Elipsa Dom Wydawniczy i Handlowy

W 2022 roku Katedra Hungarystyki Uniwersytetu Warszawskiego obchodziła 70-lecie powstania – została założona w 1952 roku, początkowo jako Zakład Filologii Węgierskiej. Obchody jubileuszu zbiegły się z ogłoszeniem przez Parlament Węgier lat 2022 i 2023 latami Sándora Petőfiego z okazji 200. Rocznicy urodzin wybitnego poety. Te dwie wyjątkowe okazje pracownicy Katedry Hungarystyki postanowili uświetnić uroczystą konferencją pod tytułem „Ja jestem dziki, bujny kwiat / Żywiołu nieokiełznanego!” – Oblicza romantyzmu, która odbyła się na Uniwersytecie Warszawskim w dniach 30 listopada – 1 grudnia 2022 roku. Niniejszy tom jest plonem tej konferencji. Zawiera osiemnaście artykułów w języku polskim, węgierskim oraz angielskim, wygłoszonych podczas sesji plenarnych i zwykłych. Tematyka artykułów jest szeroka – poruszane zagadnienia dotyczą literaturoznawstwa, językoznawstwa, kulturoznawstwa, a także historii w perspektywie węgierskiej, fińskiej oraz estońskiej, lecz łączy je jedno – epoka romantyzmu.

Publikacja powstała jako efekt pracy czterdzieściorga trojga Autorów, studentów drugiego i trzeciego roku Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego (w latach akademickich 2021/2022 i 2022/2023). Książka stanowi, po pierwsze, zapis niezwykłych czasów, będąc postpandemicznym i okołowojennym dowodem na istnienie jednostki w historii, społeczeństwie, na Uniwersytecie, ale też we własnej jaźni. Otwiera bardzo różne perspektywy chronologiczne – od teraźniejszości i mierzonej w tygodniach czy semestrach nieodległej przeszłości po czasy głębokiego PRL-u, z momentami przełomów: Marca ‘68, Solidarności ‘80 czy transformacji ‘89. Utrwala więc ważne chwile współczesności i wyłaniające się z zakamarków przeszłości wspomnienia, przefiltrowane przez umysły Autorów i ich Rozmówców – zatopione w ich wyobrażeniach jak w kawałkach bursztynu. Po drugie, prezentuje kolekcję portretów (nie)zwykłych ludzi Polonistyki i Uniwersytetu – wybranych przez studentów na bohaterów wywiadów i reportaży, wyróżnionych ze względu na moc charakterów, siłę pasji, ogrom doświadczeń, wartość przemyśleń i przeżyć, którymi zgodzili się podzielić z innymi. Niekiedy ta sama osoba staje się bohaterką lub bohaterem dwóch różnych tekstów – równoległa lektura takich prac stwarza okazję do porównania indywidualnych wizji odrębnych twórców, dysponujących takim samym materiałem w punkcie wyjścia, lecz osiągających różne rezultaty. Po trzecie, jest też ta książka niezwykłym przewodnikiem po miejscach i instytucjach Wydziału Polonistyki i Uniwersytetu Warszawskiego oraz szerokiego uczelnianego świata. Pokazuje z perspektywy studenckiej i pracowniczej uniwersytecką przestrzeń w jej wymiarze materialnym, organizacyjnym i mentalnym, oddając blaski i cienie dawnego i obecnego życia naukowo-dydaktycznego oraz towarzyskiego. Ważny jest w tych opisach szczegół: zapach magnolii, pandemiczny ból kręgosłupa, odgłos przeciwlotniczego alarmu, lodowaty wiatr w Łazienkach, lalka, która przynosi szczęście na egzaminie, żółte schody mamiące wakacyjną sjestą czy smak makaronu pod jarzeniówkami.

Publikacja jest pokłosiem Międzynarodowej Debaty Studenckiej w Krakowie, odbytej w dniach 14–15 grudnia 2023 roku, która zebrała liczne grono studentów oraz młodych badaczy z Polski i Ukrainy, którzy podzielili się wynikami badań oraz przemyśleniami dotyczącymi doświadczeń polskiej oraz ukraińskiej młodzieży w obliczu pełnowymiarowej wojny z uwzględnieniem kontekstu integracji europejskiej. Często były to relacje bezpośrednie młodych osób, doświadczonych piekłem wojny. Monografia napisana jest w języku polskim i ukraińskim. Jej przygotowanie dla wielu studentów było pierwszą okazją do szlifowania warsztatu naukowego. Co istotne, uwiecznia i dokumentuje ona również największy konflikt zbrojny w Europie po zakończeniu II wojny światowej widziany oczami młodzieży studenckiej. Międzynarodowa debata studencka stawiała przed sobą trzy główne cele. Pierwszym z nich była dyskusja o współczesnym obliczu integracji europejskiej i bilateralnej współpracy. Drugi to doskonalenie warsztatu badawczego młodych naukowców oraz studentów. Trzeci to z kolei dalsza integracja naukowo-kulturalna studentów z kół naukowych i pracowników naukowych z obu krajów. Tematyka debaty (oraz publikacji) jest istotna w kontekście dynamicznych zmian, które obserwujemy w bieżących stosunkach międzynarodowych, zwłaszcza po wybuchu pełnowymiarowej wojny w Ukrainie. Monografia składa się z 14 tekstów autorstwa studentów i młodych badaczy z Polski i Ukrainy, jej problematyka obejmuje dwie zasadnicze części: Wojna a młodzież oraz Wyzwania czasów wojny. Wspomniane rozdziały dotyczą agresji rosyjskiej na Ukrainę oraz trudności, z którymi borykają się młodzi uchodźcy, podnoszą ponadto kwestię organizacji edukacji w czasie wojny, opisują doświadczenia w relacjach Ukraina – Unia Europejska, zarysowują możliwości i wyzwania, które można dostrzec we współczesnych relacjach gospodarczych pomiędzy UE a Ukrainą oraz problemy transformacji społecznej czasów wojny w obu krajach oraz UE.

