r. został aresztowany i skazany przez sąd rządu Vichy na dwa lata więzienia. W czerwcu 1944 r. wywieziono go do obozu koncentracyjnego w Dachau jako więźnia politycznego. Tam przebywał w komando, którego więźniowie pracowali przy budowie pasów startowych dla Luftwaffe. Po wojnie, w roku 1946 na fali naturalizacji polskich górników, pracujących na północy Francji, uzyskał obywatelstwo francuskie. Studiował w École nationale supérieure des mines de Paris, a następnie w College de France w Paryżu. Był współpracownikiem Frédérica Joliot-Curie, specjalizując się w fizyce eksperymentalnej. W 1959 roku rozpoczął pracę w instytucie CERN (Europejska Organizacja Badań Jądrowych). Pracując w CERN-ie był bezpośrednio zaangażowany w kilka przełomowych odkryć w dziedzinie fizyki. W 1992 roku otrzymał Nagrodę Nobla za wkład w dziedzinie opracowania detektorów cząstek, w szczególności wielodrutowej komory proporcjonalnej. Zmarł w roku 2010 w wieku 86 lat.

Jak polubić fizykę i szybciej ją zrozumieć? Najlepiej przez praktykę, czyli rozwiązywanie ciekawych problemów i zadań. Kolejna książka Paula G. Hewitta to niezwykła pozycja, w której autor tłumaczy istotę zjawisk fizycznych w ten właśnie sposób.Znajdziesz tu mnóstwo ćwiczeń obliczeniowych, pytań i odpowiedzi rozwiewających błędne przekonania oraz problemów praktycznych, które pomagają uczniom „połączyć to wszystko w całość”. Ćwiczenia te są cennym rozwinięciem i uzupełnieniem podręcznika Fizyka wokół nas (wyd. 12.) i pomagają w zrozumieniu przedstawionych tam zagadnień. Książka stanowi nieocenioną pomoc dla uczniów, studentów, rodziców i nauczycieli.

Książka jest wyjątkową pozycją, która zawiera omówienie wszystkich aspektów współczesnej fizyki cząstek elementarnych i łączy teorię z wynikami ostatnich eksperymentów, w tym z odkryciem bozonu Higgsa. Zawiera kompleksowy i samodzielny opis modelu standardowego fizyki cząstek elementarnych, przeznaczony dla studentów kierunków ścisłych studiów licencjackich i magisterskich. Teoria fizyczna została zaprezentowana w prosty sposób, łącznie z matematycznym wyprowadzeniem krok po kroku. W pełni opracowane przykłady umożliwiają studentom powiązanie teorii matematycznej z wynikami współczesnych eksperymentów fizyki cząstek elementarnych. Zadania zamieszczone na końcach rozdziałów posortowane są według stopnia trudności i umożliwiają głębsze zrozumienie tematu.

PIERWSZA AUTORYZOWANA BIOGRAFIA NEILA ARMSTRONGA, CZŁOWIEKA, KTÓREGO JEDEN „MAŁY KROK” ZMIENIŁ HISTORIĘ. Jego legenda rozpoczęła się w 20 lipca 1969 roku, gdy jako dowódca misji Apollo 11 stanął na Księżycu i wypowiedział słynne zdanie: „To jest mały krok dla człowieka, ale wielki skok dla ludzkości”. Spokojny i bezpretensjonalny. Choć to on dowodził załogą, która podjęła pierwszą daleką wyprawę w kosmos, nie lubił być nazywany „Pierwszym Człowiekiem” i zawsze podkreślał, że misja była zespołową pracą ponad 400 tysięcy Amerykanów. Dumny z roli, jaką odegrał, nigdy nie przekuł jej w maszynkę do zarabiania pieniędzy. Fascynująca biografia, która pokazuje nie tylko życie Armstronga, ale i wartość jego dokonań dla całej ludzkości. Poznajemy człowieka zaangażowanego, pełnego poświęcenia, pewnego siebie i stanowczego, ale zawsze szanującego innych, lojalnego i skromnego optymistę, który unikał rozgłosu. To fascynująca i ponadczasowa opowieść o potędze ludzkiego umysłu i sile wytrwałości. Ta książka to historia niezwykłego człowieka, o wielkiej skromności i pracowitości. Neil Armstrong jest już na orbicie wieczności, ale jego dokonania są nieśmiertelne, pozostają z nam na Ziemi do końca Świata. Gen. Mirosław Hermaszewski W swojej potężnej i dogłębnej biografii Armstronga Hansen osiągnął coś naprawdę niezwykłego. Opisując życie jednego człowieka, stworzył wspaniałą panoramę drugiej połowy XX wieku. “Publisher Weekly” W kinach film na podstawie książki z Ryanem Goslingiem w roli Armstronga

