Budujemy nowy dom Odbudowa Warszawy w latach 1945-1952 Building a New Home

Odbudowa Warszawy po zniszczeniach wojennych, bez względu na kontekst polityczny, w jakim się odbywała, stanowi niezaprzeczalne osiągnięcie polskiego społeczeństwa w XX wieku i stanowi fenomen na tle całej Europy. Po propagandowej wrzawie wokół odbudowy w okresie PRL-u nadszedł czas na spokojną analizę tego trudnego dla społeczeństwa procesu, który wywołał wieloletnią dyskusję i polemikę z mitami. Tym bardziej, że świadomość ogromu zniszczenia Warszawy, a także licznych kontrowersji związanych z jej odbudową nadal nie jest powszechna. Dlatego też, w nawiązaniu do zeszłorocznej wystawy w Domu Spotkań z Historią, która cieszyła się niezwykłą popularnością zarówno wśród Warszawiaków, jak gości z całej Polski i zagranicy, powstał bogato ilustrowany album dotyczący dziejów odbudowy Warszawy w okresie powojennym.

Książka w sposób kompleksowy i obiektywny omawia niewystarczająco opisane do tej pory działania związane odbudowaniem stolicy po II Wojnie Światowej. Jerzy S. Majewski i Tomasz Markiewicz przedstawiają kolejno ogrom zniszczeń wojennych, powstanie oraz strukturę Biura Odbudowy Stolicy, jego pierwsze realizacje, rekonstrukcje warszawskich zabytków a także liczne wyburzenia towarzyszące działaniom kształtowania nowej urbanistyki i wreszcie socrealizm, nowy kierunek w architekturze, który odcisnął piętno na wyglądzie współczesnej Warszawy. Opisując fenomen odbudowy Warszawy, autorzy nie boją się powoływać na poglądy tzw. zabytkarzy i modernistów w łonie Biura Odbudowy Stolicy, dzięki czemu czytelnik książki dowiaduje się o zagorzałej dyskusji, jaka toczyła się na temat nowego kształtu stolicy.

Do bogatego materiału ikonograficznego, który został wykorzystany w książce należy niezwykle interesująca spuścizna Archiwum Biura Odbudowy Stolicy, w tym zdjęcia jego fotografa Karola Pęchęrskiego. Przy okazji przygotowań do wystawy i towarzyszącej jej publikacji uratowano ponad 12 tys. jego negatywów, przedstawiających zniszczoną Warszawę z lat 1945-1947. W 2011 roku zostały one wpisane na prestiżową listę najważniejszych dokumentów w dziejach ludzkości – Programu Unesco „Pamięć świata”. Najciekawsze z nich można obejrzeć w albumie, który stanowi pierwszą ich książkową prezentację na tak wielką skalę. Prócz tego, w publikacji wykorzystano również fotografie Zdzisława Wodzińskiego oraz materiały pochodzące z zasobów agencji Forum, w tym dzieła tak uznanych fotografów jak Edwarda Falkowskiego i Zbyszko Siemaszki oraz zbiory rodzin architektów czynnych przy odbudowie (Stanisława Jankowskiego, Zygmunta Stępińskiego, Stanisława Żaryna), które nie były prezentowane na wystawie.

Publikacja skierowana jest do szerokiego kręgu odbiorców, jest wydawnictwem dwujęzycznym. Dzięki atrakcyjnemu projektowi graficznemu, oryginalnemu zbiorowi materiałów ikonograficznych oraz fachowemu komentarzowi historycznemu książka stanowi dobrą lekturę wszystkich, którym bliskie jest zainteresowanie historią i architekturą, zarówno dla badaczy dla badaczy tematu – varsavianistów, historyków, urbanistów, architektów, ale także zwykłych warszawiaków, miłośników Warszawy i tych, którzy po raz pierwszy będąc Warszawie, chcą poznać i zrozumieć urbanistykę stolicy.

Projekt graficzny Łukasz Kamieniak.