Nomos

Wśród form życia duchowego ludów pogańskich wróżbiarstwo zajmuje miejsce szczególne i odrębne. Nie jest częścią mitologii, choć często odwołuje się do mitów, nie jest też jednym ze zwykłych elementów kultu bogów, choć wpasowuje się w rytm świąt, rytuałów i obrzędów i bywa z nimi, szczególnie ze składaniem ofiar, ściśle powiązane. Nie jest wreszcie częścią magii, choć ma wiele do niej podobieństw. Wróżbiarstwo i stanowiąca jego podstawę wiara w przeznaczenie jest zjawiskiem swoistym, zajmującym własne, osobne miejsce w szeroko pojętej dziedzinie wierzeń. Trudno przecenić wpływ wróżb na życie pogańskich plemion. We wszystkich chyba ważniejszych ośrodkach kultu istniały wyrocznie. Pod tym pojęciem rozumiemy wróżby, które miały swój określony czas (najczęściej święto), miejsce (najlepiej sanktuarium) i osoby specjalnie zajmujące się nimi; ich celem było uzyskanie wiedzy o rzeczach przed ludźmi zakrytych, a tyczących spraw najwyższej wagi, na przykład powodzenia planowanej wyprawy wojennej lub przyszłego urodzaju (czyli często po prostu szans na przeżycie).

Książka przygotowana na bazie wieloletnich wykładów prowadzonych na Uniwersytetach Warszawskim i Jagiellońskim. Jest to pierwsze zwarte wydanie w języku polskim tekstów, które prezentowane podczas wykładów, przez wiele lat cieszyły się ogromną popularnością. Książka łączy w syntetyczną całość dyscypliny kulturoznawcze, badania empiryczne, przyrodnicze podejście antropologii fizycznej a także psychologię i psychoanalizę.

Najbardziej popularne dzieło łączące duchowe i psychologiczne spostrzeżenia dotyczące archetypu bohatera w znanej przez każdego mitologii. Porównując zawarte w mitach , które pochodzą z różnych zakątków świata, opowieści mówiące o wyprawie bohatera oraz jego przemianach wykazał pewną stała. Bohater jest archetypowy, stale ten sam. Badając starożytne opowieści prowadzi analizę znaczenia podstawowych prawd, którymi kierował się człowiek od zarania dziejów. Pomiędzy wierzeniami pierwotnymi, starożytnymi jak i współczesnymi jest wiele uderzających podobieństw… Jakie mają one znaczenie dla naszego dzisiejszego

Świat mitycznych istot pogańskiej Skandynawii wydaje się być wiele bogatszy niż w innych mitologiach. Oprócz bogów dzielących się na dwa rody Asów i Wanów zaludniały go różne rodzaje Olbrzymów, Elfy, Karły, duchy, rozmaite nadnaturalne istoty żeńskie, herosi, demony, potwory, zwierzęta. Często nie wiemy nawet, co w przypadku jakiegoś konkretnego wątku barwnej opowieści o bogach i bohaterach było żywym mitem ...

Monografia wypełnia poważną lukę w refleksji o wielokulturowości, oferując spójną propozycję teoretyczną i refleksję krytyczną na jej temat. Autor nie tylko przeprowadza dyskusję z najważniejszymi ujęciami wielokulturowości funkcjonującymi w socjologicznej literaturze przedmiotu, uwzględniając najważniejszych autorów i koncepcje, ale również wiele miejsca poświęca kłopotliwości tej kategorii. Społeczeństwo wielokulturowe z perspektywy pogranicza to wysokiej próby synteza dotychczasowej refleksji nad wielokulturowością oraz wynikająca z jej krytycznego odczytania propozycja własnej, rozbudowanej i uwzględniającej wiedzę na temat specyfiki procesów narodotwórczych w Europie Środkowo-Wschodniej, koncepcji teoretycznej wielokulturowej triady, eksponującej proces przeobrażania się społeczności zróżnicowanych kulturowo w pluralistyczne, które zmierzają ku wielokulturowym. Książka powinna być obowiązkową lekturą dla wszystkich, którzy na jakichkolwiek forach (naukowych, publicystycznych, towarzyskich) chcą formułować sądy o wielokulturowości. W jednym miejscu odnaleźć można krytyczny przegląd przypadków, które opisuje się z wykorzystaniem pojęcia wielokulturowości i które napełniają ją jakże odmiennymi treściami – Autor rozpoczyna od Kanady, Australii, Stanów Zjednoczonych, by odnieść te przykłady do Europy Zachodniej i ŚrodkowoWschodniej. Mimo uzasadnionej ostrożności w opowiadaniu o wielokulturowości europejskiej Autor wyraża przekonanie, że możliwe jest pojawienie się narodów wielokulturowych również i w tej części świata. Książka ta jest wielkim dowodem i głosem na rzecz konieczności prowadzenia badań nad wielokulturowością wobec nieuchronności przemian społecznych współczesnego świata. Andrzej Sadowski, profesor socjologii związany z Uniwersytetem w Białymstoku – pracownik i wieloletni dyrektor Instytutu Socjologii, dziekan Wydziału Historyczno-Socjologicznego w latach 2005– –2012, członek Komitetu Socjologii PAN (2016–2019). Redaktor naczelny ukazującego się od 1992 roku czasopisma „Pogranicze. Studia Społeczne”. Autor ponad trzystu publikacji naukowych, w tym trzydziestu trzech monografii autorskich i redagowanych, poświęconych tematyce ruralizacji, pogranicza, wielokulturowości, narodu i grup etnicznych, ze szczególnym uwzględnieniem mniejszości białoruskiej i tożsamości mieszkańców Podlasia oraz specyfiki kapitału społecznego Białegostoku. Wśród nich m.in.: Narody wielkie i małe. Białorusini w Polsce; Procesy ruralizacji. Ludność wiejska w mieście; Pogranicze polsko-białoruskie. Tożsamość mieszkańców; Białystok. Kapitał społeczny mieszkańców miasta.