Jest to druga część doskonałego podręcznika nowoczesnej kwantowej teorii pola (niemal klasycznej już dziedziny fizyki teoretycznej) napisanego przez znakomitego fizyka i dydaktyka Stevena Weinberga. W ciągu ostatnich kilkunastu lat kwantowa teoria pola ulegała licznym przeobrażeniom, lecz niewątpliwie stała się przy tym teorią efektywną - słuszną dla zjawisk pojawiających się w zakresie energii dostępnych obecnie eksperymentatorom. Metody kwantowej teorii pola są i pozostaną jeszcze przez wiele lat podstawowym narzędziem fizyków zajmujących się nie tylko kwantową teorią pola i fizyką cząstek elementarnych, ale również materią skondensowaną.

Żaden sportowiec jeszcze nie żałował, że uczył się fizyki, a fizyk, że uprawiał sport! Dlaczego w skokach narciarskich tak duże znaczenie ma właściwe odbicie? Co decyduje o szybkości, zasięgu i wysokości? Czy istnieje kres ludzkich możliwości? Wznowienie po latach popularnej książki, w której w przystępnej formie pokazano różne aspekty sportu poprzez pryzmat zjawisk i praw fizycznych. Autor z doskonałym wyczuciem praw fizyki wychwytuje te elementy danej dyscypliny sportowej, w które ingeruje fizyka. Są to głównie zagadnienia z takich działów fizyki, jak: kinematyka, dynamika, aerodynamika, mechanika ośrodków ciągłych. Znane ze szkolnego programu prawa fizyki, jak np. zasada zachowania energii, zasada zachowania pędu czy prawo ciągłości Bernoulliego, nabierają nowego wymiaru w tej publikacji. Książka składa się z kilkunastu rozdziałów - każdy poświęcony innej dyscyplinie sportowej, m.in.: narciarstwu, lekkoatletyce, pływaniu i skokom do wody, piłce nożnej, sportom samochodowym, tenisowi, żeglarstwu.