Celem opracowania jest wiwisekcja współczesnych dyktatur zakamuflowanych, które stanowią współcześnie kolejną odsłonę autorytaryzmu. Współczesne formy autokracji zrodził kryzys demokracji liberalnej, która traci swoją witalność. Z reguły upadek demokracji liberalnych polega na zmanipulowanym procesie wyborczym (nieuczciwych wyborach). Kolejnym krokiem jest dewastowanie trójpodziału władzy, którego brak prowadzi do skumulowania władzy we władzy wykonawczej. To prosta droga do utraty kontroli nad bieżącą aktywnością rządzących i w konsekwencji zapewnienie im bezkarności. Tworzy się abuzywny legalizm, wiodący do państwa bezprawia – autokracji. Jedną z mutacji autokracji są dyktatury zakamuflowane. Wypełniają one lukę i egzystują w rytm erozji liberalnych ustrojów politycznych. Stanowią formę przejściową, pomiędzy ustrojem liberalnym a jeszcze nie w pełni ukształtowanymi ustrojami przyszłości, co wcale nie oznacza, że te autokracje są krótkotrwałe. Warto zatem wejrzeć w te przestrzenie i ostrzegać przed praktyką niedemokratycznego stylu rządzenia. Jak zawłaszczają one władzę państwową, jakimi metodami ją sprawują i w jaki sposób opanowują kolejne segmenty aparatu państwowego. W końcu, jak długo taka forma rządzenia może trwać i jakie skutki przynosi społeczeństwu oraz jakie ma ograniczenia. Analizie poddano państwa, które zeszły z drogi demokracji bądź nigdy nią nie szły. Fundamentalną metodą trwania współczesnych dyktatur zakamuflowanych jest dzielenie społeczeństwa na wrogie obozy. Demokracje wymagają zawsze od swoich obywateli uczestniczenia w procesach decyzyjnych, spierania się o sprawy publiczne, wysiłku i trudu. A przecież demokracje liberalne nie obiecywały swoim obywatelom poczucia, że jej mechanizmy, delikatne, oparte na kontroli równowadze władz, są trwałe. Współczesne dyktatury zakamuflowane, kontrolują państwo, obsadzają jego organy członkami swojej partii, ograniczają wolność zgromadzeń i wypowiedzi, godzą się jednakże na istnienie opozycji, pod warunkiem że ta nie zagraża rządzącemu stronnictwu. Nie można już powiedzieć, co się myśli. Nie istnieje racjonalna debata, w której szanuje się wiedzę i opinie ekspertów. A racjonalne granice są nazbyt łatwo przesuwane, zmierza to do ślepego mrocznego zaułku historii, a świat kieruje się w stronę zmierzchu demokracji. Dyktatury zakamuflowane, które nadchodzą, a w wielu przypadkach już egzystują, są zjawiskiem realnym. Jednak ludzie mają poczucie, że można będzie jakoś je ominąć i przeczekać. Od nowych form autokracji – dyktatur zakamuflowanych, wspomaganych najnowszymi technologiami inwigilacji obywateli, nie będzie ucieczki, bowiem będzie ona praktycznie niemożliwa. Ludzi nie wiedzą, jak taki styl rządzenia zmienia ich życie realnie i głęboko.

Monografia dotyczy jednego z aspektów budowania rynku wewnętrznego, którym jest zapobieganie powstawaniu barier technicznych w handlu pomiędzy państwami członkowskimi poprzez wprowadzenie mechanizmu kontroli prewencyjnej. Obecnie mechanizm ten reguluje dyrektywa 2015/1535/UE. Zagadnienie notyfikacji było pomijane w polskiej literaturze aż do momentu wystąpienia problemów z notyfikacją ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, w wyniku czego TSUE wydał dwa wyroki (C-213/11 Fortuna, C-303/15 Naczelnik Urzędu Celnego I w Ł.) poruszające kwestię pojęcia przepisu technicznego oraz skutków zaniedbania obowiązku notyfikacji. Niniejsza publikacja w sposób całościowy podchodzi do pojęcia przepisu technicznego dotyczącego produktów i w sposób szczegółowy analizuje elementy tego pojęcia w oparciu o relewantne orzecznictwo. Identyfikacja, czym są w istocie krajowe przepisy techniczna objęte obowiązkiem notyfikacji jest kluczowa dla jego prawidłowej realizacji. Prawidłowa kwalifikacja środków krajowych jako przepisów technicznych jest tym bardziej istotna, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem TSUE, przyjęcie środków krajowych z naruszeniem obowiązku notyfikacji powoduje, że środki takie nie mogą być stosowane. W publikacji wspomnianej identyfikacji dokonano poprzez szczegółowe przedstawienie rozwoju orzecznictwa TSUE dotyczącego koncepcji przepisu technicznego.

Książka stanowi zbiór artykułów, który nie tylko analizuje skutki konfliktu na Ukrainie dla Europy, ale również wskazuje na konieczność kompleksowego podejścia do rozwiązywania wyzwań politycznych, społecznych i ekonomicznych, jakie stoją przed współczesnym społeczeństwem europejskim. Redaktorzy naukowi oraz autorzy artykułów prezentują dogłębną analizę, opartą na solidnych podstawach naukowych, co czyni tę książkę nieocenionym źródłem wiedzy dla badaczy, ekspertów oraz praktyków zajmujących się stosunkami międzynarodowymi, polityką społeczną i ekonomią. Główną tezą publikacji jest stwierdzenie, że wojna w Ukrainie ma głębokie i wzajemnie powiązane konsekwencje rzutujące na geopolityczny, gospodarczy i społeczny krajobraz Europy. Z perspektywy geopolitycznej autorzy publikacji przedstawiają analizę, w jaki sposób konflikt wpłynął na relacje między krajami europejskimi, a głównymi światowymi mocarstwami, zwłaszcza Rosją. Z gospodarczego punktu widzenia, autorzy dowodzą, że wojna wywołała znaczące wyzwania, takie jak obawy o bezpieczeństwo energetyczne ze względu na zależność od rosyjskich paliw kopalnych. Ponadto analizują sankcje gospodarcze nałożone w odpowiedzi na wojnę i ich wpływ na handel, inwestycje i ogólną stabilność gospodarczą w regionie. W aspekcie społecznym autorzy publikacji badają wewnętrzną dynamikę w społeczeństwach europejskich, w tym wpływ wojny na zdrowie psychiczne Polaków oraz wyzwania humanitarne związane z napływem uchodźców. Publikacja ma układ problemowy, co znajduje odzwierciedlenie w jej strukturze. Praca składa się ze wstępu oraz 14 rozdziałów podzielonych na dwie części. Część pierwsza poświęcona aspektom polityczno-społecznym składa się z 6 artykułów, zaś część druga dotycząca kwestii ekonomicznych liczy 8 artykułów.

