Menu

Kowalczyk Małgorzata H.

Prezentując problematykę zabójstw dokonywanych przez kobiety w kontekście procesu wiktymizacji, podejmujemy ryzyko powielenia stereotypu kobiety jako ofiary i sprawczyni jednocześnie lub sprawczyni, którą ukształtowały warunki życiowe. Tymczasem należy pamiętać, że kobiety bywają tak samo okrutne jak mężczyźni, na co wskazywać mogą przykłady seryjnych zabójczyń czy czarnych wdów. Przemoc bowiem nie ma płci. Kobiety nie zawsze zabijają pod wpływem emocji, determinacji czy w samoobronie. Zabijają z chciwości, okrucieństwa, nienawiści. Jedyne, co może różnić je od mężczyzn, to brak (a jeśli już, to niesłychanie rzadkie) zabójstw powiązanych z perwersyjnymi potrzebami seksualnymi. W związku z tym niniejsze opracowanie nie jest próbą wyjaśnienia ogólnego mechanizmu popychającego kobiety do dokonania zbrodni. Jest jedynie wycinkiem tej problematyki odnoszącej się do historii przemocy i jej konsekwencji. Historie życia badanych kobiet mogą przybliżyć obraz zbrodni dokonanej wobec osób najbliższych – partnera, dziecka. Nie wszystkie konteksty zbrodni zostaną jednak odkryte.
Przestępcy seksualni zwykle postrzegani są w dość jednolitych kategoriach – jako sprawcy, którzy w wynaturzonych czynach seksualnych realizują swoje potrzeby seksualne. W wielu wypadkach przestępstwa te określane są mianem crime of passion. Po tym pojęciem skrywa się fałszywa sugestia, że sprawcy ci nie do końca są odpowiedzialni za swoje działania, targani gwałtownymi namiętnościami, nie panują nad zachowaniem. W książce Przestępcy seksualni. Zabójcy, gwałciciele, pedofile i ich resocjalizacja został przedstawiony rzeczywisty, wielowymiarowy wizerunek sprawców przestępstw seksualnych ukazujący zróżnicowane czynniki ryzyka, okoliczności, a także tło motywacyjne dokonanych czynów. Prezentowane liczne przypadki sprawców wskazują na niejednolite motywy przestępstw seksualnych, począwszy od najbardziej oczywistych motywów seksualnych, przez motywy gniewne, odwetowe, a skończywszy na czerpaniu przyjemności z zadawania cierpienia torturowanej ofierze. Ważnym elementem tej publikacji jest wskazanie na możliwości terapeutyczne i resocjalizacyjne dedykowane tej kategorii sprawców. Ponieważ sprawcy prezentują różne typy osobowości i formy zaburzeń (odnoszących się także do ich preferencji seksualnych), odmienne muszą być także proponowane oddziaływania obejmujące specyficzne komponenty sytuacji życiowej i indywidualne możliwości sprawców. Książka ta może być zatem interesująca nie tylko dla pedagogów zajmujących się resocjalizacją czy penitencjarystyką, ale także dla psychologów, prawników karnistów czy terapeutów mających do czynienia ze złożonymi problemami dotyczącymi przestępczości seksualnej.
W opracowaniu podjęto problematykę sprawców zabójstw wielokrotnych i seryjnych. W przypadku zabójców zakwalifikowanych do kategorii seryjnych wspólny dla ich czynów był motyw seksualny. Zasadniczy cel opracowania sprowadza się jednak nie tylko do wielopłaszczyznowej diagnozy zachowań zbrodniczych, ale także do wskazania działań resocjalizacyjno-terapeutycznych, które pomogą zrozumieć, a także powstrzymać zbrodniczy cykl. Dla uzyskania pogłębionego obrazu zbrodniczej aktywności zabójców seryjnych uwzględniono również aspekt wiktymizacyjny, a zwłaszcza wybór ofiar i sposób dokonywania zbrodni, który identyfikuje pewien obszar zaburzeń osobowościowych powiązanych z sadyzmem i agresją drapieżczą. W celu dokonania pogłębionej charakterystyki zabójców seryjnych wykorzystano informacje pochodzące zarówno z teczek osobopoznawczych, jak i wywiadów przeprowadzonych ze sprawcami przebywającymi aktualnie w izolacji, a także z akt prokuratorskich sprawców, z którymi kontakt z różnych przyczyn był niemożliwy. W analizie pominięto te informacje, które mogłyby jednoznacznie identyfikować sprawców lub ich ofiary, nawet jeśli zasadniczy okres zbrodniczej aktywności branych pod uwagę sprawców przypadał ponad dwadzieścia lat temu.