IPN

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza w szczytowym momencie, u schyłku „dekady Gierka”, liczyła oficjalnie ponad 3 mln członków. Jej siła nie tkwiła jednak w liczebności ani zaangażowaniu mas partyjnych w życie społeczne i polityczne. W miarę upływu lat czynnik ideologiczny miał coraz słabsze znaczenie, a coraz bardziej oczywiste było to, że partia z nazwy komunistyczna, jest po prostu partią władzy, niepodlegającą kontroli, ocenie i odpowiedzialności. Jak dotąd nie ma syntezy działalności PZPR. Badania na temat jej działalności są rozproszone. Niniejszy tom stanowi kompendium wiedzy na temat wpływu PZPR na różne dziedziny życia, począwszy od stwarzania pozorów demokratycznego wyboru władz, poprzez nadzór nad aparatem bezpieczeństwa, wojskiem, polityką zagraniczną, gospodarką, kulturą, relacje z Kościołem katolickim. Cezurą dla autorów był rok przymusowego „zjednoczenia ruchu robotniczego” (de facto wcielenia resztek rozbitej Polskiej Partii Socjalistycznej do partii komunistycznej, czemu również poświęcono tu artykuł), ale w swej narracji sięgnęli oni każdorazowo do okresu, gdy instalowano w powojennej Polsce system komunistyczny, a realizatorem tych działań była Polska Partia Robotnicza. Dla osób rozpoczynających przygodę z badaniem historii tzw. Polski Ludowej bardzo cenne będą też artykuły poświęcone strukturze organizacyjnej oraz charakterystyce materiałów archiwalnych wytworzonych przez PZPR.

Prezentowany tom dzienników zawiera zapiski kard. Stefana Wyszyńskiego z 1967 r., dokonane po zakończeniu obchodów Milennium Chrztu Polski. Dwa lata po zakończeniu Soboru Watykańskiego II Paweł VI ogłosił rok 1967 Rokiem Wiary. Powodem tej decyzji była troska o rozwiązanie problemów czasu posoborowego, w tym wyzwania zachowania wierności w wierze i jej poprawnej interpretacji. Na kartach dziennika prymasa często pojawiają się odniesienia do reform soborowych.

Książka ukazuje działalność Jana Turzynieckiego „Mogiłki” – jednego z niezłomnych żołnierzy podziemia niepodległościowego na terenie powiatu tomaszowskiego. W latach okupacji niemieckiej należał do Kedywu Obwodu AK Tomaszów Lubelski. Po wkroczeniu Sowietów działał w jednej z grup konspiracyjnych na Wybrzeżu, zaś w 1948 r. swoje losy związał z oddziałem Zrzeszenia WiN pod dowództwem Jana Leonowicza „Burty”. Aresztowany w październiku 1953 r. jako jeden z ostatnich leśnych Zamojszczyzny. Wyrokiem WSR w Lublinie skazany na karę śmierci zamienioną na dożywotnie więzienie. Wolność odzyskał 22 czerwca 1964 r. Zmarł niespełna dziewięć miesięcy później, w Tomaszowie Lubelskim. Publikację uzupełnia pamiętnik Jana Turzynieckiego.

Pierwsza naukowa monografia Konfederacji Polski Niepodległej, obejmująca lata 1979-1990. Autor stara się odtworzyć na przykładzie KPN realia funkcjonowania demokratycznej partii politycznej w niedemokratycznym systemie politycznym. Analizuje program KPN oraz stosowane przez nią środki działania. Poszukuje także odpowiedzi na kluczowe w tym kontekście pytania: Dlaczego władze komunistyczne dopuściły do istnienia organizacji podważającej ich mandat do sprawowania władzy? Jak usiłowały ograniczać zasięg oddziaływania KPN? Jakie były najistotniejsze punkty programowe Konfederacji? Czy była to partia pragmatyczna, skłonna do ustępstw, czy jednak radykalizm jej celów wykluczał jakiekolwiek kompromisy?