Publikacja poświęcona jest procesowi formowania się powieści (upanyas) w języku hindi w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku na podstawie dziewięciu reprezentatywnych dla tej fazy utworów. Najwcześniejszy z nich ukazał się w 1870, a ostatni opublikowano w 1909 roku. Choć wykazują zróżnicowanie tematyczne, wszystkie podejmują problematykę społeczną. Są to: Dewrani dźethani ki kahani (Devrani je?hani ki kahani, Historia szwagierek, 1870) Gauridatta (Gauridatt; 1836–1905); Bhagjawati (Bhagyavati, 1877) Śraddharama Philauriego (Śraddharam Phillauri; 1833–1881); Pariksza guru (Parik?a guru; Doświadczenie nauczycielem, 1882) Śriniwasa Dasa (Śriniwas Das; 1851–1888); Nissahaj hindu (Nissahay hindu; Bezradny Indus, 1890) Radhakrysznadasa (Radhakr???adas; 1865–1907); Theth hindi ka that (?he?h hindi ka ?ha?; Opowieść w czystym hindi; 1899)i Adhkhila phul (Adhkhila phul, Na wpół rozkwitły kwiat, 1906) autorstwa Ajodhjasinha Upadhjaja ‘Hariaudha’(Ayodhyasi?h Upadhyay ‘Hariaudh’; 1865–1947); Saspatohu (Saspatohu; Teściowa i synowe, 1898) Gopalrama Gahmariego (Gopalram Gahmari; 1866–1946); a także Sultana Razijabegam (Sultana Raziyabegam, Władczyni Razija, 1904) i Madhaw-Madhawi wa Madan-Mohini (Madhav-Madhavi va Madan-Mohini, Madhaw i Madhawi oraz Madan i Mohini, 1909) Kiśorilala Goswamiego (Kiśorilal Gosvami; 1865–1932). Analizowane w tej pracy utwory, za sprawą odwołania do ważnych wówczas problemów społecznych, stanowią literackie świadectwo przemian zachodzących na wielu poziomach życia. Niektóre z omawianych książek wydano tylko jeden raz i są one obecnie trudno dostępne nawet w bibliotekach indyjskich. Autorka analizuje kształtowanie się powieści hindi, wychodząc od dwóch odmiennych ujęć badawczych na temat jej początków. To prowadzi do poszukiwania najbardziej adekwatnych do przedmiotu badań narzędzi wypracowanych na gruncie teorii literatury. Rozdział 1. ukazuje wczesną powieść w języku hindi jako gatunek na pograniczu, ponieważ sytuuje się ona między nowym a starym, obcym a rodzimym, ustnym a pisemnym, a ponadto czerpie z wielu konwencji literackich (rozdział 2). Rozdział 3. nakreśla tło historyczne, wskazując na tematykę podejmowaną w omawianych utworach. Analizę tekstów źródłowych Autorka prowadzi przez pryzmat propagowanej przez nie wizji społeczeństwa. Czyniąc to, wyróżnia dwa zestawy problemów – związanych ze sferą prywatną (4.1) oraz publiczną (4.2). W trakcie formułowania wniosków zwraca uwagę na konstrukcję poszczególnych powieści oraz sposób kreowania bohaterek i bohaterów (4.2.1).

Wolontariat stanowi jedną z najpopularniejszych form aktywności obywatelskiej w Polsce. W przekazach medialnych pojawiają się historie osób decydujących się na podjęcie różnych form pożytecznej działalności, które można kwalifikować jako wolontariat. Wyniki prowadzonych badań pokazują jednak, że społeczna percepcja wolontariatu może być błędna. W 2022 r. zaledwie mniej niż 10% Polaków choć raz zdecydowało się na podjęcie pracy w charakterze wolontariusza1. Tym samym wizja społeczeństwa zaangażowanego w wolontariat może być fałszywa. Z drugiej strony zaś, wydarzenia ostatnich lat, silnie rzutujące na sytuację społeczną – takie jak pandemia COVID-19 czy konsekwencje wojny w Ukrainie pokazują, że Polacy są zdolni do podejmowania bezinteresownej i nieodpłatnej aktywności społecznej na ogromną skalę. Głównym celem publikacji jest ukazanie wolontariatu jako zjawiska wielowymiarowego, a następnie scharakteryzowanie jego wybranych form, które można wyróżnić, jako często występujące w polskich realiach, czy też warte uwagi z innych względów (np. użyteczności społecznej). W tym celu postawiono następujące pytania badawcze: 1) W jaki sposób ewoluowała i zmieniała się instytucja wolontariatu w Polsce? 2) Czy istniejące regulacje prawne we właściwy sposób normują badane zagadnienie? 3) Jaką rolę odgrywa wolontariat w funkcjonowaniu społeczeństwa obywatelskiego? 4) W jakich dziedzinach funkcjonowania państwa wolontariat wydaje się pomocny? 5) Jaka jest specyfika popularnych form wolontariatu? Autorzy poszczególnych rozdziałów korzystali ze zróżnicowanych metod i technik badawczych. Do najpopularniejszych z nich należy zaliczyć analizę neoinstytucjonalną, umożliwiającą badanie zachowania jednostek podejmujących aktywność wolontariacką, analizę obowiązujących norm prawnych pozwalającą opisać bieżące regulacje prawne, analizę systemową umożliwiającą ukazanie badanego zjawiska w szerszym kontekście społecznym oraz metodę historyczną, dzięki której został pokazany rozwój instytucji wolontariatu w Polsce. W przygotowanie publikacji zaangażowano grono ekspertów – badaczy, których obszary zainteresowań są związane z różnymi dziedzinami życia społecznego. W gronie tym znalazły się osoby, które jednocześnie można traktować jako praktyków, posiadających szerokie doświadczenie w zakresie działalności społecznej, w tym samego wolontariatu i jego organizacji, a także współpracy międzysektorowej (zarówno z perspektywy instytucji publicznych, jak i organizacji pozarządowych).

