Theodor Adorno

Opublikowana po raz pierwszy w 1947 roku a pisana w mrocznym okresie II wojny światowej Dialektyka oświecenia jest być może pierwszą próbą opisu stanu życia publicznego, w którym „myśl staje się nieuchronnie towarem a język jego reklamą”. To z niej czerpała większość postmodernistycznych demaskatorów nowoczesnego rozumu (od Zygmunta Baumana po Michela Foucaulta i Jeana-François Lyotarda). W zamieszczonych tu filozoficznych szkicach i notatkach znajdziemy bezkompromisową analizę niechcianych konsekwencji rozwoju nowoczesności i krytykę powstającego w ten sposób społeczeństwa kultury masowej. Oświecenie - rozumiane najszerzej jako postęp myśli - zawsze dążyło do tego, by uwolnić człowieka od strachu i uczynić go panem. Lecz oto w pełni oświecona ziemia stoi pod znakiem triumfującego nieszczęścia. fragment książki Max Horkheimer (1895-1973) - z wykształcenia psycholog i filozof, jedna z najważniejszych postaci i dyrektor frankfurckiego Institut für Sozialforschung. W Polsce ukazały się . Krytyka rozumu instrumentalnego (2007) oraz Społeczna funkcja filozofii. Wybór pism (1987). Theodor W. Adorno (1903-1969) - filozof, socjolog i teoretyk muzyki związany ze szkołą frakfurcką i teorią krytyczną. Po polsku ukazały się . Dialektyka negatywna (1986), Minima moralia (1999).

Theodor W. Adorno (1903-1969) – niemiecki filozof, socjolog, myśliciel polityczny, muzykolog i kompozytor. Jeden z czołowych przedstawicieli szkoły frankfurckiej, reprezentant teorii krytycznej. Prezentowane eseje poruszają problem powszechnej komercjalizacji oraz standaryzacji procesu produkcji dóbr kultury, które stają się podobne do innych towarów. Autor wskazuje na banalność i szkodliwość kultury masowej, na jej globalny negatywny skutek, jakim jest zanik indywidualności. Na tom składa się dziesięć esejów poświęconych m.in. muzyce, telewizji, filmowi, fetyszyzmowi, pojęciu czasu wolnego czy mechanizmom faszystowskiej propagandy. Dla Adorna przemysł kulturalny przede wszystkim stanowi zagrożenie dla naszego doświadczenia sztuki: po pierwsze, degraduje dzieło sztuki poprzez sprowadzenie go do obiektu w dobie reprodukcji technicznej […] oraz po drugie, niweluje on samo przeżycie estetyczne jako coś wyjątkowego i niepowtarzalnego. Z jednej strony mamy zatem powtarzalność „dzieła”, reprodukowanego wedle zestandaryzowanych wzorców, z drugiej zaś – standardowe reakcje na obiekty oferowane przez przemysł kulturalny. dr hab. Tomasz Maślanka, dr hab. Rafał Wiśniewski, prof. ucz. (fragment Wstępu)

W tej klasycznej już, fundatorskiej dla filozofii muzyki współczesnej książce Theodor Adorno stawia pytania o istotę twórczych poszukiwań w sztuce dźwięku. Omawiając język artystyczny Strawińskiego i Schoenberga, zestawia ich ze sobą jako reprezentantów dwóch odmiennych dążeń: tendencji do wskrzeszania tego, co już zaistniało w historii, oraz potrzeby rewolucyjnego odrzucenia dawnych wzorców na rzecz wolności wyrazu. Pomimo upływu lat, dziś, wobec nieograniczonej swobody wypowiedzi artystycznej, stawiany przez Adorna problem relacji odbiorcy ze sztuką awangardową zdaje się wręcz bardziej aktualny. Dzieło to niezmiennie stanowi więc istotny punkt odniesienia w socjologicznych i estetycznych dyskusjach o muzyce.

Theodor W. Adorno (1903-1969) – niemiecki filozof, socjolog, myśliciel polityczny, muzykolog i kompozytor. Jeden z czołowych przedstawicieli szkoły frankfurckiej, reprezentant teorii krytycznej. Prezentowane eseje poruszają problem powszechnej komercjalizacji oraz standaryzacji procesu produkcji dóbr kultury, które stają się podobne do innych towarów. Autor wskazuje na banalność i szkodliwość kultury masowej, na jej globalny negatywny skutek, jakim jest zanik indywidualności. Na tom składa się dziesięć esejów poświęconych m.in. muzyce, telewizji, filmowi, fetyszyzmowi, pojęciu czasu wolnego czy mechanizmom faszystowskiej propagandy. Dla Adorna przemysł kulturalny przede wszystkim stanowi zagrożenie dla naszego doświadczenia sztuki: po pierwsze, degraduje dzieło sztuki poprzez sprowadzenie go do obiektu w dobie reprodukcji technicznej […] oraz po drugie, niweluje on samo przeżycie estetyczne jako coś wyjątkowego i niepowtarzalnego. Z jednej strony mamy zatem powtarzalność „dzieła”, reprodukowanego wedle zestandaryzowanych wzorców, z drugiej zaś – standardowe reakcje na obiekty oferowane przez przemysł kulturalny. dr hab. Tomasz Maślanka, dr hab. Rafał Wiśniewski, prof. UKSW (fragment Wstępu)

Ostrzeżenie znanego myśliciela, Theodora Adorno Jaka jest przyszłość prawicowego radykalizmu? To źle postawione pytanie – stwierdza Adorno. Brzmi tak, jakbyśmy rozmawiali o pogodzie lub zbliżającym się tornado. Czuć w nim rezygnację. To, jaka będzie przyszłość, zależy w ostatecznej instancji od nas – to na nas spoczywa odpowiedzialność. Nowy prawicowy radykalizm to powtórne ostrzeżenie dla świata od wybitnego myśliciela niemieckiego który dokładnie zgłębił korzenie ideologii faszyzmu. Współczesność a Nowy prawicowy radykalizm Adorno wygłosił swój wykład 20 lat po zakończeniu II wojny światowej. Ekstremistyczna prawica zaczęła się wówczas odradzać. Okazało się, że faszyzm nie znika: zainfekował Europę w latach 30., pojawił się na horyzoncie w latach 60. i dziś znów zaczyna nam zagrażać. Można jednak stawić mu opór. Nowy prawicowy radykalizm dostarcza dawkę nadziei.  Ten tekst ma 50 lat, ale przeczytasz go z zapartym tchem – jest przerażająco aktualny. To otrzeźwiająca lekcja historii! Jeśli szukasz aktualnego studium polityki prawicowej, koniecznie zapoznaj się z opracowaniem Nowy Autorytaryzm pióra Macieja Gduli lub esej O Tyranii.