Wojna Klary Clara Kramer, Stephen Glantz Książka

„Działy się piękne rzeczy w nieludzkich warunkach" - te słowa zmarłego niedawno Marka Edelmana, wypowiedziane podczas warszawskiej promocji jego ostatniej książki pt. I była miłość w getcie, mogłyby być znakomitym mottem książki Wojna Clary. Prawdziwa historia cudownego ocalenia z Holokaustu. Oparta na dziecięcym pamiętniku historia spisana przez Clarę Cramer, żydówkę polskiego pochodzenia, obecnie przewodniczącą fundacji Holocaust Resource Foundation (we współpracy ze Stephenem Glantzem), to zarazem pełne grozy i nadziei świadectwo o czasie ciemnej nocy Zagłady Żydów, o tym, że ekstremalne sytuacje wyzwalały w ludziach skrajne emocje: od szlachetnych uczuć i gestów po zdradę i nienawiść.

Ciemność, brud, paraliżujący strach, bezczynność, głód, czekanie. Cóż innego pozostaje osiemnastu osobom stłoczonym w maleńkiej piwnicy - schronie. Tu przeżywają kolejne dni, w bezruchu, w ciszy. By nie wydać siebie, nie narazić na niebezpieczeństwo swych gospodarzy. Jak wiele ryzykuje Beck kryjąc Żydów pod podłogą swego domu! Beck! Volksdeutsch, antysemita, alkoholik. Jako jedyny wyciąga pomocną dłoń narażając siebie i swoją rodzinę na śmierć. Co nim kieruje?

Książka ta zrobiła na mnie niesamowite wrażenie. Zszokował mnie ogrom zawartego w niej ludzkiego cierpienia, okrucieństwa, jakiego doznali Żydzi oraz liczba ofiar, jakie przyniosła ze sobą ta wojna.

Ze współpracy Klary Kramer i Stephana Glantza zrodziła się niezwykła książka o rysie autobiograficznym, podejmująca trudną tematykę Holocaustu i ocalenia.Wojna zaskoczyła społeczność żydowską w Żółkwi. Nie przypuszczano, że w ich mieście, podobnie jak w wielu miastach Europy, rozegra się dramatyczna walka o przetrwanie. Nagle życie nieśmiałej i wrażliwej Klary, dorastającej dziewczynki zaczyna być uzależnione od wielkich potęg światowych, o których istnieniu ledwie miała pojęcie.

Brakuje mi słów na opisanie wrażeń po przeczytaniu „Wojny Klary". Po wielu książkach, które czytałam, które czytaliśmy wszyscy, bo znalazły się pośród lektur szkolnych, „Wojna Klary" (spisana przez Stephena Glantza) wydała mi się prawdziwym świadectwem.

Żółkiew, idylliczny sztetl pod Lwowem, „drobina na mapie świata", liczyła w 1939 r. 5 tys. żydowskich mieszkańców. Po wojnie zostało ich 50. Dziś nie ma tam ani jednego Żyda, a miejscowość po ukraińsku nazywa się Żowkwa. „Na podmokłej łące, na miejscu masowych grobów, wznosi się teraz wybudowany sumptem ocalałych pomnik. Nic się tu nie zmieniło. Wierzby. Wysokie trzciny i drozdy".