W XXI wieku koreańska kultura popularna zalała cały świat. Koreańscy artyści goszczą na najważniejszych muzycznych galach, koreańskie seriale transmitowane są przez publiczne telewizje czy serwisy streamingowe, filmy otrzymują prestiżowe nagrody, a koreańskie przysmaki są powszechnie znane, dostępne i lubiane. Czy jednak koreańska popkultura jest na tyle znacząca, aby mogła wpłynąć nie tylko na ludzi, ale i stosunki między państwami? Celem tej książki jest zbadanie i ukazanie znaczenia południowokoreańskiej kultury popularnej dla relacji pomiędzy Koreą Południową (zamiennie – Koreą) a Chinami, Japonią oraz Koreą Północną po roku 1998. W książce Autorka odpowiada na pytania, jak rozumie się kulturę popularną Korei Południowej i zjawisko „koreańskiej fali” (kor. hallyu, ??), będące istotnym instrumentem politycznym w działaniach południowokoreańskiego rządu, w jaki sposób Korea wykorzystuje swoje zasoby popkulturowe do osiągania celów politycznych oraz w jaki sposób koreańska popkultura oddziałuje na relacje między tymi państwami. Rozważaniom poddano również kwestię koreańskiej soft power, jak i sposoby jej kreowania. Koreańska fala jest jednym z głównych zasobów Republiki Korei, a rząd stara się ją wykorzystać do kształtowania relacji z Chinami czy Japonią. Hallyu wywołuje też zmiany w myśleniu społeczeństw, również mieszkańców Korei Północnej, co spotyka się z silną reakcją władz. Dla Korei, obok inwestowania w zasoby twardej siły, istotne jest rozwijanie strategii soft power, w tym dyplomacji publicznej i kulturalnej, co przyczynia się do wzmacniania jej pozycji na arenie międzynarodowej.

TO NIE JEST PORADNIK dla oszustów, naciągaczy, karierowiczów, kabotynów ani Don Juanów z urojenia. To raczej kurs samoobrony dla ich potencjalnych ofiar. Zachęcam do lektury piękne panie (zwłaszcza te posażne), zasobnych panów z kompleksami i zewem „drugiej młodości”, spadkodawców, konsumentów, wyborców – wszystkich, od których tak łatwo można coś wyciągnąć, w zamian zapewniając tylko zawód albo wstyd. Przedstawiam Wam katalog niecnych praktyk, taktyk usidlenia – aby wiadomo było, jak rozpoznać zawczasu to, co najpierw zdaje się tak ponętne, wciąga, a w końcu smakuje gorzko; jak nie nabierać się na miraże rozmaitych atrakcji… z haczykiem, oszołamiające obietnice, pochlebstwa, podstępne przysługi, urocze zachęty do gry, z której potem nie ma jak się wycofać ani wyplątać. Wiadomo: „miłe złego początki”. (…) (…) Im bardziej sugerujemy się formą zachowań, deklaracji, stosownością i poprawnością gestów, słusznością oświadczeń i zapowiedzi, gorliwością w czczeniu symboli i uczestnictwa w obrzędach – zakładając na kredyt, że ich motywacja, intencja i wymowa jest jednoznaczna, a zgodna z naszymi oczekiwaniami, tym łatwiej nabieramy się na kreacje symulantów, farbowanych lisów, koniunkturalistów i metodycznie działających, a cynicznych karierowiczów. Im bardziej jesteśmy – pod takim czy innym względem – niezaspokojeni, tym bardziej narażeni na podatność na piękne słówka, czarujące rekwizyty i próbki smakołyków; na fałszywe hołdy, na taką adorację, która tylko po to nas uszczęśliwia (do czasu), by w końcu nas zniewolić lub wykorzystać i porzucić, na interesowne przysługi-pułapki. I właśnie o tym jest ta książka. (…)Jest to p o p u l a r n o n a u k o w y, nie formalnie akademicki, wykład wiedzy o przesłankach ludzkiej podatności (aż do naiwności) na manipulacyjne formy przypochlebiania się, dopieszczania, tak czy inaczej u z a l e ż n i a n i a. Uzależniania jednak nie siłą, lecz formami podstępu wdzięcznymi z początku, hołdowniczymi – lub tylko zgodnymi ze stereotypem poprawności, stosowności. /Ze wstępu Od Autora/

Autorka koncentruje się na wskazaniu współzależności między systemem wewnętrznym a polityką zagraniczną Indii. Przedstawione zostały stanowiska partii regionalnych jako ważnego aktora systemu wewnętrznego wobec najważniejszych kwestii polityki zagranicznej tego państwa w wymiarze politycznym i gospodarczym. W tym kontekście poddano analizie relacje partii regionalnych z rządem centralnym oraz formalne i nieformalne mechanizmy wpływu tych partii na kreowanie polityki zagranicznej Indii. Autorka udowadnia, że partie regionalne po 1991 r. stawały się coraz ważniejszym uczestnikiem procesu decyzyjnego polityki zagranicznej Indii, będąc wyrazicielem interesów lokalnych na szczeblu ogólnokrajowym. Zakres przedmiotowy rozprawy dotyczy zagadnień związanych z analizą roli partii regionalnych w kształtowaniu polityki zagranicznej w wybranych sferach na przykładzie stosunków Indii z poszczególnymi państwami sąsiedzkimi.

