Kazimierz Brakoniecki

Oumuamua. Atlas wierszy światologicznych Kazimierza Brakonieckiego zawiera wybór wierszy podróżniczo-refleksyjno-lirycznych, które przynoszą sugestywne opisy odwiedzanych przez poetę krain i miejsc (głównie z Francji, Niemiec, Litwy, Szwecji i Polski) oraz refleksję historiozoficzno-metafizyczną wzmocnioną osobistymi przeżyciami. Realistyczny wiersz, jako wrażliwa i refleksyjna fotografia rzeczywistości widzialnej, przechodzi w fenomenologiczno-egzystencjalne doświadczenie (odczytanie) świata: w światologię. Oumuamua, tytuł świadomie wybrany – z podkreśleniem przybycia i opuszczenia miejsca/świata przez przelotną osobę-myśl-zjawisko – ukazuje się w 70. rocznicę urodzin Kazimierza Brakonieckiego, pisarza, tłumacza, redaktora, animatora kultury i sztuki, współzałożyciela i jednego z liderów Wspólnoty Kulturowej „Borussia” w Olsztynie, twórcy kosmopoetycko-antropologicznych poetyk, takich jak: „Atlantyda Północy”, „Światologia”, „Cudoziemiec”.

Erodotyki to wiersze o miłości, opowiadające o różnych jej etapach. Na początku spotykamy bohatera lirycznego jako młodego zakochanego chłopca, aby w miarę czytania śledzić, jak uczucie rozwija się przez dziesięciolecia wspólnego życia, jak się zmienia. Co się zdobywa w tym procesie, a co się traci? Czytelnik może w tych wierszach znaleźć odpowiedź na odwieczne pytania dotyczące emocji, cielesności, przemijania, spełnienia. To wiersze pełne – bardzo osobiste i jednocześnie uniwersalne.

Kazimierz Brakoniecki przez wiele lat pisał dzienniki, które wykorzystywał w swojej obfitej twórczości poetyckiej i eseistycznej, rozbudowując „przeklęte, metafizyczne, regionalne, autobiograficzne” tematy, nastroje, refleksje, narracje. Jednym z zachowanych przez autora dzienników jest właśnie ten prezentowany w wersji oryginalnej, zapisywany mniej lub bardziej skrupulatnie między 2 VIII 1989 a 3 III 1993 roku. Są to lata przełomowe dla Polski, dla krajów Europy Środkowo-Wschodniej, ale także dla całego ówczesnego świata z powodu radykalnych i tak długo wyczekiwanych wydarzeń politycznych i społecznych, symbolizowanych zwycięstwem demokracji w państwach byłego bloku radzieckiego. Poeta notuje nie tylko te wiekopomne wydarzenia i ich późniejsze reperkusje, ale także swoje reakcje, obawy i nadzieje; namiętnie rozpisuje się o europejskiej i regionalnej historii, o polityce, o Polsce, dorzucając do obiektywnych faktów prywatne opowieści, rodzinne doświadczenia, uwzględniając olsztyńskie oraz warmińsko-mazurskie klimaty i uwarunkowania. Niemało uwagi poświęca też literaturze, różnorodnym postawom europejskich intelektualistów wobec ideologii, roli państwa, religii, nigdy nie porzucając osobistego tonu i indywidualnego, emocjonalnego wyznania w fundamentalnych sprawach (wiary-niewiary, patriotyzmu-nacjonalizmu, autorytaryzmu-demokracji). Dziennik olsztyński Kazimierza Brakonieckiego przynosi z nerwem opisaną – a wzmocnioną krytycznymi spostrzeżeniami – wędrówkę zarówno po bliższym (warmińskim) i dalszym świecie, jak i po niedawno minionej historii małej i dużej, której fascynujące, dające do myślenia i niepokoju znaki rozpoznać można i w dzisiejszej rzeczywistości.

Książka Kazimierza Brakonieckiego jest dziewiątą pozycją wydaną w serii Tangere. Tytuł serii może kojarzyć się z noli me tangere i rzeczywiście, ma wchodzić z tymi słowami w rezonans. Ale dotyczyć ma rzeczy ludzkich. Tangere, bezokolicznik od tango - dotykać. Chodzi o to właśnie, by dotykać, by zatrzymać. Z otwartością, odwagą i miłością. A także by dać się dotknąć, by dać się przytrzymać. By się spotkać.

Seria Jeden Esej prezentuje teksty współczesnych twórców, historyków, badaczy kultury. Jest głosem ludzi niepokornych, gotowych podważać utrwalone narracje i skostniałe schematy poznawcze. Każda książka z tej serii stanowi gest otwarcia, zaciekawienia drugim człowiekiem i gotowości na spotkanie.

Kazimierz Brakoniecki (1952) – poeta i pisarz, redaktor, tłumacz poezji francuskiej, animator kultury. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Autor licznych książek, głównie poetyckich i eseistyczno-autobiograficznych. Debiutował tomikiem „Zrosty”(1979/1980). W ostatnich latach opublikował: „Amor fati” (Szczecin 2014); „Terra nullius” (Gołdap 2014). W 2016 r. laureat prestiżowej Literackiej Nagrody im. Samuela Bogumiła Lindego Miast Partnerskich Getyngi i Torunia. „Zakład biograficzny Olsztyn” wydany przez „Borussię” w 2016 r. to zbiór tekstów znanego olsztyńskiego twórcy Kazimierza Brakonieckiego, w których osobiste i rodzinne losy wpisuje on w historię powojennego Olsztyna i regionu Warmii i Mazur. Brakoniecki, aby wyrazić epokę oraz rozpisać na głosy różne żywoty bohaterów (zresztą nie tylko z czasów PRL, w których dojrzewał, ale również z przełomu XX i XXI w.), sięga po różne formy wypowiedzi literackiej: po prozę poetycką, wyznanie autobiograficzne, wiersz, esej, scenkę dramatyczną, opowiadanie, a nawet satyrę. Efektem jest szeroka i wciągająca panorama historiozoficzno-filozoficzna jak i cały wachlarz oryginalnie zarejestrowanych ludzkich postaw wobec świata i życia.

„Jeżeli chcecie dotrzeć do niewidzialnego, to musicie tak samo głęboko spenetrować to, co widzialne”. Te słowa malarza Maxa Beckmana zdają się być dewizą Twarzy świata, tomu wierszy inspirowanego malarstwem. Jesteśmy świadkami przeskoku iskry natchnienia, bo poezja Kazimierza Brakonieckiego odkrywa i wydobywa na światło dzienne tajemne, często apokaliptyczne i mistyczne, przesłanie wielkiego malarstwa, eschatologiczną prawdę, jaką niesie również wielka muzyka. To ponadczasowa, uniwersalna poezja o nieogarnionej metafizycznej głębi. Krzysztof Andrzej Jeżewski