Książka została przygotowana przez pracowników Instytutu Pamięci Narodowej, Służby Bezpieczeństwa Ukrainy oraz Instytutu Badań Politycznych i Narodowościowych Narodowej Akademii Nauk Ukrainy im. I.F. Kurasa. Opublikowano w niej dokumenty dotyczące organizacji i przebiegu operacji deportacyjnych w latach 1940–1941, za pomocą których ZSRS spacyfikował okupowane od września 1939 r. tereny dawnej II Rzeczypospolitej.

Album prezentuje 39 niezwykłych osób, które swoją postawą i dokonaniami ożywiały historię współpracy polsko-węgierskiej od wybuchu I wojny światowej przez walkę o niepodległość Polski, okres międzywojenny, II wojnę światową, rewolucję 1956 r. i kontakty środowisk opozycyjnych – aż do zmian ustrojowych przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Bezinteresowna działalność polityków, dyplomatów, oficerów wywiadu, harcerzy, wolontariuszy, pisarzy, historyków, profesorów uniwersyteckich, uchodźców, sportowców, żołnierzy, artystów i tłumaczy pokazuje głębię i bogactwo stosunków polsko-węgierskich, jest także dowodem na to, że mimo burz dziejowych wielu Polaków i Węgrów podjęło się często trudnego zadania rozwijania relacji między oboma narodami.

Oddana do użytku w 1957 r. Huta Warszawa była jedną z wielkich inwestycji planu sześcioletniego. Proletariat wielkoprzemysłowy miał być bazą społeczną przemian ustrojowych w kraju po II wojnie światowej. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w. Huta Warszawa stanowiła wizytówkę polskiej metalurgii. Po wydarzeniach Sierpnia '80 Organizacja Zakładowa NSZZ „Solidarność” Pracowników Huty Warszawa należała do najliczniejszych ogniw zakładowych w Regionie Mazowsze. Album ukazuje różnorodną działalność hutniczej „Solidarności” od 1980 do 1989 r. – zarówno legalną, prowadzoną do 13 grudnia 1981 r., jak i podziemną, podjętą po wprowadzeniu stanu wojennego. Ważną postacią dla warszawskich hutników był ich kapelan ks. Jerzy Popiełuszko. Po męczeńskiej śmierci kapłana Huta Warszawa stała się prężnym ośrodkiem rozwoju jego kultu. Album poświęcony hutniczej „Solidarności” składa się z tekstu monograficznego oraz bogatego materiału ikonograficznego - zdjęć i skanów dokumentów. Narrację uzupełniają fragmenty wypowiedzi dawnych działaczy „Solidarności” z Huty Warszawa. W Aneksie znajduje się interesująca relacja fotografa Adama Szymańskiego, z którego kolekcji pochodzi większość zdjęć zamieszczonych w albumie. Opisuje on swoją pasję fotograficzną, pracę w Hucie Warszawa, a także dramatyczną historię ratowania zakładowego archiwum fotograficznego w 1994 r. Album jest hołdem złożonym hutnikom w uznaniu ich wkładu w polską drogę do wolności.

Funkcjonujący w prawobrzeżnej Warszawie Obwód VI Praga AK był jedną z największych terenowych jednostek dowództwa Okręgu Warszawa AK, któremu podlegało formalnie ponad 9 tysięcy zaprzysiężonych żołnierzy wywodzących się głównie ze środowiska robotniczego. Mimo to jego udział w powstaniu warszawskim 1944 r. do dziś pozostaje słabo rozpoznany. Rolą niniejszej publikacji, stanowiącej zbiór materiałów archiwalnych, jest wypełnienie luki w badaniach nad dziejami powstania warszawskiego 1944 r. Wybór materiałów archiwalnych obejmuje okres od marca 1944 do 25 września 1944 r. Większość dokumentów nie była wcześniej publikowana. Ich lektura pozwoli Czytelnikowi zapoznać z przygotowaniami Obwodu VI Praga AK do wystąpienia zbrojnego, przebiegiem walk powstańczych, a po ponownym przejściu do konspiracji – ze zmaganiami o przetrwanie w „kotle praskim” czy pomocą walczącej Warszawie. Na końcu zaś – z próbami unormowania relacji z władzami komunistycznymi, reprezentowanymi przez dowództwo „ludowego” Wojska Polskiego.

