Ogrodzka-Mazur Ewa

Niniejszy zbiór jest drugim w kolejności raportem ze studiów i badań prowadzonych w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki nt. Edukacja dzieci w polskich szkołach na obczyźnie: strategie kulturalizacyjne - poczucie tożsamości - dystans kulturowy.

Tom 11 serii Edukacja małego dziecka, zatytułowany Nauczyciel i dziec­ko w dobie kryzysu edukacji, składa się z dwóch części. Teksty mają charakter teoretyczny, empiryczny i praktyczny. Stanowią wkład w dyskusję nad stanem edukacji małego dziecka oraz możliwościami jej modyfikacji zgodnie z uniwersalnym systemem wartości w perspektywie kształcenia młodych pokoleń i budowania wartościowego społeczeństwa. W szerszej perspektywie – dotyczą dylematów kształcenia nauczycieli.W części pierwszej – Współczesny nauczyciel wobec zmiany w edukacji – autorzy tekstów podejmują ważne kwestie związane z budowaniem autorytetu nauczyciela, ze stylami i metodami jego pracy pedagogicznej zarówno w przedszkolach, jak i szkołach. Wychodząc naprzeciw potrzebom dzieci, autorzy wskazują w swoich artykułach na sposoby ich rozpoznania oraz uwzględniania w praktyce pedagogicznej. Podkreślają wagę właściwej komunikacji między nauczycielami, rodzicami i dziećmi. Przedstawiają możliwości wdrożenia w polskich szkołach wartościowych koncepcji i systemów kształcenia, mniej lub bardziej znanych w światowych systemach edukacyjnych.Teksty zawarte w części drugiej, zatytułowanej Rodzic – dziecko – nauczyciel w aktualnej przestrzeni wychowawczo-edukacyjnej, odnoszą się do zagadnienia współpracy rodziców (i rodziny) z nauczycielami pracującymi w przedszkolach i szkołach. Ukazano w nich znaczenie dzieciństwa spędzanego w rodzinie, przedszkolu i szkole oraz wagę udziału rodziców w edukacji dzieci. Przedstawiono dylematy rodziców związane z pójściem dziecka do przedszkola, podjęciem przez nie obowiązku szkolnego oraz ich poglądy na temat osoby nauczyciela. Podjęto wątek zmiany w komunikacyjnej przestrzeni edukacji, a także problematykę uwarunkowań i implikacji współczesnego wychowania w rodzinie w kontekście „zatracenia” w cyberprzestrzeni czy nieharmonijnego rozwoju dzieci oraz zagadnienie kryteriów oceny warunków rozwoju dzieci w rodzinie. Oddając do rąk Czytelników ten tom, wyrażamy nadzieję, że jego lektura będzie przyczynkiem do podjęcia lub pogłębienia badań nad dzieciństwem i edukacją małego dziecka.

Niniejsza publikacja to siódmy tom serii wydawniczej Edukacja małego dziecka zainicjowanej przez środowisko pedagogów cieszyńskich. Tom jest poświęcony zagadnieniom rodziny w bardzo szerokim ujęciu teoretycznym i badawczym. Szczególny nacisk poszczególni autorzy położyli na rodzinę współczesną.  Tom siódmy składa się z czterech części. Część pierwsza zawiera artykuły charakteryzujące przemiany zachodzące we współczesnej rodzinie. Bogusław Śliwerski zwraca uwagę na ko­nieczność powrotu do wychowania humanistycznego, które pozwala człowiekowi, szczególnie młodemu, szukającemu swojego miejsca w świecie, na samoświadomość w kształtowaniu obrazu własnej osoby. Przywołuje autorytety znaczące dla pedagogiki, które podkreślały wartość dziecka i dzieciństwa w wychowaniu i stosowaniu nowoczesnych metod edukacji. Powrót do autorytetów jest szansą na odnalezienie drogi życiowej przez młodych ludzi w świecie zalewu informacyjnego. Arkadiusz Wąsiński, Aleksandra Minczanowska i Małgorzata Stokłosa piszą o rodzinie w świetle wartości i ich klasyfikowania w niej. Podkreślają konieczność pedagogizacji rodziny w kontekście wychowania do wartości. W kolejnych opracowaniach Aneta Jagier, Rafał Fudala i Gabriela Machaczek zwracają uwagę na umiejętność dostrzegania zarówno pozytywnych, jak i negatywnych wartości, które dziecku/młodzieży oferuje kultura medialna. Wśród zagrożeń wynikających dla rodziny są: brak kontaktów społecznych, umiejętności empatii i zarządzania zdolnościami. Części druga i trzecia opracowania charakteryzują doświadczenia wychowawcze dziecka, które wynikają ze zróżnicowań środowiska rodzinnego i wprowadzania dziecka w świat wartości. Katarina Vančiková, Zlatica Huľová i Bronislava Kasáčová wskazują w nich na związek między zmianami ekonomicznymi a społecznymi i skutkami wychowawczymi dla dziec­ka. Bożena Pietryczuk, Natalia M. Ruman, Edyta Skoczyłaś-Krotla, Aneta Czerska i Aniela Różańska omawiają również różne sfery doświadczeń życiowych dziecka i rolę rodziców w ich kształtowaniu. W czwartej części publikacji Urszula Szuścik, Bożena Grzeszkiewicz, Rafał Majzner, Małgorzata Muszyńska i Małgorzata Drost-Rudnicka poruszają problem doświadczeń twórczych i estetycznych dziecka, w jakie wprowadza się je przez różne formy kontaktu ze sztuką. Kolejny tom z serii Edukacja małego dziecka ukazuje się dzięki niezmiennej przychylności i pomocy władz akademickich Uniwersytetu Śląskiego - Dyrekcji Instytutu Nauk o Edukacji Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie. Redaktorzy tomu składają podziękowania wszystkim autorom za twórczy namysł nad problematyką rodziny i jej współczesnymi przemianami. Seria dziewięciu tomów. Edukacja małego dziecka!