Wojciech Zaleski

Jakiś czas temu dyskutowaliśmy tu o niedostępnym nigdzie tekście Wojciecha Zaleskiego, zatytułowanym tak, jak widać wyżej. Jeden z czytelników odnalazł ten unikalny materiał, a ja postanowiłem go wydać, tak jak inne książki Wojciecha Zaleskiego: Tysiąc lat naszej wspólnoty i Dzieje górnictwa i hutnictwa na Śląsku od średniowiecza do 1806. Choć sam autor nazywa swoje dzieło broszurą, ja nie wydałem go w takiej formie. Książka Zaleskiego ukazuje się w twardej oprawie, w serii z białą sową. Uważam, że to jest dobry sposób na utrwalanie ważnych tekstów. Myślę, że trafiliśmy z tą pozycją w dobry czas, albowiem premier Morawiecki do niedawna jeszcze mówił o nowym Planie Marshalla dla Polski. Zapoznajmy się więc z tym starym najpierw, a naszym przewodnikiem niech będzie autor tak przenikliwy jak Zaleski. Zapraszam do lektury.

Książka ta jest napisanym dla młodego pokolenia Polaków wychowanych na emigracji podręcznikiem dziejów społeczno-gospodarczych narodu. W kraju nie wznowiono jej nigdy chyba, choć pewności całkowitej co do tego nie mam. Na pewno nigdy nie była przedmiotem dyskusji. Skażona jest bowiem w oczach historyków doby obecnej dwoma znaczącymi grzechami. Po pierwsze autor nie waha się oświetlać problemów i zdarzeń z przeszłości inaczej niż to było i jest nadal przyjęte. Po drugie Wojciech Zaleski, zmarły w roku 1961, był jednym z twórców Obozu Narodowo-Radykalnego, ideologiem Falangi, jak lubią mawiać postępowi historycy. To jest rzecz trudna do wybaczenia dzisiaj, a co więcej – jest także trudna do zrozumienia. Nie sposób bowiem oderwać się od tej lektury. Jej żywy, celny i nowoczesny język od razu powoduje, że wszystkie oceny i uogólnienia, wszystkie podziały na postępowców i wsteczników, wszystkie ideologiczne fałsze powojennej historii stają się nieważne.

Są takie książki, które można by nazwać kamieniami węgielnymi. Oto jedna z nich – Dzieje górnictwa i hutnictwa na Górnym Śląsku do roku 1806. Napisał ją Wojciech Zaleski, działacz narodowy, historyk i ekonomista, autor innej pomnikowej, nie wznawianej nigdy w zasadzie pracy zatytułowanej „Tysiąc lat naszej wspólnoty. Społeczne i gospodarcze dzieje narodu”. Jestem głęboko przekonany, że bez znajomości tych dwóch książek nie można w ogóle mówić o historii Polski i historii regionu. To są prace podstawowe, które powinny znaleźć się w kanonie lektur – jedna dla licealistów, druga dla studentów historii. Jeśli się tam nie znajdują to znaczy, że cały system nauczania historii w Polsce jest skrzywiony ideologicznie i zaprogramowany marksistowsko. I to w trzydzieści lat po rzekomym upadku komuny. Można uznać moje rozważania za naiwne i prostoduszne, nie można jednak za takową uznać książki Zaleskiego o górnictwie i hutnictwie na Śląsku. A skoro tak jest musiała być ona i musi być nadal zamilczana. Myślę, że powinniśmy przerwać to milczenie i zacząć głośno dyskutować jej treść. Po kolei, małymi fragmentami. Być może, a mam nadzieję, że to nam się uda, przy udziale specjalistów od wydobycia znających się na rzeczy lepiej niż internetowi publicyści. Dziś oto oddajemy w Państwa ręce tę niezwykłą książkę. Jest to druk rzadki, a jego przygotowanie nie było sprawą prostą. Stąd też i niewielki nakład, a także niemała cena. Nie można jednak, o tym też jestem przekonany, degradować książek prof. Zaleskiego i nie można degradować problematyki, którą one poruszają.