Ideą przewodnią książki jest próba opisania pewnych – niezwykle zresztą ciekawych – zjawisk związanych z terroryzmem i sposobem prowadzenia współczesnych konfliktów oraz z kwestiami bezpieczeństwa społeczeństw zachodniej Europy. Novum polega na tym, że propagandziści ISIS dotarli do kodów kulturowych naszego świata, a więc weszli chyba trochę głębiej, niż można by przypuszczać. Działając w tym obszarze, naruszają gramatykę naszej kultury. Jest to groźne, ponieważ gramatyka ta z wielu powodów jest dzisiaj niestabilna. Niektórzy analitycy sądzą nawet, że jest celowo zmieniana i osłabiana. Sam pomysł na książkę jest bardzo ciekawy, ponieważ autor zamierza przedstawić zjawisko wykorzystywania przez tak zwane Państwo Islamskie kodów kultury popularnej – niebywale ważnej dla ludzi Zachodu – do prowadzenia wojny terrorystycznej i hybrydowej. Podsumowując, można stwierdzić, że to dobra książka. Porusza ważne problemy współczesnego świata. Odpowiada na wiele pytań związanych z terroryzmem, z wypracowanymi przez bojowników nowymi formami walki i wywierania wpływu. Stawia też wiele nowych pytań – zwłaszcza o naszą przyszłość. Z recenzji dra hab. Andrzeja Tarnopolskiego, prof. Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie Grzegorz Kubiński – doktor socjologii, adiunkt w Instytucie Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Jego zainteresowania naukowe ogniskują się wokół problemów socjologii ciała i nowych mediów, studiów nad niepełnosprawnością oraz socjologii religii. Autor artykułów naukowych oraz monografii, m.in.: Narodziny podmiotu wirtualnego (2008), Alain Badiou. Ontologia mnogości (2010), Figury i wydarzenia. Agamben, Badiou, Negri (2011).

Teorie socjologiczne interpretują i wyjaśniają ogólne procesy społeczne na podstawie różnych modeli świata ludzkiego. W serii Współczesne Teorie Socjologiczne publikujemy najważniejsze dzieła reprezentujące te wizje rzeczywistości społecznej, które okazały się szczególnie znaczące po II wojnie światowej, i które uważamy za istotne do dzisiaj. Interesują nas również koncepcje socjologiczne będące przedmiotem debaty na przełomie XX i XXI wieku. To właśnie współczesna klasyka socjologiczna pozwala nam lepiej zrozumieć dzisiejszy i przyszły świat. Janusz Mucha Siła globalnej Północy skutkuje między innymi olbrzymim zubożeniem nauk społecznych. Wprawdzie rzadko się to uwzględnia w konwencjonalnej ekonomii wiedzy, ale w krajach globalnego Południa powstają znakomite teorie. Społeczeństwa skolonizowane posiadają własne tradycje i zasoby intelektualne, a żyjący w nich intelektualiści starali się zrozumieć naturę zjawisk związanych z imperializmem, nowoczesnością, kolonializmem, zmianą gospodarczą i kulturową, wreszcie strukturami społecznymi w krajach postkolonialnych. Kraje te, zamieszkane przez większą część ludności świata, cechują unikalne doświadczenia historyczne, odrębne trajektorie rozwoju i własne sposoby ich ujmowania. W tej książce chciałabym między innymi pokazać bogactwo idei wytworzonych i nadal wytwarzanych w krajach peryferii, społeczeństwach kolonialnych i postkolonialnych.

