Książka i Prasa

Ta cenna i ważna praca jest wydawnictwem źródłowym – a dokładniej w dużej mierze tomem korespondencji między Andrzejem Walickim i jego bliskim krewnym Markiem Walickim. Publikowane listy rozszerzają i pogłębiają naszą znajomość biografii (włącznie z jej prywatnymi, wrażliwymi niekiedy aspektami), poglądów oraz okoliczności i uwarunkowań, w jakich Andrzej Walicki tworzył swój dorobek naukowy oraz budował pozycję w polskiej i światowej nauce. W tym sensie uzupełniają jego Próbę autobiografii (2010) oraz liczne, wydane już, tomy jego korespondencji z wielkimi postaciami polskiej i światowej nauki. Listy te niewątpliwie rzucają pewne dodatkowe światło na stosunek Andrzeja Walickiego do PRL, polityki III Rzeczypospolitej, ZSRR/Rosji, a także do Ameryki. Zasygnalizować należy także przydatność korespondencji Walickich dla prześledzenia losów kilku wybitnych postaci kultury polskiej doby powojennej, przede wszystkim Zdzisława Najdera i Zbigniewa Herberta, z którymi jeden i drugi Walicki mieli liczne, bliskie, chociaż złożone, relacje osobiste.

Aktualna rzeczywistość, także w Polsce, jest bardzo żyznym gruntem dla wzrostu znaczenia antynaukowych spiskowych narracji. Na kryzys metanarracji politycznych i religijnych, szczególnie tych o oświeceniowych źródłach, przeładowanie jednostek i społeczeństw informacjami, nakładają się w ostatnich latach dodatkowe czynniki – chwianie się amerykańskiej hegemonii międzynarodowej, wzrastające aspiracje mocarstw regionalnych i rozpoczęcie przez nie walki o wielobiegunowy świat, objawiające się w intensyfikacji działań dezinformacyjnych i wojen, zarówno tych informacyjnych, jak i konfliktów militarnych. Wszystkie te kwestie, a zarazem narastający kryzys zaufania do elit, dały podglebie wielu spiskowym narracjom. Książka ta zajmuje się szczegółowo dwiema z nich – ruchami sprzeciwu wobec obowiązku szczepień i sieci telefonii piątej generacji, a także politycznymi konsekwencjami ich propagowania i tym, kto i w jakim celu i z jakiej inspiracji je głosi.

Po lekturze tej książki trudno już zaprzeczać uczestnictwu w Marszu Niepodległości ekstremistów, ich ważnej roli w budowaniu towarzyszących jej wydarzeń, zarówno tych krajowych, jak i zagranicznych. Szczegółowo opisani i wskazani nie mogą już zostać pominięci w myśleniu i pisaniu o tej manifestacji. Podobnie, imprezy towarzyszące, po tym przeglądzie ich uczestników i organizatorów, przestają być przypadkową kombinacją rozrywki i motywów patriotycznych, ale można zobaczyć je jako element większego aparatu ideologicznego, do tego pełnego motywów i podmiotów silnie powiązanych z ekstremizmem. Dzięki badaniom, których podsumowanie znalazło się w „Śmierć Wrogom Ojczyzny” upada w niej także, tak popularny, mit o uczestnikach Marszu Niepodległości, jako reprezentantach gorzej uposażonych warstw społecznych. Wskazane zostały też wyraźnie rosnące finansowe i instytucjonalne związki między rządem tworzonym przez obóz Zjednoczonej Prawicy ze środowiskami nacjonalistycznymi i narastające wpływy tych ostatnich na ideologię partii rządzącej.