Tom jest kolejną publikacją mającą na celu opisanie struktur, działalności i pracowników aparatu wyznaniowego Polski ludowej oraz wybranych aspektów jego działalności w latach 1975–1990. Podane cezury są dość oczywiste: początkowa wiąże się z reformą administracyjnej państwa, która spowodowała istotne zmiany także w funkcjonowaniu aparatu wyznaniowego (powstały mniejsze terytorialne wydziały do spraw wyznań), końcowa zaś z likwidacją Urzędu do spraw Wyznań. Publikacja składa się z 20 tekstów dotyczących tytułowej problematyki. Tom podzielono na trzy działy: Struktury wojewódzkie, Wybrane aspekty działalności oraz Sylwetki. Wiele artykułów to nowatorskie studia w istotny sposób uzupełniające wiedzę na temat polityki władz Polski ludowej wobec Kościołów i związków wyznaniowych.

Książka składa się z dwunastu artykułów dotyczących historii ruchu narodowego i stanowi drugi tom studiów i szkiców autora poświęconych tej problematyce. Oprócz jednego niepublikowanego tekstu, pozostałe były drukowane w latach 2015–2023 w opracowaniach zbiorowych bądź na łamach czasopism naukowych, a do niniejszego wydania zostały uzupełnione o wyniki najnowszej kwerendy archiwalnej. Pierwsze trzy dotyczą różnych form aktywności politycznej Romana Dmowskiego na forum międzynarodowym przed i podczas Wielkiej Wojny. Tematyka kolejnych czterech koncentruje się wokół poglądów i działalności Adama Doboszyńskiego. Dwa szkice poświęcone są dziejom emigracyjnego Stronnictwa Narodowego. W trzech ostatnich odtworzono działania wywiadu Okręgu Rzeszowskiego Narodowego Zjednoczenia Wojskowego oraz przedstawiono sylwetki księdza Bronisława Mireckiego – związanego z ruchem narodowym obrońcy wiary i polskości na Podolu, a także Jana Radożyckiego – działacza SN, filologa i tłumacza.

Czym różni się antysemityzm od antyżydowskości? Czy osoby wyrażające negatywne poglądy na temat Żydów - niezależnie od swoich intencji - zasługują na miano antysemitów? Stosunek Polaków do wyznawców judaizmu w omawianym w niniejszej książce czasie (od I wojny światowej do 1944 r.) nie był jednolity, a ich postawy przybierały różne formy: od wrogości i nienawiści, w tym aktów przemocy, poprzez niechęć, dyskryminację i odrzucenie, aż do „zrozumienia”, prób pomocy i ratowania niezależnie od wyznawanej wiary. Trzeba podkreślić, że stosunki Żydów i chrześcijan we wspomnianym okresie cechowały się wyraźnym brakiem chęci asymilacji, co i jedni, i drudzy postrzegali jako zagrożenie dla tożsamości religijno-narodowej. Żadna ze stron nie wykazywała też woli dialogu. Autor publikacji podjął próbę interpretacji stosunku biskupa polowego Józefa Gawliny do Żydów w świetle ówczesnych warunków dziejowych. Dzięki przeprowadzonym badaniom udało się wskazać, że bp Gawlina był oddanym polskim patriotą, który pomimo antyżydowskich (a nie antysemickich) poglądów uratował wielu Żydów w czasie II wojny światowej.