Praca ma szczególne walory poznawcze, zarówno ze względu na tematykę, rzadko będącą przedmiotem dociekań naukowych, jak i na sposób uzyskiwania materiałów służących za podstawę analiz. Dotyczy tak ważnych problemów, jak m.in. mowa nienawiści, zniesławienie oraz sposoby rozwiązywania związanych z tym sporów, w tym pozasądowe. Typologię sporów i modele ich rozwiązywania przedstawiono, opierając się na badaniach rozstrzygnięć sądów w postępowaniach cywilnych oraz karnych. Natomiast na podstawie ogólnopolskich badań ankietowych zaprezentowano tak ważne problemy, jak ogólną ocenę funkcjonowania sądownictwa, preferowane sposoby rozwiązywania sporów, czynniki określające wybór sądu jako instytucji rozwiązania sporu w porównaniu z rozstrzyganiem sporów przez nieformalną mediację i kompromis z drugą stroną. Wyniki tych badań wskazują na generalnie względnie dobrą ocenę polskiego sądownictwa oraz na to, że stosunek do sądów zależy przede wszystkim od pozycji społecznej respondenta. Jest on tym przychylniejszy, im wyższą pozycję zajmuje dana osoba w hierarchii społecznej. Jak piszą autorzy: „[...] ogólna konkluzja jest taka, że obraz wymiaru sprawiedliwości kształtuje się NIEZALEŻNIE od prywatnych z nim doświadczeń i ma charakter przekazywanego społecznie stereotypu, którego nie zmieniają osobiste dodatnie czy ujemne doświadczenia”. Książka powinna być przydatna dla prawników, a także socjologów i polityków społecznych, którym przybliży sposób odbioru wymiaru sprawiedliwości w szerokiej opinii publicznej i pomoże w jego odpowiednim kształtowaniu w przyszłość. Z recenzji prof. dr hab. Eleonory Zielińskiej

Dużym atutem książki jest jej pierwsza część, poświęcona rozwojowi. Autorka wyjaśniła w niej, w jakim sensie rozwój rozpatrywać można jako proces dziejący się w przestrzeni międzyludzkiej, jako „kategorii środka”. Na równie wysoką ocenę zasługuje jakość analiz problematyki rozwoju regionalnego. Szczególnie interesujące są te fragmenty omawianej części, w których Autorka przedstawia i komentuje dane podwajające obiegowe opinie i schematy, jak np. te, które kwestionują często eksponowany w różnych wyjaśnieniach podział na Polskę A i B lub trwałość podziałów wynikających z granic państw zaborczych. Z recenzji dra hab. Zbigniewa Zagały Książka (Super)Nowe Atlantydy stanie się ważną pozycją w ramach socjologii gospodarki. W dodatku należy ją postrzegać jako szczególnie istotną w przypadku analiz z zakresu współczesnej myśli socjologicznej. Autorka przywołuje wielu autorów ze światowej socjologii, których dorobek rzadko jest uwzględniany w Polsce. A przede wszystkim buduje własny model teoretyczny oraz eksplanacyjne próby kultury wzrostu gospodarczego, wnosząc znaczący wkład do ogólnej teorii socjologicznej oraz socjologii gospodarki. Z recenzji dra hab. Wiesława Gumuły, prof. UJ

Azja Centralna jest dla wielu Polaków obszarem nieznanym i w dużej mierze tajemniczym. Tymczasem bez jego dobrej znajomości nie sposób zrozumieć nie tylko spraw typowych dla ogromnej części Azji, ale i przebiegu procesów geopolitycznych oraz kulturowych dotyczących całego świata. Lukę tę w znacznym stopniu wypełnia książka pod redakcją Nartsiss Shukuralievy. Międzynarodowe grono autorów w sposób dowodzący znajomości języków, kultury i zróżnicowań struktur społecznych potrafiło przedstawić wiele zagadnień dotyczących Azji Centralnej. Książkę warto polecić wszystkim, których interesuje nie tylko Azja Centralna, ale i współczesny, zróżnicowany świat. prof. dr hab. Roman Bäcker