Przemysław Witkowski napisał książkę konieczną i fascynującą. Aż dziwne, że nikt na świecie tego wcześniej nie zrobił. Wyjątkowość i szczególne znaczenie książki Witkowskiego polega głównie na tym, że odsuwa on na bok nieistotne powierzchowne różnice i drąży tożsamą lub zbieżną istotę XX-wiecznych oraz współczesnych procesów – od demokratycznych i ekonomicznych systemowych dysfunkcji, po mitologie, estetykę, wizje tożsamości, rodziny czy seksualności. Faszyzm tu jest. Przemysław Witkowski umiał to pokazać aż nadto przekonywająco. Jest nie tylko obok, lecz także między nami. I to nie w mrocznych niszach. Nie w ciasnych kryjówkach. Jest wokół. Blisko głównego nurtu lub nawet w nim samym. Przesiąka nasze życie. Witkowski nie oferuje czarodziejskiej antyfaszystowskiej różdżki. Ale odsłania rozległe korzenie współczesnego faszyzmu. Mamy więc ważną wskazówkę, jak szukać antidotów i gdzie je aplikować. Przede wszystkim dostarcza zaś wiedzę, która sprawia, że – jakby co – trudniej będzie mówić „nie wiedziałem”. Jacek Żakowski Przemysław Witkowski – politolog, historyk idei, adiunkt w Collegium Civitas, badacz ruchów i grup radykalnych oraz związków ideologii i popkultury, dziennikarz i publicysta. Autor książek Chwała supermanom (2017) i Laboratorium przemocy. Polityczna historia Romów (2020).

„O społeczną funkcję ekonomii” - Dowbor Ladislau Ta błyskotliwa praca, skupiająca się w szczególności na Brazylii, przedstawia konkretne rozwiązania pozwalające nam uciec od tragedii głodu pośród obfitości, niewykorzystanych zasobów, ludzi, którzy pozostają bezczynni, podczas gdy do wykonania pozostaje tak wiele pracy, która mogłaby przynieść korzyści społeczeństwu, a w globalnej gospodarce następuje regres od tworzenia kapitału do zapewniania bogactwa nielicznym - zaś wszystko to w wyniku polityki, którą można by zmienić w wyniku działań dobrze poinformowanego i aktywnego społeczeństwa. Ta książka wnosi cenny wkład w rozpoznanie obecnej trudnej sytuacji.

Filozofka Ewa Majewska zaprasza nas na wędrówkę z artystką Mariolą Przyjemską w rzeczywistość społeczną, przez teorie kultury i najnowszej kontrkultury. Oszałamiająca erudycja i analiza polityki – z ostrzem rewolty. Tomasz Kitliński i Paweł Leszkowicz Ewa Majewska jest feministyczną teoretyczką kultury. Zajmuje się teoriami archiwum, dialektyką słabych, feministyczną teorią krytyczną i antyfaszyzmem. Jest współkuratorką wystawy prac Marioli Przyjemskiej w warszawskiej Zachęcie (2022-2023). Autorka książek: Feminist Antifascism. Counterpublics of the Common (Verso, 2021), Kontrpubliczności ludowe i feministyczne (2018), Tramwaj zwany uznaniem (2017), Sztuka jako pozór? (2013) oraz Feminizm jako filozofia społeczna (2009). Pracuje w SWPS w Warszawie.

Najsłynniejsza polska opozycjonistka uliczna, Babcia Kasia, wyznaje, czy naprawdę „uszczypła” policjanta, i czy ma na sumieniu zamach tęczową torbą. Lider Homokomanda, Linus Lewandowski, radzi, jak spędzić noc na dołku i nie zwariować. Sylwia Chutnik rozbiera na części pierwsze hasło „Rewolucja jest kobietą”, a Grzegorz Piątek zastanawia się, czy Warszawa to miasto, w którym łatwo protestować. 21 wyjątkowych rozmówców i rozmówczyń wspomina społeczny bunt, który wybuchł 22 października 2020 roku w związku z ograniczaniem dostępu do aborcji, mówi o demonstracjach brutalnie tłumionych przez policję, a także o swoim zaangażowaniu na rzecz równości w najróżniejszych dziedzinach życia. Pomysł na książkę z wywiadami narodził się na gorąco, podczas protestów, w których autorka uczestniczyła. Za tytuł Kobiety i LGBT-y razem za równością posłużyło hasło z baneru, który z dumą nosili na manifestacjach aktywiści i aktywistki Homokomanda – jako wezwanie do solidarności dyskryminowanych w obliczu antyfeminizmu i homofobii. Każda z 21 osób ma fascynujące doświadczenia i przemyślenia. Opowiadają o ulicznym aktywizmie, ale też o działaniach na wielu innych polach, takich jak nauka, sztuka, język, moda, medycyna i prawo. Przestrzegają przed zagrożeniami, które niosą transfobia, nacjonalizm i hegemonia Kościoła katolickiego. Książka Kobiety i LGBT-y razem za równością to mocny głos w debacie publicznej. Wyraźny przekaz, że dziś nie można już myśleć o demokracji, pomijając prawo do aborcji i małżeńską równość. To nie jest zwykła książka z wywiadami. To mikstura, dzięki której mieszkanki i mieszkańcy tutejszych szerokości geograficznych utrzymają właściwy poziom wkurwu w organizmie. To książka o strachu i odwadze, o bezradności i działaniu, o zaangażowaniu i wspólnocie mimo wszystko. To książka dla ciebie, dla mnie i dla nich. Justyna Czechowska Małgorzata Büthner-Zawadzka – doktorka nauk humanistycznych, autorka książki Warszawa w oczach pisarek. Obraz i doświadczenie miasta w polskiej prozie kobiecej 1864–1939. Na co dzień pracuje w mediach.

