Wenklar Michał

Niniejsza publikacja o charakterze interdyscyplinarnym zawiera 15 artykułów naukowych (oraz aneksy) poświęconych aktywności jezuitów krakowskich po ich powrocie do miasta w 1867 roku aż po czasy współczesne. Wielowymiarowa aktywność krakowskich jezuitów (duszpasterska, naukowo- kulturalna, wychowawcza, wydawnicza, społeczna) została zaprezentowana w kontekście dynamicznych przemian społeczno-polityczno-cywilizacyjnych zachodzących na ziemiach polskich od drugiej połowy XIX wieku. Każdy z zamieszczonych artykułów został poświęcony wybranemu aspektowi tytułowego problemu, co dało możliwość wielostronnego wglądu zarówno w kontekst sytuacyjny, jak też pokazało rozmaite okoliczności towarzyszące powrotowi jezuitów do miasta oraz ich dalszej aktywności na terenie Krakowa.

Podjęta w recenzowanej publikacji kwestia pomocy udzielanej Żydom w czasie trwania II wojny światowej wpisuje się w bardzo ważny i wciąż aktualny nurt badań historycznych nad wspólną przeszłością Polaków i Żydów oraz szerzej relacji chrześcijańsko-żydowskich. Problematyka ta od lat budzi wiele emocji i skrajnych ocen, często warunkowanych nie tylko rodzajem dostępnych i analizowanych źródeł, ale również publicystycznym temperamentem autorów lub ich polityczno-ideowymi wyborami. Z tym większą uwagą i zainteresowaniem należy przyjąć opracowanie, które już we wstępie deklaruje popularyzowanie wyników badań prowadzonych rzetelnie i gruntownie, bez uprzedzeń i pokusy szybkich uogólnień, w oparciu o różnorodny materiał źródłowy. dr hab. Andrzej Paweł Bieś SJ, prof. AIK Tematyka relacji polsko-żydowskich w okresie okupacji niemieckiej przez wiele lat była bardzo zaniedbana. Dopiero w ostatnim czasie wzrasta liczba publikacji poświęconych temu zagadnieniu. Wciąż jeszcze niewiele możemy powiedzieć o skali wsparcia udzielanego prześladowanej ludności żydowskiej. Nie mamy także całej wiedzy na temat pomocy udzielanej Żydom przez Kościół katolicki. Dlatego z uznaniem należy przyjąć pojawienie się każdej rzetelnej pracy dotykającej tej problematyki. Recenzowaną książkę należy uznać za wartościową pozycję na temat dziejów Kościoła i stosunków polsko-żydowskich w latach II wojny światowej. Wszystkie opracowania zawarte w przygotowywanej publikacji są oparte na solidnej bazie źródłowej, a ich poziom jest wysoki. dr Roman Gieroń

Ruch społeczny „Solidarność”, który stanął przeciw władzy komunistycznej w latach osiemdziesiątych, nie ograniczał się do pracowniczego związku NSZZ „Solidarność”. Współtworzyły go inne grupy społeczne, w tym również środowiska rolnicze. Walka o rejestrację NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarności”, do której ostatecznie doszło w maju 1981 r., stanowiła jedno z głównych pól konfliktu z władzą po Sierpniu ’80.

Władysław Gomułka był jednym z głównych przywódców obozu komunistycznego w momencie przejmowania władzy w Polsce po II wojnie światowej. Odsunięty w czasach stalinowskich w wyniku wewnątrzpartyjnych porachunków, powrócił jesienią 1956 r., dając ludziom nadzieje na demokratyzację systemu i uniezależnienie się od Moskwy. Nadzieje szybko się skończyły, a pozostał do końca lat 60. siermiężny, gomułkowski komunizm, wstrząsany kolejnymi paroksyzmami protestów społecznych. Zawarte w niniejszym tomie artykuły ukazują różne aspekty ówczesnej rzeczywistości i rolę, jaką odgrywał wtedy towarzysz "Wiesław".

Podjęta w recenzowanej publikacji kwestia pomocy udzielanej Żydom w czasie trwania II wojny światowej wpisuje się w bardzo ważny i wciąż aktualny nurt badań historycznych nad wspólną przeszłością Polaków i Żydów oraz szerzej relacji chrześcijańsko-żydowskich. Problematyka ta od lat budzi wiele emocji i skrajnych ocen, często warunkowanych nie tylko rodzajem dostępnych i analizowanych źródeł, ale również publicystycznym temperamentem autorów lub ich polityczno-ideowymi wyborami. Z tym większą uwagą i zainteresowaniem należy przyjąć opracowanie, które już we wstępie deklaruje popularyzowanie wyników badań prowadzonych rzetelnie i gruntownie, bez uprzedzeń i pokusy szybkich uogólnień, w oparciu o różnorodny materiał źródłowy. dr hab. Andrzej Paweł Bieś SJ, prof. AIK Tematyka relacji polsko-żydowskich w okresie okupacji niemieckiej przez wiele lat była bardzo zaniedbana. Dopiero w ostatnim czasie wzrasta liczba publikacji poświęconych temu zagadnieniu. Wciąż jeszcze niewiele możemy powiedzieć o skali wsparcia udzielanego prześladowanej ludności żydowskiej. Nie mamy także całej wiedzy na temat pomocy udzielanej Żydom przez Kościół katolicki. Dlatego z uznaniem należy przyjąć pojawienie się każdej rzetelnej pracy dotykającej tej problematyki. Recenzowaną książkę należy uznać za wartościową pozycję na temat dziejów Kościoła i stosunków polsko-żydowskich w latach II wojny światowej. Wszystkie opracowania zawarte w przygotowywanej publikacji są oparte na solidnej bazie źródłowej, a ich poziom jest wysoki. dr Roman Gieroń