Monografia jest próbą opisu języka indywidualnego jako pewnego wzorca mowy, wzorca mowy określonej klasy społecznej i formacji intelektualnej – wzorca mowy „człowieka myślącego”, innymi słowy użytkownika polszczyzny ogólnej należącego do warstwy inteligencji, kreującego wówczas wzory kulturowe i językowe. Jest to monografia pism Piłsudskiego nie tylko jako reprezentanta swojej epoki i swojego środowiska, ale jednocześnie też jako kreatora polityki językowej w okresie międzywojennym. Monografia jest opracowaniem bardzo cennym materiałowo, ale też metodologicznie, przyjęta bowiem przez autora metoda ekscerpcji, a przede wszystkim wielostronnej analizy materiału, jest inspirująca i może być punktem odniesienia dla wielu podobnych badań. Ze względu na specyfikę badanych pism praca ta jest przy tym niezwykle interesująca zarówno dla historyków języka czy badaczy idiolektów, jak i dla niepolonistów, zwłaszcza historyków, politologów, ale też np. kulturoznawców czy prasoznawców.

Autorka szuka źródeł polskiej mentalności w chłopskiej historii wielowiekowego podporządkowania. Doświadczenie chłopskie, nie aspirujące do rangi wydarzenia traumatycznego przetrwało w formie nieufności wobec ludzi i państwa, oporu wobec modernizacji, wycofania, sprytu i cwaniactwa w życiu codziennym. Czy „ludowa historia” Polski, opowieść o „chamstwie”, docenianie wagi zjawisk opowiedzianych „półgębkiem” stanowi nie tylko diagnozę rzeczywistości, ale także terapię? Uwaga Hanny Gosk skupia się na „narracjach źle obecnych”, które uczona określa mianem „przekazywanych półgębkiem, więc nie otwarcie i tak, by niekoniecznie zostały usłyszane”. Jak dalej wyjaśnia: „Takim właśnie wybranym, a niechętnie podejmowanym publicznie i prywatnie wątkom postzależnościowym, które przewijają się w literaturze, dotycząc kondycji świadomościowej/światopoglądowej (byłych) subalternów poświęcam uwagę w tej książce”. Byli subalterni to chłopi, o których sposobie myślenia i odczuwania nadrzędna heroiczno-martyrologiczna „narracja losu polskiego”, reprezentująca głównie punkt widzenia „panów”, czyli szlachty, a następnie środowisk inteligenckich prawie zupełnie milczy. Przedmiotem refleksji staje się zatem polska proza XX i XXI wieku jako trudny do przecenienia zapis przemian świadomości tej warstwy społecznej, z której wywodzi się obecnie większość Polaków, a którą naznaczyły pamięć o trwających przez wieki degradacji, poniżeniu oraz wstydzie. Autorka zadaje zasadnicze pytania: „Jak zbudować tożsamość narracyjną, jeśli materiał opowieści nie skłania do jej upublicznienia. Upodlenie i upokorzenie przekazać z pozycji ofiary? Własną pogardę i przemoc wobec słabszego/gorszego przemilczeć? Zdradę swoich korzeni ukryć? A co z gniewem, agresją, resentymentem, chęcią odwetu za przemoc, pragnieniem zemsty? Jaki użytek narracyjny zrobić ze zdolności do mimikry i dwójmyślenia, czajenia się w oczekiwaniu, skąd wiatr zawieje? Jak opowiedzieć o przetrwaniu za cenę przystosowania do warunków narzuconych przez silniejszego?”. Tego rodzaju pytania prowadzą do oryginalnego ujęcia współczesnych dzieł literackich jako świadectwa zjawisk mało zbadanych, kłopotliwych czy budzących nieraz zażenowanie, czyli obiektywnego przedstawienia postaw chłopskich od okresu zaborów, poprzez dwudziestolecie, II wojnę światową, lata PRL-u aż do czasów III RP.

Przedmiotem badań w monografii jest wpływ wdrażanych innowacji na efektywność funkcjonowania polskiej administracji celnej, mającą znaczenie zarówno w wielowymiarowym kontekście społeczno-gospodarczych i finansowych interesów Polski i Unii Europejskiej, jak i z punktu widzenia zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa unijnego obszaru celnego. Autor przedstawia ją w perspektywie historycznej ostatnich kilkunastu lat związanych z ewolucją zarówno samej polityki celnej jak i organizacji struktur organizacyjnych związanych z przystąpieniem Polski do UE. Na tym tle wskazuje na dalsze możliwe i przewidywane zmiany zarówno tej polityki jak i tej służby. Książka prezentuje rezultaty autorskich, nowatorskich badań przyczyn i procesów przyjętych oraz wdrażanych w polskiej służbie celno-skarbowej najnowszych rozwiązań dotyczących zarówno technik i technologii funkcjonowania tej służby, zwiększania efektywności jej działalności w nowoczesnym otoczeniu gospodarki elektronicznej pozwalającej na optymalizację analizę ryzyka w kontroli bezpieczeństwa międzynarodowego łańcucha dostaw i poboru należności celnych, ale i ułatwiania prowadzenia legalnych operacji eksportowo-importowych. Przedstawione w publikacji wnioski mają charakter zarówno teoretyczno-poznawczy, jak i aplikacyjny. Mogą być wykorzystane w doskonaleniu rozwiązań instytucjonalno-prawnych, funkcjonalnych, fiskalno-organizacyjnych i technologicznych, które wpływają oraz określają politykę celną prowadzoną przez uprawnione podmioty administracji publicznej. W monografii uwzględniono stan prawny aktualny na dzień 15 czerwca 2023 r.