Każda cecha i każdy etap pracy Grzegorza Konata odznacza się bardzo wysoką jakością wynikającą zarówno z autora wiedzy teoretycznej, znajomości przedmiotu, poważnego traktowania faktów, jak i z samego pierwotnego wyboru tematu badań. (…) Analizy autora są wnikliwe, poważne i zaczynają się od nastawienia sceptycznego, a następnie zmierzają do uzasadnionych ustaleń. Teraz tak, niestety, nieczęsto się pisze (…). Konat odnawia rangę naukowości i powagę naukowego tekstu. dr hab. Paweł Kozłowski, prof. Uniwersytetu Warszawskiego (…) uważam tę rozprawę za wybitną pod względem zakresu i osiągnięć zawartych w niej badań. prof. dr Jan Toporowski, Uniwersytet Londyński [Być] może największą zaletą jego interpretacyjnych wysiłków jest ukazanie poruszającego obrazu badacza, który zdał sobie sprawę ze swojej bezsilności. G. Konat ukazał bez dramatyzowania rozterki nie tylko ekonomisty, który opisuje „mieszczańską rewolucję”, ale również badacza, który pragnie zmiany i chce być jej uczestnikiem, nie rezygnując z zadawania pytania „jak powinno być”. (…) Konfrontowany z rzeczywistością szokowego skoku w kapitalizm, chcąc zachować swoje socjalistyczne czy socjaldemokratyczne przekonania, Tadeusz Kowalik znalazł się poniekąd w intelektualnej pułapce. Ucieczka z niej prowadziła do zaakceptowania, wskazuje G. Konat, koncepcji „realistycznej utopii”, reformatorskich posunięć i możliwości wyboru spośród wielu modeli kapitalistycznego systemu. prof. dr hab. Henryk Szlajfer, emeritus, Instytut Nauk Politycznych PAN Grzegorz Konat – doktor nauk społecznych, historyk myśli ekonomicznej, pracownik naukowy Instytutu Rozwoju Gospodarczego Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Pod jego współredakcją ukazały się m.in. Realny kapitalizm. Wokół teorii kapitału monopolistycznego (Warszawa 2018) oraz Paradoksy ekonomii. Rozmowy z polskimi ekonomistami (Warszawa 2016).

Anarchiczność współczesnej, oddolnej polityczności objawia się także w pewnej zmianie pokoleniowej. Polityki nie utożsamiamy już wcale ze specjalnie wydzielonym dla niej kawałkiem przestrzeni publicznej, jaka? jest agora. Widzimy to na protestach, których celem nie jest tylko wyrażenie pewnych poglądów czy niezgody na jakieś prawo, lecz pewna konstruująca się tam forma życia.