Czwarty tom publikacji Aparat represji wobec księdza Jerzego Popiełuszki zawiera dokumenty wytworzone w Ministerstwie Bezpieczeństwa Państwowego NRD (potocznie nazywanym Stasi) w reakcji na informacje o porwaniu i zamordowaniu kapelana „Solidarności”. Najpoważniejsze miejsce w tym zbiorze zajmują materiały przygotowane przez Operativgruppe Warschau – działającą przy Ambasadzie NRD w Warszawie grupę operacyjną należącą do pionu kontrwywiadowczego Stasi, pełniącą wobec MSW PRL funkcję „placówki zaprzyjaźnionej służby”. Sprawa uprowadzenia i zabójstwa duchownego, jako jeden z największych wstrząsów politycznych w PRL po 13 grudnia 1981 r., miała dla wschodnioniemieckiej policji politycznej niebagatelne znaczenie. Z jednej strony ukazywała bowiem kryzys wewnątrz struktur bezpieczeństwa PRL, a z drugiej reakcje Polaków na okrutną śmierć ks. Popiełuszki. Uzyskanie szczegółowych wyjaśnień na temat przyczyn, przebiegu i sprawców tej zbrodni nie było z pewnością celem dociekań funkcjonariuszy Stasi. W centrum ich zainteresowania znajdował się raczej wpływ tego morderstwa na sytuację w Polsce, a w szczególności na sytuację wewnątrz MSW i PZPR.

Druga część komiksu opowiada historię Polskiego Radia w czasie II wojny światowej 1939-1945. Polskie Radio w czasie wojny i okupacji nie zaprzestało swojej działalności. Pracownicy Radia pod kierunkiem dyrektora Rudnickiego przeszli do działania w konspiracji. Mimo zniszczonych masztów nadawczych oraz zagrożeniu życia za posiadanie radioodbiornika Radiowcy prowadzili nasłuchy, które potem w formie pism podziemnych kolportowane były przez żołnierzy Polski Podziemnej. Polskie Radio jak tylko pojawiła się taka możliwość nadawało z Paryża, Tuluzy, Londynu, Kairu, Bejrutu, Bagdadu czy Teheranu. Po polsku pojawiały się także audycje Głosu Ameryki. Załoga Polskiego Radia ze swoimi audycjami pojawiła się także podczas Powstania Warszawskiego poprzez współpracę z załogą radiostacji „Błyskawica". Po upadku Powstania radiowcy wyszli z miasta wraz z ludnością cywilną. Jedni uciekli poza Warszawę, inni w obozach doczekali końca wojny. Wszyscy marzyli o powrocie do swojej pracy i wznowieniu działań Polskiego Radia. Nie dla wszystkich jednak komuniści widzieli miejsce w szeregach Rozgłośni.

W książce skupiono się na kilku aspektach pozaoperacyjnej działalności aparatu bezpieczeństwa publicznego w pierwszym powojennym dziesięcioleciu: przede wszystkim na funkcjonowaniu zaopatrzenia (w tym tzw. konsumów), logistycznego zaplecza MBP, a także działalności w zakresie budownictwa i problematyce wywłaszczeń. Tematyka ta została ujęta w specyficznej perspektywie: wzięto pod uwagę te wątki, które najbardziej odbijały się na tkance miejskiej Warszawy. Podobne zagadnienia nie stały się jeszcze przedmiotem całościowych badań. Warto choćby w punktowy sposób, uzupełnić tę lukę badawczą.

Terenowe struktury Urzędu ds. Wyznań w województwie opolskim powstały stopniowo w latach 1950–1951, czyli niemal w tym samym czasie, gdy tworzono województwo. Funkcjonowały w różnej formie do 1989 r. jako główny instrument polityki wyznaniowej w rękach miejscowych władz komunistycznych. Niezwykle bogata spuścizna dokumentacyjna stanowi ważne, choć wysoce kontrowersyjne źródło informacji w zakresie historii stosunków państwo–Kościół i polityki wyznaniowej PRL na terenach znajdujących się w różnym czasie w granicach województwa opolskiego. Jest to świadectwo szczególnie interesujące z racji historycznej i etnicznej specyfiki tego obszaru przyłączonego do Polski w 1945 r. Terenowe struktury UdsW w województwie opolskim w latach 1950–1989 były już tematem obszernego opracowania, opublikowanego w 2021 r. w tomie Urząd do spraw Wyznań. Struktury, działalność, ludzie (t. 2) pod red. Rafała Łatki. Prezentowany obecnie wybór źródeł z tego samego okresu można traktować jako dopełnienie tego studium. Ujęte w niniejszym tomie dokumenty pochodzą w głównej mierze z zasobów Archiwum Państwowego w Opolu, w mniejszym stopniu zaś ze zbiorów wrocławskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej.