Współczesny przełom w genetyce niesie ze sobą zarówno obietnicę, jak i niebezpieczeństwo. Obietnica polega na tym, że wkrótce będziemy mogli leczyć wiele poważnych chorób i zapobiegać ich wystąpieniu. Niebezpieczeństwo bierze się z faktu, iż nowo zdobyta wiedza genetyczna może nam pozwolić na poprawianie natury – manipulacje genetyczne prowadzone na nas i naszych dzieciach. Większość ludzi niepokoją przynajmniej pewne formy inżynierii genetycznej, ale trudno im uzasadnić ten lęk. Co jest złego w modyfikowaniu natury? Książka „Przeciwko udoskonalaniu człowieka” omawia dylematy moralne, związane z dążeniem do udoskonalania nas samych i naszych dzieci. Michael Sandel stawia tezę, że problemy z tym zjawiskiem nie ograniczają się do kwestii bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Pęd do poprawiania natury budzi sprzeciw, ponieważ świadczy o głodzie władzy i dominacji, który nie szanuje charakteru ludzkich zdolności i osiągnięć. Wykraczając poza znane kategorie dyskursu politycznego, ta książka przekonuje, że rewolucja genetyczna zmieni sposób, w jaki filozofowie postrzegają etykę i wymusi powrót duchowości do programów politycznych. Mierząc się z etyką udoskonalania, musimy zastanowić się nad pytaniami, które w dzisiejszym świecie straciły znaczenie. Są to pytania z pogranicza teologii, dlatego współcześni filozofowie zwykle uchylają się od odpowiedzi na nie. Tymczasem nowe możliwości biotechnologiczne sprawiają, że nie możemy ich dłużej unikać. W tej książce rozważa je jeden z najważniejszych amerykańskich moralistów i politologów. O AUTORZE Michael J. Sandel (ur. 1953). Jeden z najwybitniejszych współczesnych amerykańskich filozofów i autorem bestsellerowych książek. Absolwent Uniwersytetu Brendeis, pracę doktorską obronił w Oxfordzie. Od 1980 roku wykłada filozofię polityczną na wydziale nauk politycznych, stosunków międzynarodowych i administracji Uniwersytetu Harvarda. Sympatię studentów i popularność medialną zdobył w szczególności dzięki cyklowi wykładów, zatytułowanemu: „Sprawiedliwość. Jak należy postępować”. Uczestniczyło w nich do tej pory blisko 15 tysięcy studentów, a kiedy zaczęła retransmitować je brytyjska telewizja BBC, Sandel stał się znany na całym świecie. Autor kilku książek, m.in. „Liberalism and the Limits of Justice”(1982), „Democracy’s Discontent” (1996), „Justice. What’s the right thing to do” (2010), która na świecie sprzedała się w 1,5 mln egzemplarzy. „Przeciwko udoskonalaniu człowieka” Michaela Sandela to krótki, zwięzły i błyskotliwy wywód jednego najważniejszych amerykańskich moralistów i politologów, która zapoznaje czytelników z podstawowymi problemami etycznymi w trwających dyskusjach o inżynierii genetycznej i badaniach nad komórkami macierzystymi.”— Gabriel Gbadamosi, BBC Radio „W tym krótkim i prowokacyjnym traktacie Sandel, profesor prawa na Uniwersytecie Harvarda i członek Prezydenckiej Rady ds. Bioetyki, szuka odpowiedzi na pytanie, dlaczego pewne rodzaje nowo dostępnych technologii genetycznych budzą w nas niepokój... Jego książka przypomina nam, że właściwym punktem wyjścia dla bioetyki nie jest postawa: „Co powinniśmy zrobić?”, tylko „Jakiego społeczeństwa pragniemy?” i „Jakimi jesteśmy ludźmi?” - Faith McLellan, The Scientist

Historia nauk ścisłych i przyrodniczych w Uniwersytecie Warszawskim przedstawiona w niniejszym tomie składa się z ośmiu części dotyczących dziejów badań i najważniejszych osiągnięć w astronomii, naukach biologicznych, chemii, fizyce, geografii, matematyce, naukach geologicznych i naukach medycznych. Ich autorami są znakomici badacze, znawcy historii swych dziedzin. Każda z części obejmuje dzieje danej dziedziny w całym dwóchsetleciu działalności uczelni warszawskiej, w kilku przypadkach sięgając nawet okresu przed rokiem 1816, kiedy w Warszawie istniały Szkoła Prawa i Szkoła Lekarska, przekształcone potem w wydziały Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. W zebranych tekstach znajdują się też informacje biograficzne o wybitnych uczonych reprezentujących nauki ścisłe i przyrodnicze.

Kompendium wiedzy na temat spektroskopii IR i ramanowskiej! Spektroskopia oscylacyjna jest jedną z podstawowych technik badawczych w szeroki sposób stosowaną w badaniach fizyko-chemicznych, materiałowych, przyrodniczych, medycznych czy farmakologicznych. Książka zawiera opis technik spektroskopii absorpcyjnej w podczerwieni (FTIR) i spektroskopii rozproszenia ramanowskiego. Podręcznik jest uzupełniony obszernym zestawem doświadczeń wykorzystujących powszechnie dostępną, jak i nowoczesną aparaturę badawczą. Po przedstawieniu praw fizycznych charakteryzujących daną technikę spektroskopii oscylacyjnej i omówieniu preparatyki próbek i aparatury zebrano zestaw ćwiczeń laboratoryjnych, które mogą być stosowane w trakcie zajęć z zakresu spektroskopii optycznej, chemii fizycznej czy paneli specjalizacyjnych w dziedzinie chemii medycznej, materiałoznawstwa i analityki w szerokim pojęciu. Każde ćwiczenie jest poprzedzone opisem podstaw i wiedzy wymaganej do zrozumienia omawianego problemu badawczego. Obrazują one przykłady zastosowania danej techniki a jednocześnie przedstawiają szczegółowy sposób rozwiązania danego problemu badawczego, co może być przydatne dla wprowadzenia danego zastosowania do laboratorium naukowego, przemysłowego czy kontroli jakości. Autorami książki są specjaliści z zakresu spektroskopii absorpcyjnej w zakresie podczerwieni oraz spektroskopii ramanowskiej, od lat wprowadzających nowe kursy jak i ćwiczenia laboratoryjne dla szerokiego panelu oferty dydaktycznej, w tym w języku angielskim, jak i prowadzących badania naukowe z zastosowaniem spektroskopii oscylacyjnej. Podręcznik jest przeznaczony dla studentów chemii, ochrony środowiska, biofizyki, uniwersytetów medycznych i przyrodniczych. Może też być przydatny pracownikom laboratoriów analitycznych.