Publikacja jest swoistym kompendium wiedzy o świecie mediów. W przejrzysty sposób opowiada o rynku, jego transformacji do świata internetu i wyzwaniach, z jakimi musimy mierzyć się w erze rewolucji cyfrowej. „ Nowe Supermedium” to przekrojowa lekcja historii i predykcja przyszłości telewizji napisana z każdej perspektywy – praktyka, eksperta oraz naukowca. Czytelnik odkrywa, jak telewizja ewoluuje w erze nowych technologii, oferując użytkownikom nowe ekscytujące doświadczenia. Telewizja nie umiera – przekształca się, a ta książka jest kluczem do nowej narracji. Publikacja porządkuje wiele wymiarów funkcjonowania świata TV: produkcji, reklamy, technologii. Praktyk rynku pozyska dzięki niej akademicką perspektywę, a teoretykom przybliży realia biznesu telewizyjnego. Publikacja jest dziełem pozwalającym spojrzeć na rynek telewizyjny w szerokim zakresie. W książce tej znajdują się artykuły naukowców, wykładowców, ekspertów i praktyków, dzięki czemu tematyka zagadnienia została ujęta bardzo szeroko. Czytając zawarte w książce prace wchodzimy w labirynt, z którego nie ma dzisiaj wyjścia. Zmiany w sferze medialnej zachodzą tak gwałtownie i tak głęboko, że współcześni badacze mogą jedynie stawiać pytania, z których najważniejszym jest pytanie – co dalej? Do czego doprowadzą zmiany technologiczne – do drugiego, nierzeczywistego świata, do powstania nowych zupełnie form odbioru? Być może, ale nikt tego nie wie na pewno. Jakie treści oferować będą media i supermedia, o których mowa w książce, jak zmienią się gatunki i formaty? W jaki sposób będą te media finansowane i w jaki sposób mierzona będzie widownia i aktywne uczestnictwo? Przecież od precyzyjnych, targetowanych mierników zależą przychody i komercyjne zyski

Publikacja ukazuje administrację publiczną – czy to w ujęciu funkcjonalnym, czy instytucjonalnym – w szerokim, wielowymiarowym otoczeniu. Składają się nań przede wszystkim polityka, ale także prawo, gospodarka, społeczeństwo, czy kultura. Choć autorami recenzowanej pracy są zarówno prawnicy, jak i politolodzy, dominuje w niej perspektywa politologiczna, stanowiąca istotny wkład w rozwój badań nad administracją publiczną. Widoczne jest w podręczniku połączenie refleksji teoretycznej z analizą konkretnych rozwiązań normatywnych i praktyk wyznaczających model administracji publicznej w Polsce. W rezultacie czytelnik otrzymuje usystematyzowaną wiedzę o teoretycznych ujęciach administracji politycznej, tak w nauce europejskiej, jak i amerykańskiej, oraz o ich odzwierciedleniu w empirii. Publikacja ukazuje złożoność i wieloaspektowość problematyki, wyjaśnia pojęcia bliskoznaczne i trafnie wiąże podejście normatywne z empirycznym. Przedstawia całościowo aktualny stan administracji publicznej w Polsce, charakteryzuje jej ewolucję po 1989 roku (odwołując się niekiedy do doświadczeń wcześniejszych) i zarysowuje kierunki jej modyfikacji w przyszłości. Na oddawany do rąk Czytelnika podręcznik złożyły się zagadnienia kluczowe dla nauki o administracji, wzbogacone o treści, które są ważne biorąc pod uwagę przygotowanie do pracy zawodowej przyszłych absolwentów nauk politycznych i kierunków pokrewnych. Zawarto w niej zarówno uniwersalne treści, jak i odwołania do spraw bieżących, których podjęcie uznano za konieczne w kształceniu studentów kierunków społecznych na wszystkich poziomach studiów. Podręcznik był pisany z myślą o studentach, stąd też liczne przykłady oraz zestawienia mające na celu przybliżenie funkcjonowania administracji publicznej. Mają one w zamyśle autorów pomóc w poznaniu, zrozumieniu i przyswojeniu zagadnień związanych z funkcjonowaniem współczesnej administracji publicznej.

Przedmiotem monografii jest funkcjonowanie instytucji oraz mechanizmów demokratycznych na szczeblu lokalnym, ze szczególnym uwzględnieniem nowych form partycypacji obywatelskiej. Badania zostały przeprowadzone na podstawie analizy systemu rozwiązań oraz praktyk funkcjonowania w trzech państwach Europy Południowej: Francji, Hiszpanii i Włoszech. Wybór tych trzech przypadków był podyktowany kilkoma przesłankami: po pierwsze, w państwach tych obserwowane są zmiany o podobnej etiologii, istotnym charakterze i dużej intensywności, pozwalające traktować je jako substancjalne i relewantne; po drugie, wykazują one wiele analogii, umożliwiających łączenie ich w postępowaniu badawczym w jedną szeroką kategorię, a tym samym uzyskanie w procesie analizy ustaleń ponadjednostkowych; po trzecie, ze względu na znikomą prezentację w polskiej literaturze politologicznej omówień lokalnych systemów demokratycznych państw tego obszaru geograficznego w ich aktualnej fazie rozwojowej. Odkrywanie na nowo demokracji lokalnej przez naukę współczesną jest po części reakcją na dominującą przez wiele lat koncentrację uwagi na narodowym poziomie systemu demokratycznego (a także wyłaniającym się porządku ponadnarodowym), a w konsekwencji traktowania w sposób drugorzędny zagadnień dotyczących lokalnego poziomu. Ten stan rzeczy podyktowany był w pewnej mierze przez procesy globalizacji i potrzebę nowego odczytywania zasadniczej kategorii politycznej jaką jest państwo, ale także z powodu trudności wynikających z ogromnego zróżnicowania systemów lokalnych i konieczności uwzględniania wielu zmiennych. Tymczasem lokalne modele demokratycznego rządzenia podlegają w ostatnich latach znacznym przewartościowaniom i przeobrażeniom, które prowadzą do wyłonienia się hybrydalnych systemów instytucjonalnych.