Kolejny tom z serii "Litaratura i Pamięć" to cykl monograficzny - owoc wieloletnich zainteresowań Krzysztofa Dybciaka problematyką emigracyjną - w szerokim znaczeniu. Zamieszczone w książce teksty są poświęcone bowiem nie tylko literaturze polskiej powstającej poza krajem, lecz także innym dziedzinom, nie tylko związanym z aktywnością twórczą w tradycyjnym znaczeniu tego słowa. Autor poświęca uwagę także samemu życiu, jego organizacji, zjawiskom społeczno-politycznym, gospodarczym. Analizy te pokazują, że zjawisko wychodźstwa jest nieprzemijające.

Prezentowana książka upamiętnia sylwetki trzydziestu polskich oficerów, którzy polegli w wojnie z bolszewikami w latach 1919–1920. Wszyscy ci bohaterowie otrzymali swój stopień oficerski w Legionach Polskich – pierwszej i największej formacji zbrojnej bijącej się o niepodległość Polski w czasie I wojny światowej. Chociaż nierzadko utrudzeni w ciężkich bojach i okryci ranami, jak kapitan Zygmunt Radoński „Żarski”, który wiosną 1915 r. w bitwie pod Konarami utracił oko, czy ppor. Marian Goszczyński, pod Kuklami ciężko ranny i „ledwie utrzymany przy życiu” – w listopadzie 1918 r. odpowiedzieli oni na wezwanie Rzeczpospolitej do służby w odradzającym się Wojsku Polskim. I w służbie tej zginęli, broniąc Polski przed najazdem bolszewickim, którego zwycięskie odparcie zdecydowało o zachowaniu niepodległości ich ojczyzny. To zaś umożliwiło jej swobodny rozwój przez następne blisko dwadzieścia lat i wychowanie pokolenia, które wiedziało, czym jest możność decydowania o sobie w niepodległym kraju.

"Zebrane w książce teksty to rezultat sympozjum zorganizowanego w dniach 17–18 października 2022 r. W artykułach, opracowanych na podstawie wygłoszonych referatów, omówiono zagadnienia związane z naukowym charakterem pracy archiwisty. Autorzy przyjrzeli się między innymi działalności pruskich archiwistów. W opracowaniu dotyczącym Georga Adalberta von Mülverstedta, twórcy kolekcji „Adelsarchiv”, omówiono przemiany ustrojowe oraz na ich tle procesy archiwotwórcze, które doprowadziły do powstania nawarstwień materiałów zarchiwizowanych w Archiwum Państwowym w Królewcu. Z kolei w tekście przywołującym Maxa Bära, jednego z wybitniejszych pruskich historyków i archiwistów przełomu XIX i XX w., który do historii przeszedł jako twórca tzw. Bär’sches Prinzip, przedstawiono zakres i formę działań archiwistów Królewskiego Archiwum Państwowego w Gdańsku w latach 1903–1907 w dziedzinie opracowania zasobu. W publikacjach dotyczących działalności podejmowanej we współczesnej sieci archiwów IPN poruszono takie zagadnienia, jak zanik w archiwach jednej z najważniejszych funkcji, jaką jest działalność naukowa, oraz kształtowanie podstaw naukowej pracy archiwistów IPN w zakresie opracowania zasobu. Dokonano krytycznego przeglądu publikacji poruszających problematykę kancelarii i akt wytworzonych przez aktotwórców, których dokumentacja przechowywana jest obecnie w zasobie Archiwum IPN. Omówiono również funkcje archiwów (administracyjną i naukową), przybliżono strukturę organizacyjną IPN oraz przedstawiono dzieje pionu archiwalnego IPN od początku jego działalności. W artykułach o charakterze ogólnym, stanowiących klamrę dla pozostałych publikacji, wskazano na wyraźny regres w zakresie pracy naukowej w archiwach państwowych, oraz na rozwiązania, które mogą tę sytuację zmienić. Nakreślono także perspektywy i możliwości dalszych prac badawczych realizowanych w ramach zespołu naukowego „Symposia Archivistica”."