Myśl przewodnia tej książki, będącej wprowadzeniem do teorii chaosu, podporządkowana jest tezie, iż zjawiska i procesy chaotyczne są wszechobecne i powszechne, natomiast procesy zdeterminowane, opisywane w sposób liniowy, są wyjątkami lub uproszczeniami procesów rzeczywistych - do niedawna koniecznymi ze względu na trudności w uzyskiwaniu rozwiązań równań nieliniowych. Autor wyjaśnia istotę opisywanych zjawisk i przedstawia drogę ich opisu od uproszczonych modeli liniowych do aktualnej interpretacji opartej na teorii chaosu i dynamice nieliniowej, omawia najważniejsze pojęcia, wyniki i metody teorii chaosu na poziomie dostępnym również tym Czytelnikom, którzy nie mają wystarczającego przygotowania do studiowania opasłych monografii.

Nowoczesny, zwięzły wykład równań zachowania dla ośrodków płynnych. Wyróżnia się szerokością zakresu tematycznego. Ujmuje wszystkie, najistotniejsze z punktu widzenia zastosowań grupy, zagadnienia tzn. hydrostatykę, opis ruchu płynu nielepkiego, elementy gazodynamiki, podstawy laminarnej warstwy przyściennej, opis przepływu turbulentnego, przepływy filtracyjne i ruch cieczy w zbiornikach. Prezentuje też znacznie rozszerzony materiał dotyczący ruchu turbulentnego.

Statyka obejmuje: podstawowe pojęcia i zasady statyki zagadnienia redukcji układów sił i warunków równowagi prawa tarcia sposoby obliczania środków ćiężkości Wytrzymałość materiałów zawiera: podstawowe pojęcia z zakresu wytrzymałości materiałów zagadnienia rozciągania, ściskania, zgniatania, skręcania i wyboczenia charakterystykę wielowymiarowego stanu naprężenia sposoby obliczania ugięć belek i kratownic płaskich

„Pamiętam swoją radość oraz powszechną euforię z jaką odbierano okołoziemski lot pierwszego sputnika, jak się wtedy o tym mówiło. Wydawało mi się, że rozumiem znaczenie tego wydarzenia i potrafię docenić jego dalekosiężne konsekwencje dla rozwoju nauki, a w szczególności astronomii. Ale nawet w najśmielszych marzeniach nie zdołałem wtedy przewidzieć tak wielkiego i szybkiego rozwoju technologii i technik kosmicznych, jaki dziś obserwujemy (…)” – Krzysztof Ziołkowski To pierwsze na polskim rynku wydawniczym tak kompleksowe ujęcie problematyki badań Układu Słonecznego metodami technik kosmicznych. Autor prezentuje wszystkie dotychczasowe misje służące badaniu planet, komet oraz planetoid. Dużą zaletą książki jest wskazanie roli polskich naukowców w dotychczasowych badaniach. Dzięki niej dowiesz się m.in.: · jak wyglądały plany pierwszej misji przelotu koło Wenus załogowego statku kosmicznego, · jak przebiegało osadzenie sondy Curiosity na powierzchni Marsa, · skąd wzięły się łuki materii pyłowej w pierścieniu G Saturna, związane z księżycami odkrytymi przez sondę Cassini? Książka „Poza Ziemię…” jest przeznaczona dla każdego, kto interesuje się nie tylko astronomią i astronautyką, ale także pokrewnymi im naukami przyrodniczymi. Każdego, kto chce się dowiedzieć czegoś więcej o otaczającym nas świecie, kto lubi patrzeć w niebo i stara się zrozumieć to, co na nim widzi i komu nie są obojętne zjawiska i wydarzenia zachodzące w przestrzeni kosmicznej i otaczającej nas rzeczywistości. Autor jest stałym współpracownikiem CBK PAN oraz laureatem najwyższego odznaczenia PTA – Medalu Zonna.