W pogoni za błękitnym złotem. Na rubieżach Paragwaju, Argentyny i Chile, to kolejna relacja Wiesława A. Zdaniewskiego z podróży po krajach Ameryki Łacińskiej. Tym razem to kraje nie tylko atrakcyjne pod względem turystycznym, ale i dotknięte wieloletnimi i okrutnymi dyktaturami wojskowymi, z których dziedzictwem zmagają się do dzisiejszego dnia. Zdaniewski nie tylko widzi to dziedzictwo, ale rozumie i opisuje dynamikę rozwoju czy też niedorozwoju tych państw poprzez pryzmat interesów politycznych i gospodarczych USA, które od ponad wieku roszczą sobie pretensje do ingerowanie (również zbrojnego) w polityki państw regionu. Ta książka to polityczno-turystyczny przewodnik po Paragwaju, Argentynie i Chile, o tyle cenny, że pisany z perspektywy ich mieszkańców, z wielką dozą empatii dla ich trudnej historii i teraźniejszości, zjadliwą ironią wobec rządzących i wszechobecnej hipokryzji, a przede wszystkim – z ogromnym humorem. Wiesław A. Zdaniewski – fotograf i obieżyświat. W Polsce ukazały się jego trzy książki podróżnicze: Pomiędzy imperium dobra a zła (Warszawa 2016), Godziny na kilometry. Wspomnienia z podróży po Kolumbii (Warszawa 2018) i Karaibska karuzela. Bananowe plutokracje, szwadrony śmierci i zimna wojna w Ameryce Środkowej (Warszawa 2019). Mieszka w Göteborgu, Nowym Jorku i Krakowie.

Czas miniony Stanisława Rainko to autobiograficzna opowieść o długiej drodze filozoficznej. Autor wspomina swoich nauczycieli, takich jak Adam Schaff, Tadeusz Kotarbiński czy Leszek Kołakowski, wraca pamięcią do lektur, które go kształtowały, i daje syntetyczny wykład swych dojrzałych idei. Jednocześnie jest to opowieść o czasach, w których przyszło mu tą drogą kroczyć, często dla filozofii nieprzyjaznych, i o tym, jak mimo to na takiej drodze wytrwać.

Nie jest łatwo być optymistą w obecnych czasach. Krótkie dziesięciolecie demokratycznego przebudzenia Europy kończy się. Kto jeszcze wierzy, że świat będzie od jutra lepszy, będzie miał opinię pozbawionego rozumu lub niepoprawnego optymisty. Niepewność stała się nowym uczuciem paneuropejskim. Nie jest to żaden przejaw starzejącego się społeczeństwa. Żyjemy w czasie przełomu, i trudno powiedzieć, jak zachodnie demokracje poradzą sobie z wyzwaniami, na które napotykają. Ze wstępu Autora

Ta praca, to coś znacznie więcej niż polemika z głośną książką Karla Poppera, mianującą najważniejszych filozofów ludzkości - Platona, Hegla i Marksa - odpowiedzialnymi za stalinizm i gułag. To gruntowne studium podmiotowości i wolności czlowieka w nowożytnej myśli filozoficznej.

To próba zrozumienia Afryki, bez stereotypów i nieprawdziwych wyobrażeń. Próba zbliżenia i pokazania różnic, ale i podobieństw w świecie życia i wartości mieszkańców slumsów Nairobi i małego polskiego miasta. Próba udana i pouczająca.

Czy obecność Polski w Unii Europejskiej rzeczywiście zmieniła lokalną rzeczywistość? Na czym polegają i w czym wyrażają się te zmiany? Czy są to zmiany postępowe czy też nowe okoliczności systemowo-polityczne jeszcze bardziej domknęły konserwatywną skorupę chroniącą polskie stereotypy, mentalność i archaiczny sposób organizacji życia zbiorowego? Czy pod wpływem możliwości swobodnego przepływu siły roboczej w Europie poprawiły się płace w Polsce? Czy kultura społeczeństwa polskiego nabrała nieco więcej barw i stała się bardziej różnorodna? A co z polską polityką? – zaczęła odnosić się do realnych problemów i interesów czy nadal pozostaje w świecie mitów, symboli i spektaklu? Te i wiele innych pytań pojawiają się w debatach publicznych i codziennych rozmowach toczonych w Polsce. Na część z tych pytań próbują znaleźć odpowiedź Autorzy artykułów zamieszczonych w przekazywanej książce.Polska obecność w UE jest faktem już od ponad 10 lat. Jakie będą konsekwencje w życiu publicznym z udziału w projekcie europejskim dla życia zwykłych ludzi, to wciąż sprawa otwarta.