"Żołnierze Polskich Sił Zbrojnych, którzy przelewali krew na zachodnich frontach II wojny światowej, tylko formalnie należeli do obozu zwycięskiej koalicji, gdyż zakończenie wojny przyniosło im raczej gorycz porażki. Wprawdzie Polska została uwolniona od brutalnej okupacji niemieckiej, ale wolności nie odzyskała – trafiła pod kontrolę totalitarnego reżimu sowieckiego, z nadania którego władzę sprawowali polscy komuniści. Przed weteranami stanął dramatyczny dylemat: czy narażając się na represje, wracać do zniewolonej Polski, czy pozostać na emigracji. W szczególnie tragicznej sytuacji znaleźli się ci żołnierze, których rodzinne strony, zagarnięte przez ZSRS, stały się częścią sowieckiej Białorusi, Litwy i Ukrainy. Ci, którzy postanowili, że nie zważając na bolesne przeżycia i ostrzeżenia, wyjadą do swoich rodzin, w kwietniu 1951 r. stali się ofiarami masowej akcji represyjnej ze strony sowieckiego reżimu. W bezpłatnej broszurze przygotowanej przez Oddział IPN w Warszawie zostały przedstawione losy żołnierzy 2 Korpusu, którzy musieli podjąć trudne decyzje po zakończeniu wojny – pozostanie na emigracji, powrót do Polski, wyjazd na ziemie zabrane przez ZSRR. Obszerne szkice historyczne zostały wzbogacone biogramami żołnierzy z tych trzech grup. "

Stojąca woda, partia bez azymutu, martwe dusze... tak w schyłkowym okresie istnienia Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej postrzegali ją jej członkowie. Wybory do Sejmu i Senatu w czerwcu 1989 r. przyspieszyły proces demontażu władzy sprawowanej w Polsce przez PZPR przez 45 lat. W kolejnych miesiącach jej członkowie, szeregowi pracownicy aparatu partyjnego oraz kierownictwo partii usiłowali przystosować się do nowych warunków społeczno-politycznych. Autor monografii Martwe dusze. PZPR od czerwca 1989 do stycznia 1990 roku. Próba opisu zbiorowości omawia ostatnie próby reanimowania PZPR oraz wydarzenia, które ostatecznie doprowadziły do samorozwiązania partii.

Autor książki, którą oddajemy do rąk Czytelników, postawił sobie za cel ukazanie polskiego uchodźstwa cywilnego w latach II wojny światowej. Jego dzieje nie doczekały się dotąd odrębnego opracowania. Książka niniejsza jest pracą popularnonaukową ukazującą w ogólnym zarysie chronologię, zasięg geograficzny i organizację życia wychodźców z Polski w krajach europejskich i na innych kontynentach. Wszystko zostało opisane na tle dramatycznych wydarzeń II wojny światowej.

