Czy w latach pontyfikatów papieży Jana XXIII i Pawła VI wywiadowi PRL udało się skutecznie spenetrować struktury Stolicy Apostolskiej? Czy jako narzędzie tej infiltracji udało się podstępnie wykorzystać przedstawicieli polskiego Kościoła? Czy w Moskwie i w Warszawie prawidłowo rozumiano założenia watykańskiej polityki wschodniej? Czy zdołano przewidzieć wybór Jana Pawła II i skutki tego wydarzenia dla Polski i świata?
Władysław Bułhak próbuje odpowiedzieć na powyższe pytania. W książce porusza zagadnienie pracy z różnymi kategoriami osobowych źródeł informacji, problematykę inspiracji i dezinformacji, sprawę kooperacji multilateralnej i bilateralnej w ramach ponadnarodowych wspólnot wywiadowczych, wreszcie opisuje działalność analityczno-informacyjną i prognostyczno-ostrzegawczą. Zajmuje się też metodami zarządzania i polityką kadrową w wywiadzie MSW. Zastanawia się, jaki wpływ na aktywność operacyjną i skuteczność pracy informacyjnej tej służby miały przyjęte rozwiązania organizacyjne, praktyki działania, wreszcie poziom merytoryczny kadr.
Kluczowy element rozważań stanowi szczegółowa analiza skuteczności „metody agenturalnej”, uznawanej za specjalność służb zbudowanych na wzorcach sowieckich. Autor bazuje na mikroanalitycznych studiach przypadku odnoszących się do kilkudziesięciu osobowych źródeł informacji wykorzystywanych przez wywiad MSW. Próbuje też ocenić kompetencje analityków tej służby, stykających się na szeroką skalę z działaniami inspiracyjnymi i dezinformacją ze strony zachodnich służb specjalnych. Porusza także zagadnienie prognostycznej roli wywiadu MSW na przykładzie jego wyobrażeń i analiz odnoszących się do kariery kard. Karola Wojtyły.
Wnioski z przeprowadzonych badań mogą być przydatne dla analogicznych służb w świecie współczesnym.