Praca wzbogaca dotychczasowy dorobek nauk o bezpieczeństwie. Przede wszystkim czyni z tematu bezpieczeństwa jako wartości konstytucyjnej pełnoprawny obszar badań, łącząc w całość szereg kontekstów jego analizowania, począwszy od leksykalnych, przez motywacyjne, aksjologiczne, teoretyczno-prawne, politologiczne, na ustrojowych kończąc. Twórczym wkładem pracy jest jej strona koncepcyjna, odnosząca się do ujęcia bezpieczeństwa jako wartości oraz jej przełożenia na normy konstytucyjne. W pierwszym przypadku wyprowadza charakter bezpieczeństwa z wyników ustaleń leksykalnych i motywacyjnych, czyniąc ze wskazań aksjologicznych jego potwierdzające dopełnienie. W ten sposób zastępuje aksjologiczną aprioryczność obiektywnymi świadectwami, na podstawie których status bezpieczeństwa jako wartości staje się niepodważalny. W drugim przypadku, dotyczącym przełożenia na normy konstytucyjne, wykorzystuje reguły interpretacji aksjologicznej. Kierując się nimi, przedstawia konstytucjonalizację bezpieczeństwa w podziale na normy zasadnicze, programowe i zwykłe. Dzięki temu porządkuje całość konstytucyjnej regulacji bezpieczeństwa, oddając równocześnie jej aksjologiczny oraz prawny charakter.

Książka poświęcona jest trudnemu zagadnieniu, wymagającemu zastosowania metod badawczych właściwych zarówno dla prawoznawstwa, jak i politologii. Została ona poświęcona problematyce wolności słowa (wypowiedzi) w kontekście ochrony dwóch innych wartości; dóbr osobistych i prywatności. Chodzi zatem o ustalenie granic określających zakres realizacji praw jednostki o charakterze politycznym i osobistym. Już sam ów fakt wskazuje na złożony charakter problematyki. Tymczasem dalsza część tytułu wskazuje, ich Autorowi chodzi o odniesienie wskazanych wartości do uczestników medialnych kampanii wyborczych w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Docenić należy styl twórczości naukowej Autora, który potrafi w sposób jasny i klarowny określić problem badawczy i tezy pracy, a następnie konsekwentnie zrealizować postawione przed sobą zadanie. Autor monografii dokonał krytycznej analizy poglądów prezentowanej w światowej nauce prawa. Wykorzystał bardzo obszerną literaturę obcojęzyczną, dzięki czemu ustalenia dokonane w publikacjiniosą za sobą znaczny wkład w rozwój polskiej nauki.

Ostatnie lata obfitowały w doniosłe dla polskiego ustroju, i szerzej – systemu politycznego, wydarzenia i jubileusze. W 2017 r. obchodziliśmy dwudziestą rocznicę uchwalenia Konstytucji RP, zaś rok 2019 pozwala na refleksyjne spojrzenie na 30 lat polskich przemian po obradach Okrągłego Stołu. Z tej perspektywy czasowej doskonale widać osiągnięcia i deficyty transformacji systemowej w naszym państwie. Sporów o tę transformację, zarówno naukowych jak i politycznych, jest bardzo wiele. Konstytucja nie jest monumentem ze spiżu a swego rodzaju „żywym organizmem”, sercem systemu politycznego, którego niedomagania, lub – co gorsza – niedomagania wywołane destrukcyjnymi działaniami różnych podmiotów systemu politycznego, mogą doprowadzić do kryzysu i dysfunkcji (czasem anomii) panującego w państwie porządku. Obowiązkiem naukowców jest zatem zdiagnozowanie istoty zmian we współczesnej demokracji konstytucyjnej oraz próba odpowiedzi na pytanie, czy rodzi się nowy model – demokracji nieliberalnej czy też totalitarnej. Autorzy publikacji dokonują wnikliwej analizy stanu demokracji konstytucyjnej w Polsce. Podjęty temat jest ważny, tak w płaszczyźnie teoretycznej, jak i poznawczej. Lektura publikacji poszerza z jednej strony stan wiedzy czytelniczej w zakresie standardów demokracji liberalnej, ale przede wszystkim w zakresie jej zagrożeń występujących w obszarze naszego państwa. Cennym walorem omawianej monografii pozostaje ujęcie interdyscyplinarne w zakresie prowadzonych badań, dające możliwość prowadzenia analiz na kilku płaszczyznach i czyniąc pracę innowacyjną.

Pierwszym i najważniejszym zamysłem tej ambitnej (dwujęzycznej) książki jest próba ogarnięcia i opisania wczesnej twórczości poetyckiej i działalności translatorskiej Mariana Pankowskiego, w ścisłym związku z bilingwistyczną poetyką, która cechuje dociekania artystyczne polsko-belgijskiego pisarza, którego stulecie urodzin obchodzono w 2019 r. Dorota Walczak-Delanois jest badaczką, poetką i tłumaczką. Pierwsza część książki to BIOGRAFIA NIE TYLKO POETYCKA, w której zawarte zostały: biografia autora i ogólna charakterystyka dzieła literackiego. W drugiej części SPOTKANIAAUTORSKIE – SPOTKANIA TRANSLATORSKIE możemy ujrzeć Mariana Pankowskiego ewoluującego w środowisku uniwersyteckim, literackim i krytycznym Belgii; możemy zrozumieć jego działalność w roli poety, tłumacza poezji i passeur – „przewoźnika” dla innych poetów. Następny rozdział przedstawia powinowactwa poetyckie autora i funkcjonowanie jego imaginarium. Tomy poezji w języku polskim, które napisał przed publikacją swych wierszy francuskojęzycznych są także obecne w części kolejnej ŻYCIE WIERSZEM – POETYCKIE MATRYCE MARIANA PANKOWSKIEGO. Część ŚWIATY PARALELNE: KOLOR MŁODEGO MODRZEWIA I UŚCISK TERAŹNIEJSZOŚCI, stawia w centrum zainteresowania dwa tomy francuskojęzyczne, kontekstualizuje je i wyjaśnia rangę języka francuskiego w przedsięwzięciu Pankowskiego. STANY SZCZĘŚLIWE, ostatni rozdział pierwszej części dzieła, reasumuje tę część intensywnego czasu dla Mariana Pankowskiego, który spełnia się w ocenie krytyki literackiej, ale także jako autor w pełni świadomy, który odnajduje szczęście w wymarzonym pisaniu i szczęście proste, ludzkie, w codziennym życiu człowieka. Druga część książki zawiera wiersze francuskie Mariana Pankowskiego, które Walczak-Delanois przetłumaczyła w całości, zachowując porządek dwóch tomów pt. Couleur de jeune méleze i Poignée du présent. Najpierw zamieszczony został tekst wiersza francuskiego a następnie jego tłumaczenie na polski. Każdy wiersz opatrzony został komentarzem do wiersza, który przedstawia ewentualne lub / i paralelne wersje tekstu. Potem kolejno następują: indeks autorów, tłumaczy i redaktorów oraz „poetycka” bibliografia. Zamieszczone w książce ilustracje, które pomagają uwidocznić czytelnikowi frankofoński świat Pankowskiego, dopełniają tomu.