Autorka analizuje w książce społeczny odbiór Jana Pawła II przez jego rodaków, opierając analizy na trzech wyróżnionych kategoriach: roli, świadomości i działaniu, każdej z nich poświęcając osobny rozdział. Tym samym wpisała podjętą problematykę w klasyczne ustalenia socjologii ogólnej. Mocną stroną książki jest nagromadzenie wielu ulotnych danych empirycznych i tekstów z okresu pontyfikatu Jana Pawła II, a zwłaszcza od Jego śmierci do beatyfikacji (2005-2011), oraz warsztat naukowy, potwierdzający zasadność wtórnej analizy danych. Dr Katarzyna Uklańska pracowicie i kompetentnie zgromadziła istotne dane ilustrujące i weryfikujące podjęty przez nią problem badawczy. Zatrzymała je na kartach książki. Może po latach ułatwią one innym badaczom prześledzenie genezy narodzin mitu Jana Pawła II jako narodowego bohatera. Z recenzji prof. dr hab. Marii Libiszowskiej-Żółtkowskiej

Przedmiotem zainteresowania badawczego Autora książki jest proces komunikacji kaznodziejskiej, w którego czasie jest realizowana misja ewangelizacyjna Kościoła w zakresie kształtowania przekonań eschatologicznych. Ujęcie przez Autora tematu wiary Polaków w rzeczy ostateczne i umieszczenie tej problematyki w kontekście szerokich przemian kulturowych jest w polskiej literaturze socjologicznej pionierskie. Analiza przepowiadania kaznodziejskiego jako procesu komunikacyjnego wymagała opanowania interdyscyplinarnych kompetencji: socjologicznych, teologicznych, a także dotyczących teorii komunikacji i medioznawstwa. Dzięki takiemu interdyscyplinarnemu ujęciu Czytelnik otrzymuje książkę ciekawą faktograficznie i interpretacyjnie, i pozostaje z pytaniami, na które każdy, nie tylko kapłani zajmujący się z racji swojej roli społecznej problematyką eschatologiczną, przynajmniej od czasu do czasu szuka odpowiedzi. Z recenzji dra hab. Wojciecha Pawlika, prof. UW

System kastowy i nasz system społeczny są tak odmienne w swoich ideologicznych podstawach, że z pewnością rzadko kiedy się zdarza, by człowiek współczesny był w stanie spokojnie czytać o kastach. Jeżeli ma nikłe pojęcie o naukach społecznych albo buntownicze usposobienie, możliwe, że w głębi serca będzie sobie życzył zniszczenia lub zaniku instytucji, która urąga prawom człowieka i wydaje się przeszkodą w rozwoju ekonomicznym społeczności liczącej pół miliarda ludzi. Zauważmy jednak rzecz znamienną: nie wspominając o mieszkańcach Indii, żaden człowiek Zachodu, który mieszkał w tym kraju, choćby był najbardziej oddanym reformatorem czy najgorliwszym misjonarzem, nigdy – o ile nam wiadomo – nie usiłował ani nawet nie doradzał całkowitego i bezwarunkowego zniesienia systemu kast. Fragment Wprowadzenia

Praca Autorki stanowi cenny wkład w rozwój nie tylko polskich badań nad rozwijającym się społeczeństwem medialnym oraz jego związkami z całym systemem medialnym, ale również może być interesującym źródłem do dalszych badań w tym kierunku. Jej ustalenia mają także wartość praktyczną dla rozwoju i funkcjonowania rodzimej mediosfery. (...) Książka ukazuje nie tylko nowe perspektywy i kierunki myślenia o polskich mediach, ale stwarza możliwość ich współmiernego potraktowania w stosunku do mediów europejskich, jak i systemów mediów globalnych. Z recenzji dra hab. Ignacego Fiuta

Autor przybliża czytelnikowi fenomen szkół nowej ewangelizacji w Kościele rzymskokatolickim i ich rolę w duszpasterstwie parafialnym. Opracowanie jest tym bardziej interesujące – poznawczo i praktycznie – że w Polsce nie ma jednej szkoły nowej ewangelizacji Redemptoris Missio, lecz każda z nich jest autonomiczna, podlega kompetentnej władzy kościelnej na swoim terenie, ma własną strukturę i zasady formacji członków. […] Książka ukazuje wewnętrzne zróżnicowania w Kościele rzymskokatolickim i jego zmodyfikowaną działalność w warunkach postępującej modernizacji społecznej i nieuniknionej globalizacji we współczesnym świecie. Z recenzji ks. prof. dra hab. Franciszka Drączkowskiego

Kwartalnik religioznawczy nr 71/72 2010. Sakralne fenomeny: wczoraj i dziś.