Seria The Manga Guide łączy formę ciekawych i zabawnych japońskich komiksów z praktyczną wiedzą z zakresu tak popularnych ostatnio dziedzin jak: fizyka, informatyka, czy biochemia. To kompilacja graficznych prac najważniejszych japońskich artystów zajmujących się mangą i wiedzy specjalistów z najbardziej prestiżowych uczelni.

Kumi uwielbia jeść, lecz martwi się, że zamiłowanie do niezdrowej żywności ma wpływ na jej zdrowie. Zdeterminowana, żeby odkryć sekrety odżywiania się, uzyskuje pomoc swojego bystrego przyjaciela Nemoto i jego pięknej profesor biochemii, dr. Kurosaki. I zaczyna się przygoda… Na kartkach książki The Manga Guide. Biochemia będziesz śledzić, jak Kumi bada tajemnice działania wnętrza swojego ciała. Przy użyciu przyjaznego robota endoskopowego – Robokota, wyruszysz w podróż przez niezwykłą chemiczną maszynerię, która utrzymuje nas przy życiu i przyjrzysz się bliżej biopolimerom, takim jak DNA i białka, procesom metabolicznym, które zamieniają naszą żywność w energię, oraz enzymom, które katalizują reakcje chemiczne w naszych ciałach. Gdy zanurzysz się we wnętrzu komórek roślin i zwierząt, poznasz: metabolizm substancji takich jak węglowodany, tłuszcze, białka i alkohol, sposób wytwarzania ATP przez elektrownie znane jako mitochondria, transkrypcję DNA i różne rodzaje RNA, które wspólnie dokonują translacji kodu genetycznego w białkach, sposoby pomiaru kinetyki enzymów i dowiesz się, jak działają inhibitory. Niezależnie od tego, czy jesteś naukowcem–amatorem, studentem medycyny, czy tylko interesuje Cię, jak twoje ciało zamienia ciastka w energię, The Manga Guide. Biochemia jest kluczem do wiedzy o życiu! Seria The Manga Guide łączy formę ciekawych i zabawnych japońskich komiksów z praktyczną wiedzą z zakresu tak popularnych ostatnio dziedzin jak: fizyka, informatyka, biologia molekularna czy biochemia. To kompilacja graficznych prac najważniejszych japońskich artystów zajmujących się mangą i wiedzy specjalistów z najbardziej prestiżowych uczelni. Poznaj wszystkie tytuły z serii The Manga Guide: Biologia molekularna Fizyka Wszechświat Bazy danych Mikroprocesory

Demon Maxwella jest jednym z najciekawszych eksperymentów myślowych w historii fizyki, o niemal półtorawiecznej historii. Polega on na wyobrażeniu sobie czynnika (mechanizmu lub istoty inteligentnej) działającego na poziomie molekularnym i zdolnego do sortowania molekuł gazu ze względu na kierunek lub prędkość ich poruszania się. Wynikiem działania takiego demona ma być wytworzenie nierównowagi ciśnienia lub temperatury w układzie znajdującym się początkowo w stanie równowagi termodynamicznej. To oznaczałoby sprzeczność z II zasadą termodynamiki, a przeto paradoks sięgający podstaw tej dziedziny fizyki. Książka przedstawia historię i filozofię demona Maxwella na interdyscyplinarnym tle fizyki, biologii, humanistyki i ekonomii. Robert Piotrowski pracuje w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego. Zajmuje się m.in. logiką stosowaną, filozofią kultury oraz historią filozofii anglosaskiej i polskiej. Poprzednio wydał: „Od materii Świata do materii Państwa. Z filozofii Tomasza Hobbesa” (Universitas, 2000) „Problem filozoficzny ładu społecznego a porównawcza nauka o cywilizacjach” (Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2003) „Logikę elementarną dla szkół akademickich” (Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2005)

