Piotr Kręzel

Prezentowana monografia ma na celu wieloaspektowe spojrzenie na losy ludności serbskiej w dobie, kiedy jej niekwestionowanym przywódcą był patriarcha Arsenije IV Jovanović Sakabenta (1726–1748). Okres ten stanowił ważny moment w dziejach Serbów ze względu na ostateczne przesunięcie punktu ciężkości ich życia duchowego oraz politycznego z Peci do Karłowic. Dla serbskiej wspólnoty, która w tamtym czasie nie posiadała własnego bytu państwowego, było to bez wątpienia niezwykle istotne wydarzenie. Dzieje Serbów pierwszej połowy XVIII stulecia zostały przedstawione na tle istotnych wydarzeń z historii powszechnej. Do takich należy zaliczyć m.in. „erę tulipanów” w Imperium Osmańskim (1718–1730), wojnę austriacko-turecką z lat 1737–1739 oraz wojnę o sukcesję austriacką (1740–1748). Podstawę źródłową pracy stanowią dotąd niepublikowane bądź mało znane teksty, które zostały pozyskane podczas kwerend archiwalno-bibliotecznych w Serbii, Austrii, Chorwacji oraz Rosji. * Piotr Kręzel opracował bardzo ważny temat związany z wstępną fazą przeistaczania się etnosu serbskiego w nowożytny naród. Wykorzystał do tego celu skrupulatnie zebrany materiał źródłowy oraz literaturę. W rezultacie powstała bardzo wartościowa praca, której lektura umożliwia poznanie problematyki istotnej nie tylko dla serbskiego czytelnika. Na szczególne uznanie zasługuje przystępne udostępnienie, w formie aneksu, obfitego materiału źródłowego w wersji oryginalnej i w polskim przekładzie. dr hab. Jarosław Dudek, prof. UZ Uniwersytet Zielonogórski * [...] praca może stanowić dobry punkt wyjścia do pogłębionych badań nad dziejami wspólnoty serbskiej w czasach nowożytnych. Publikacja dostarcza nie tylko solidnej wiedzy o dziejach Serbów w pierwszej połowie XVIII wieku, lecz także skłania do różnych refleksji i pytań o charakterze dyskusyjnym. prof. dr hab. Kazimierz Maliszewski Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

The volume consists of materials that were presented during the international scientific conference entitled Migrations in the Slavic Cultural Space, held at the Department of Slavic Philology of the University of Lodz on May 6, 2022, in cooperation with researchers from the Institute of History Belgrade. This symposium received an extraordinary amount of attention in the circles of specialists representing various disciplines of the humanities and social sciences. The volume has a three-part structure. The first, which has a strictly monographic character, is comprised of five articles addressing the issue of migration of the Serbian ethnos in the 16th_ 13th centuries. The texts included in the other two sections provide a historical, cultural, and literary background for the topic explored in the first part, broadening the reader' s knowledge about the hi story of Southern, Western and Eastern Slavs from the Middle Ages to the 21 st century. The phenomenon of migration has been interpreted here on many semantic levels, situated in various discourses, and examined in diverse categories, such as historical and political, economic and social, religious and cultural. It has been studied directly and indirectly in the ideological, spiritual, emotional, and intellectual spaces. It is from such a wide-ranging perspective that this monograph presents the phenomenon of migration, referred to and identified within the boundaries of the entire Slavic region, defined through the prism of fixed and variable, universal and local categories and cultural implications.