"Książka Jana Olaszka ""Opozycyjność naukowców"" pozwala czytelnikowi przyjrzeć się trzem wątkom w historii środowiska Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w czasach PRL. Autor przybliża specyfikę zaangażowania opozycyjnego wybitnego badacza nowomowy i pisarza Michała Głowińskiego. Analizuje motywacje, dylematy i praktyki twórców polskiego tamizdatu na przykładzie postawy cenionego znawcy diarystyki i publicysty politycznego Romana Zimanda. Przygląda się również kulisom, przebiegowi i recepcji głośnej konferencji Literatura źle obecna. Przy użyciu odpowiednich kluczy interpretacyjnych te trzy pozornie nieprzystające do siebie historie odczytuje jako pewną całość. W efekcie powstaje obraz IBL jako bezpiecznej przystani dla ludzi źle widzianych przez władze, czy nawet jako kuźni kadr dla ruchu sprzeciwu wobec reżimu. Sformułowane przez autora wnioski nie odnoszą się jednak tylko do dziejów jednej instytucji. W konkluzji bowiem wyodrębnia on kilka modeli opozycyjności naukowców, zabierając tym samym głos w trwającej od wielu lat debacie o postawach polskiej inteligencji wobec dyktatury komunistycznej. „Monografia Jana Olaszka przynosi oryginalny, rzetelny i wartościowy poznawczo portret polskich uczonych, którym przyszło żyć i prowadzić badania nad literaturą w warunkach braku wolności naukowej, artystycznej i politycznej. Jednocześnie jest interesującą refleksją nad fenomenem różnych form opozycyjności w PRL. Badania szczegółowe, głęboko wnikające w materię sprawy pozwoliły Autorowi uchwycić oraz przedstawić mechanizmy wspólne i prawidłowości rządzące polską kulturą oporu”. Z recenzji dr hab. prof. UAM Dobrochny Dabert"

"Niniejsza publikacja ukazuje proces powstania i działalności Legalizacji w Okręgu Wileńskim Armii Krajowej. Komórka ta, utworzona w październiku 1939 r., działała nieprzerwanie aż do listopada roku 1948. Legalizacja zajmowała się fabrykowaniem i fałszowaniem dokumentów: metryk, dowodów osobistych, paszportów, świadectw zatrudnienia, meldunków i innych. Dzięki dobrze podrobionym dokumentom możliwe było ukrycie tożsamości konspiratora czy prowadzenie łączności. Pracownicy Legalizacji z narażeniem własnego życia ocalili przed represjami obu okupantów – niemieckiego i sowieckiego ? dziesiątki tysięcy osób. Książka stanowi efekt wieloletnich badań autora, który kwerendą objął zarówno archiwa krajowe, jak i zagraniczne: w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i na Litwie. Jest to pierwsze naukowe opracowanie tego aspektu działalności Polskiego Państwa Podziemnego, zazwyczaj pomijanego w relacjach i dokumentach, a tak ważnego w codziennej działalności konspiracyjnej. "

Bitwa o klasztor Monte Cassino - będący częścią niemieckiej linii umocnień zwanej linią Gustawa to jedna z najkrwawszych odsłon II wojny światowej. Począwszy od stycznia 1944 r. przez pięć kolejnych miesięcy umocnienia niemieckie starali się przełamać Amerykanie, Brytyjczycy, Francuzi, Marokańczycy, Algierczycy, Nowozelandczycy (w tym także Maorysi), Hindusi i Gurkhowie. Ostatecznie wszystkie ataki zakończyły się fiaskiem i ogromnymi stratami, sięgającymi 50 tys. żołnierzy. Dopiero wejście do walki 2 Korpusu Polskiego i jego dwa szturmy z 12 i 18 maja 1944 r. doprowadziły do przełamania linii Gustawa i otwarcia aliantom drogi na Rzym. Zwycięstwo pod Monte Cassino stało się symbolem determinacji Polaków w walce o należne im miejsce w powojennej Europie.Książka "Monte Cassino 1944. Bitwa Dziesięciu Armii" - Krzysztof Wyrzykowski, Sławomir Zajączkowski - oprawa miękka - Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, IPN. Książka posiada 88 stron i została wydana w 2024 r. Cena 25.00 zł. Zapraszamy na zakupy! Zapewniamy szybką realizację zamówienia.