Czas stalinowskich represji w Estonii. Do domu zwyczajnej, spokojnej rodziny wkraczają enkawudziści. Mama małej Leelo zostaje aresztowana za rzekomą zdradę radzieckiej ojczyzny. Estończycy, podobnie jak inne narody zniewolone przez ZSRR, wykazali się odpornością na komunistyczną propagandę.
Cytat:
"– Enkawude? Robota Ruskich? – zapytałam rzeczowo, choć właściwie nie miałam pojęcia, co te wyrazy znaczą. Po prostu zauważyłam, że kiedy rozmawiano o poważnych sprawach, stwierdzano zwykle: „z enkawude nie ma żartów” albo „ach, to robota Ruskich!”.
– Wiesz co, umówmy się, że nie będziemy więcej używać tych słów, dobrze? – poprosił tata poważnie i posadził mnie na krześle przy biurku. – Szczególnie w obecności obcych. Mogą na nas ściągnąć sporo kłopotów.
– Tej piosenki „Enkawude po lesie” już więcej nie zaśpiewam – obiecałam.
– Oj, do diaska, jeszcze tego by brakowało! Możliwe, że przyjdzie do nas znowu ten pan, który był tu w dniu wywózki… wyjazdu mamy. Nie odzywaj się do niego za dużo, dobrze? Jeśli o coś zapyta, odpowiadaj „tak” albo „nie”, a najlepiej: „Jestem małą dziewczynką, nic nie wiem”. Zgoda?
– Hmm – przytaknęłam znacząco, chociaż to, że nic nie wiem, zabrzmiało jakoś obraźliwie. – Czy mogę powiedzieć: jestem małą towarzyszką, nic nie wiem?
– To jeszcze lepsze! – Tata wyglądał na zachwyconego. – Towarzyszka brzmi dumnie! Przez duże T!”
Autorka: Leelo Tungal (ur. 1947) – estońska pisarka, poetka i publicystka. Wydała kilkadziesiąt powieści dla dzieci i młodzieży oraz tomików wierszy, pisała i tłumaczyła (głównie z języków fińskiego i rosyjskiego) przedstawienia kukiełkowe, słuchowiska, libretta operowe, teksty piosenek, zbiory anegdot, podręczniki. Była dyrektorką w Estońskim Państwowym Teatrze Lalek, redaktorką naczelną czasopisma dla dzieci „Hea Laps”, redaktorką działu kultury dziennika „Eesti Maa”. Laureatka wielu nagród w dziedzinie literatury dziecięcej. W 2005 roku została uhonorowana jednym z najwyższych odznaczeń państwowych Republiki Estońskiej – Orderem Białej Gwiazdy IV klasy.
Tłumaczka: Marta Perlikiewicz (ur. 1976) – germanistka, tłumaczka. Współpracowała z Estońskim Centrum Literatury Dziecięcej przy publikacjach o problematyce praw człowieka, projekcie pisarzy i ilustratorów z krajów bałtyckich. Przełożyła sztukę teatralną Rasy Bugavičute-Pece Miałam kuzyna na międzynarodowy festiwal teatralny Baltic Transfer* Festival. Tłumaczy opowiadania dla portalu kulturalnego Eesti.pl. Mieszka w Tartu.