Nowe polskie wydanie kultowego podręcznika fizyki Resnicka, Hallidaya! Nowoczesny, przejrzyście napisany, kompletny podręcznik podstaw fizyki, który powstał na podstawie legendarnej już książki Resnicka i Hallidaya. Przedstawia aktualny stan wiedzy, zarówno w rozdziałach związanych z fizyką współczesną, jak i w tych dotyczących fizyki klasycznej. Prezentowany materiał jest bogato ilustrowany i poparty wieloma przykładami, a aparat matematyczny ograniczony do niezbędnego minimum. Na końcu każdego rozdziału znajduje się podsumowanie omówionego materiału, któremu towarzyszą pytania i zadania sprawdzające jego zrozumienie. Uzupełnieniem książki są wykazy niektórych danych astronomicznych, współczynników zamiany jednostek, wzorów matematycznych, właściwości pierwiastków, wybranych stałych i właściwości fizycznych, a także układ okresowy pierwiastków oraz skorowidz pojęć. W 2002 roku Amerykańskie Towarzystwo Fizyczne uznało książkę Podstawy fizyki najwybitniejszym tekstem wprowadzającym do fizyki w XX wieku. Drugie wydanie polskie opiera się na najnowszym, już dziesiątym, wydaniu amerykańskim. W książce poczyniono pewne zmiany: - podzielono na nowo treść książki, niektóre rozdziały napisano na nowo - dodano listę celów nauczania oraz informację o podstawowych faktach, które należy przyswoić - dodano 16 nowych przykładów oraz 250 nowych zadań i 50 pytań TOM 4 zawiera zagadnienia dotyczące fal elektromagnetycznych i optyki (m. in. interferencja, dyfrakcja) oraz teorii względności. Książka przeznaczona dla studentów nauk przyrodniczych na uniwersytetach, studentów fizyki studiów licencjackich, nauczycieli fizyki oraz uczniów liceów klas matematyczno-fizycznych.

Zagadnienia barwy występują w tylu różnorodnych dziedzinach nauki i aktywności ludzkiej, że napisanie książki, która by w sposób wyczerpujący omówiła wszystkie teoretyczne i praktyczne aspekty zjawiska barwy, nie jest chyba możliwe. Wiedza o barwie rozwijała się dotąd prawie niezależnie w każdej z poszczególnych dziedzin z nią związanych, często bardzo odległych od siebie, jak np. optyka, fizjologia, psychologia, chemia itd. Pełniejsze i wszechstronniejsze poznanie problematyki barwy może przyczynić się poważnie do rozszerzenia horyzontów i postępu naukowego czy technicznego w danej dziedzinie. Od Autora, fragment

Obowiązkowa pozycja dla każdego, kto chce zgłębiać tajemnice nocnego nieba! Gwiazdy, planety oraz zjawiska astronomiczne od tysiącleci fascynowały człowieka, który spoglądał w niebo z zachwytem, nadzieją i lękiem. W tym bogato ilustrowanym atlasie w przystępny sposób wyjaśniono podstawowe zagadnienia astronomiczne związane z życiem ciał niebieskich. Informacje dotyczące sposobów obserwacji – w tym odpowiednich przyrządów optycznych – oraz mapy nieba ułatwiają badanie poszczególnych gwiazdozbiorów. Opisy gwiazd i planet oraz kolorowe zdjęcia dodatkowo wzbogacą wiedzę każdego początkującego astronoma. • Szczegółowe informacje Opisy obiektów i zjawisk astronomicznych obserwowanych na różnych szerokościach geograficznych półkuli północnej i południowej. • Ciekawostki Fascynująca historia obserwacji nieba – jak człowiek porządkował swoją rzeczywistość, szukając na nieboskłonie wyjaśnień wydarzeń przeszłych, teraźniejszych i przyszłych. • Wiedza praktyczna Kolorowe zdjęcia i ilustracje, mapy nieba i kalendarze obserwacji ułatwią zlokalizowanie ciał niebieskich i zrozumienie opisywanych zjawisk astronomicznych.