Denis Brilow: Sufizm na Ukrainie: historyczna retrospekcja a stan współczesny Waldemar Gembalik: Ikonoklazm w islamie i jego konsekwencje w kulturze muzułmańskiej Anna Książek: Miłość i seks w życiu muzułmanina Adam Wąs SVD: Da;wa. Znaczenie i różnorodność islamskiej misji Anna Zaczkowska: Tradycyjne religie afrykańskie w ujęciu Henryka Zimonia Andrzej Bronk: Kryzys chrześcijaństwa lat sześćdziesiątych XX wieku.

Bożena Gierek - Druidyczna sztuka wróżenia Marcin Kaleta - Oneiromantyka; sny i przepowiadanie przyszłości w świecie antycznym Kazimiera Mikoś - Religioznawcy wobec koncepcji matriarchatu i Wielkiej Bogini Leszek Michta - Podniebne królestwa Himalajów. Sprawozdanie z wyprawy badawczej do Nepalu, Tybetu i Bhutanu

Teorie socjologiczne interpretują i wyjaśniają ogólne procesy społeczne w oparciu o różne modele świata ludzkiego. W serii Współczesne Teorie Socjologiczne publikujemy najważniejsze dzieła reprezentujące te wizje rzeczywistości społecznej, które okazały się szczególnie znaczące po II wojnie światowej, i które uważamy za istotne do dzisiaj. Interesują nas również koncepcje socjologiczne będące przedmiotem debaty na przełomie XX i XXI wieku. To właśnie współczesna klasyka socjologiczna pozwala nam lepiej zrozumieć dzisiejszy i przyszły świat. Janusz Mucha

Autor podniósł na wyższy poziom refleksję na temat możliwości twórczego dialogu między socjologią a nauką społeczną Kościoła. Powołaniem socjologa jest tu zatem nie tylko orzekanie o tym jak jest, ale też jak powinno być. Wyobraźnia socjologiczna, zdaniem autora, powinna zmierzać do korekty życia społecznego. Dzieje nie są jakimś nieuchronnym fatum. Autor powołuje się na liczne przykłady roli wybitnych jednostek w dziejach, nawet w sytuacji kiedy wydawałoby się, że są one skazane na niepowodzenie. Z recenzji prof. dra hab. Włodzimierza Pawluczuka

Świat mitycznych istot pogańskiej Skandynawii wydaje się być wiele bogatszy niż w innych mitologiach. Oprócz bogów dzielących się na dwa rody Asów i Wanów zaludniały go różne rodzaje Olbrzymów, Elfy, Karły, duchy, rozmaite nadnaturalne istoty żeńskie, herosi, demony, potwory, zwierzęta. Często nie wiemy nawet, co w przypadku jakiegoś konkretnego wątku barwnej opowieści o bogach i bohaterach było żywym mitem …

Książka zawiera zarówno interesującą i krytyczną prezentację, jak i analizę istotnych współczesnych nurtów refleksji socjologicznej. Jest ona oryginalną i ważną dla współczesnej socjologii propozycją teoretyczną. Jej udostępnienie polskiemu czytelnikowi znacznie wzbogaci ofertę dostępnych w języku polskim fundamentalnych książek dla wpółczesnych sporów socjologicznych. Trudno bowiem wyobrazić sobie charakter tych sporów bez obecności w nich prac Archer. Andrzej Niesporek

Książka Józefa Baniaka jest kontynuacją i chyba zwieńczeniem jego dotychczasowych badań i licznych publikacji dotyczących postaci księdza w Kościele i kulturze społecznej, jego osobowości, roli, funkcji religijnych i społecznych. Refleksje autora nad osobowością postaci księdza skłaniają do szerszych rozważań nad relacją postaw czy stanów egzystencjalnych określanych mianem duchowości, a postawami tradycyjnie określanymi jako religijność. Z recenzji prof. dra hab. Włodzimierza Pawluczuka

W zamyśle autorów pracy wyjaśnianie nieformalnych kategorii postrzegania i oceny klientów stwarza szansę na rozpoznanie ukrytych kryteriów udzielania pomocy. Autorzy stawiają sobie jeszcze jeden cel - poznanie genezy i wyjaśnienie zasad budowania identyfikacji zawodowej pracowników socjalnych, a w szczególności poznanie stanowienia, podtrzymywania i uzasadniania przez nich granic symbolicznych jako podstawy tożsamości zawodowej. Książka jest oparta na przemyślanej metodologii oraz rzetelnie przedstawionej i udokumentowanej wiedzy. Z recenzji prof. dr hab. Anny Michalskiej