W Sadze metafizycznej Stanisław Rainko z jasnością i precyzją kontynuatora szkoły lwowsko-warszawskiej mierzy się z klasycznymi zagadnieniami ontologicznymi i ich rozmaitymi ujęciami – od Kartezjusza i Kanta poprzez Husserla, Heideggera i Sartre’a po Wittgensteina, Poppera i Quine’a. Z rozważań nad relacją między cogito a światem, zbiorami i całościami oraz byciem a bytem wysnuwa wniosek o nieprzezwyciężalnym rozszczepieniu ontologicznym świata. Źródłem tego rozszczepienia jest byt ludzki.

Reportaż z podróży do Caracas i na Kubę, pełen historycznych i politycznych dygresji, malujący społeczno-polityczny pejzaż Wenezueli i Kuby w opozycji do USA.

Książka Migawki z tradycji uciśnionych jest poświęcona obrazom uchodźców, choć zaproponowana w niej perspektywa różni się od tej, jaka dominuje w głównym nurcie debaty publicznej. Autor stara się przede wszystkim przesunąć akcent z migrantów rozumianych jako przedmiot reprezentacji, na doświadczenie wygnania jako coś, co każe przemyśleć na nowo podstawowe kategorie związane z funkcjonowaniem obrazów. Tym samym więc pokazuje uchodźców jako tych, których obecność stawia również pod znakiem zapytania dominujące modele wizualnych narracji i stojące za nimi relacje władzy.

Wybór pism satyrycznych

Płynna nowoczesność to kategoria teoretyczna wprowadzona przez niedawno zmarłego wybitnego socjologa Zygmunta Baumana, która obok globalizacji stanowi podstawę jego teorii społecznej. Obie kategorie są ze sobą ściśle powiązane, gdyż wedle Baumana płynna nowoczesność jest skutkiem globalizacji. Niniejsza książka stanowi nie tylko prezentację poglądów Baumana w tej kwestii, ale jest zarazem polemiką i krytyką poglądów wybitnego myśliciela i to – co rzadkie – z lewicowej i alterglobalistycznej perspektywy.

"Miraż Sierpnia" pomyślany jest jako próba ponownego wprowadzenia do debaty publicznej – przede wszystkim w łonie środowisk lewicowych – wątków, które były obecne w epoce przełomu ustrojowego. Wydaje się to uzasadnione zadziwiającą ciągłością podstawowych osi sporu ostatniego ćwierćwiecza i jego podstawowych aktorów. O ile jednak świadomość tej ciągłości po prawej stronie sceny politycznej jest silna, lewicowa i lewicowo-liberalna orientacja cierpi na niedostatek historycznej pamięci. Nie tu miejsce, by zastanawiać się nad przyczynami tego stanu rzeczy; wystarczające wydaje się stwierdzenie, że jest on jedną z przesłanek kłopotów programowych lewicy w obecnym sporze z obozem prawicowo-konserwatywnym.

W Esejach filozoficznych Stanisław Rainko podejmuje namysł nad ważkimi, a nawet klasycznymi zagadnieniami filozoficznymi. Z właściwą uczniom szkoły lwowsko-warszawskiej ścisłością i klarownością analizuje koncepcję Kartezjusza i projekty pozytywistyczne, powraca do paradoksu Menona i pytania o granice wiedzy, a także podejmuje próbę zdemaskowania mitów narosłych wokół tego, czym jest filozofia. Obok kwestii epistemologicznych roztrząsa zagadnienia ze sfery etyki, zastanawiając się, czym są odpowiedzialność i krzywda, oraz z zakresu filozofii społecznej, pytając o socjalizm.

Brawurowe wiersze dla dzieci ilustrowane pięknymi i dowcipnymi rysunkami. Hołd złożony Brzechwie.

Czerniak konsekwentnie podąża w swojej poezji tropem intelektualnej prowokacji, stawia pytania, na które nie ma oczywistych, łatwych odpowiedzi i podsuwa pomysły „nie z tej ziemi”… Postawy buntownicze i negujące zastany świat były i są obecne w literaturze i sztuce od dawna. Bunt Czerniaka ma natomiast charakter intelektualny i w tym upatrywałbym oryginalność i niepowtarzalność jego twórczości, która jest w polskiej poezji czymś wyjątkowym. Marek Pieczara (fragment Posłowia)