Publikacja składa się z dwóch zasadniczych części, z których pierwsza dotyczy rozwoju polszczyzny w krajowej wspólnocie komunikacyjnej, druga zaś przedstawia zarys tego rozwoju w diasporycznych wspólnotach komunikacyjnych poza granicami kraju. Autor nie ograniczył się tylko do omówienia ewolucji polszczyzny w kraju, lecz uwzględnił również jej sytuację i rozwój poza granicami Polski w polskich środowiskach autochtonicznych i w skupiskach polonijnych. Dzięki temu otrzymujemy pełny obraz przemian, którym podlega język polski w odmianie ogólnej i w odmianach polszczyzny używanych w świecie. Jest to też opracowanie nakierowane na ukazanie ewolucji metod badawczych w obrębie językoznawstwa polonistycznego. Zadania takiego mógł się podjąć tylko znawca opisywanych zagadnień, autor licznych oryginalnych opracowań na ten temat, historyk języka i zarazem doświadczony badacz jego współczesności. Godna podkreślenia jest trafność wyboru problematyki badawczej oraz wnikliwe wyczucie i wyzyskanie naukowej niszy, o której w pojedynczych, przyczynkarskich artykułach wspominano od lat. Publikacja Stanisława Dubisza na pewno nie jest tradycyjnym podręcznikiem z historii języka polskiego obejmującym ostatnie stulecie. To znakomite, napisane z „naukowym nerwem” kompendium łączące diachronię z dialektologią i synchronią, tradycyjną gramatykę ze stylistyką oraz językoznawstwo z nauką o literaturze i historią. To – bez wątpienia – inspirująca lektura dla wszystkich osób zainteresowanych poszukiwaniem związków między językiem a czynnikami zarówno wewnątrz-, jak i zewnątrzjęzykowymi. Intencją autora jest, by ta publikacja uzupełniła – w jakimś zakresie – naszą wiedzę o historii języka polskiego i polskiej wspólnoty komunikacyjnej w minionym stuleciu oraz przyczyniła się do wzrostu zainteresowania najnowszymi dziejami polszczyzny

Niniejsza książka ma na celu pokazanie, w jaki sposób z pandemią w pierwszych tygodniach jej obecności poradzili sobie mieszkańcy województwa lubuskiego. Można przyjąć, że opisane tu mechanizmy i strategie nie są specyficzne tylko dla mieszkańców tego regionu, ale stanowią regionalną ilustrację tego, czego doświadczali mieszkańcy całego kraju. Oddawana do rąk Czytelników pozycja ma dwie części: pierwsze trzy rozdziały w intencji Autorek mają wprowadzić w problematykę epidemii w perspektywie historycznej (jako doświadczenia w pewnym sensie uniwersalnego dla ludzkości, choć w ponowoczesnej rzeczywistości zapomnianego) oraz przedstawić punkt widzenia wybranych postaci reprezentujących sferę kulturalną, publicystyczną i naukową. Autorki mają nadzieję, iż zarówno refleksja historyczna, jak i impresje wybranych osób przybliżą Czytelnikom pandemiczną perspektywę, z jakiej można dokonywać diagnozy i oceny zaistniałej sytuacji. Kolejne dwa rozdziały poświęcone są zaprezentowaniu wyników badań własnych – przybliżeniu charakterystyki wymiarów życia Lubuszan, na które pandemia wywarła dotychczas (i może wywierać długookresowo) znaczący wpływ.

W 2019 roku minęła 120. rocznica urodzin Stanisława Schayera (1899–1.12.1941), profesora Uniwersytetu Warszawskiego, założyciela Instytutu Orientalistycznego (1932), wybitnego uczonego, badacza filozofii i religii Indii, w szczególności buddyzmu. W latach 30. XX wieku, dzięki działalności naukowej Profesora Schayera oraz jego uczniów i współpracowników Instytut Orientalistyczny Uniwersytetu Warszawskiego stał się ważnym ośrodkiem badań nad buddyzmem („warszawska szkoła buddologii”). Z tej okazji z inicjatywy Pracowni Studiów nad Buddyzmem odbyło się 16 grudnia 2019 roku seminarium z cyklu „Studia nad buddyzmem”, poświęcone upamiętnieniu osoby Profesora oraz dające przegląd badań nad zagadnieniami z dziejów myśli i literatury buddyjskiej. Dział artykułów w niniejszym tomie otwiera artykuł poświęcony Stanisławowi Schayerowi; jest to przyczynek do biografii oparty na dokumentach archiwalnych i na przekazach osób znających osobiście Profesora. Kolejne artykuły poświęcone są różnym zagadnieniom literatury i myśli buddyjskiej, na podstawie badań tekstów źródłowych należących do różnych tradycji buddyzmu i zachowanych w różnych językach: sanskrycie, palijskim, chińskim i japońskim, tybetańskim. Drugi dział zawiera oryginalne przekłady – z sanskrytu i z chińskiego – trzech sutr buddyjskich oraz fragment winaji mulasarwastiwadinów.