Janusz Wróbel

Autor książki, którą oddajemy do rąk Czytelników, postawił sobie za cel ukazanie polskiego uchodźstwa cywilnego w latach II wojny światowej. Jego dzieje nie doczekały się dotąd odrębnego opracowania. Książka niniejsza jest pracą popularnonaukową ukazującą w ogólnym zarysie chronologię, zasięg geograficzny i organizację życia wychodźców z Polski w krajach europejskich i na innych kontynentach. Wszystko zostało opisane na tle dramatycznych wydarzeń II wojny światowej.

Książka o historii poklskiej diaspory w Chinach tp kolejna interesująca monografia profesora Janusza Wróbla dotyczącą szeroko pojętych relacji polsko-chińskich. Pierwszą była opublikowana w 2016 r. praca Chipobrok. Z dziejów polsko-chińskiego sojuszu morskiego 1950-1957. Tym razem autor przybliża mało dotychczas znane dzieje polskiej diaspory na terytorium Chin, od schyłku XIX w. aż do jej smutnego końca w połowie XX w. Jak się okazuje zarobkowa migracja naszych rodaków docierała także na te egzotyczne wydawałoby się tereny. Autor przedstawia jednak nie tylko historię zarobkowego osadnictwa ludności polskiej w Chinach na przełomie XIX i XX w. ale także późniejsze fale migracji – po rewolucji w Rosji a następnie po II wojnie światowej.

Historycy oraz specjaliści wojskowi od lat próbują odpowiedzieć na pytanie: jak to było możliwe, że jedno państwo - III Rzesza Adolfa Hitlera - 6 lat prowadziło wojnę z całym światem. Alianci zachodni chcieli zniszczyć Niemcy za pomocą strategicznych nalotów bombowych na ośrodki przemysłowe i duże miasta. Ten plan w zasadzie się nie powiódł, m.in. pod koniec 1944 r. produkcja na cele wojenne osiągnęła w Niemczech najwyższy poziom - po trzech latach alianckiej ofensywy bombowej. W systemie obronnym III Rzeszy ogromnie ważną rolę odgrywała artyleria przeciwlotnicza. W Polsce nigdy nie były prowadzone systematyczne i pogłębione badania tego problemu. Dlatego warta szczególnej uwagi jest monografia Janusza Wróbla, który bardzo rzetelnie opisał niemiecki system obrony przeciwlotniczej Oświęcimia podczas II wojny światowej, w tym wszystkie rozlokowane wokół miasta ciężkie baterie przeciwlotnicze. W połowie 1944 r. Niemcy podjęli ogromny wysiłek organizacyjny i finansowy, aby uchronić przed zniszczeniem przez lotnictwo alianckie strategicznie ważnych instalacji do produkcji benzyny syntetycznej w Monowicach koło Oświęcimia. Autor wykorzystał dokumenty archiwalne, badania terenowe, wspomnienia służących w bateriach pomocników artyleryjskich Luftwaffe, a także relacje miejscowej ludności i dostępną literaturę przedmiotu dla odtworzenia dziejów poszczególnych baterii, jak i rozwój obrony przeciwlotniczej wokół Oświęcimia. Opisał także misje bojowe oraz rozpoznawcze lotnictwa amerykańskiego i sowieckiego. Cennym uzupełnieniem książki są unikatowe w polskim, czy wręcz światowym piśmiennictwie, oparte na materiałach archiwalnych i bogato ilustrowane opisy dział oraz specyficznego wyposażenia technicznego (przyrządów centralnych, przeliczników, radiolokatorów itp.) oraz wybranych budowli charakterystycznych dla ciężkich baterii przeciwlotniczych w Trzeciej Rzeszy. Na bogata szatę ilustracyjną składają się rysunki, mapy oraz bardzo duża liczba fotografii (ponad 400), w tym niepublikowanych zdjęć z czasu wojny pochodzących z archiwów, jak i ze zbiorów prywatnych. W aneksie zaprezentowano oryginalne dokumenty zawierające plany rozwoju obrony przeciwlotniczej wokół Oświęcimia.