Bek-Gaik Bogusława

Tematyka monografii dotyczy szeroko pojętego raportowania (sprawozdawczości) organizacji – zarówno finansowego, jak i niefinansowego. Jej zasadniczym celem była identyfikacja współczesnych form raportowania korporacyjnego w dobie zrównoważonego rozwoju z perspektywy teorii i praktyki, wskazanie formy oraz kluczowych elementów treści raportu zintegrowanego w praktyce spółek publicznych w Polsce – stanu obecnego i ich ewolucji. Nowe formy raportowania korporacyjnego, a w szczególności tzw. raporty niefinansowe, pojawiły się, aby pomóc organizacjom przekazać informacje o tworzeniu wartości i modelu biznesowym. Mają one służyć wszystkim interesariuszom i wspomagać ich w podejmowaniu racjonalnych decyzji. W monografii omówiono współczesne wymagania informacyjne interesariuszy, formy sprawozdawczości organizacji (finansowe i niefinansowe) oraz przedstawiono wyniki badań własnych dotyczących praktyki raportowania spółek giełdowych. W szczególności omówiono raport zintegrowany, który jest obecnie uznawany za najbardziej rozwiniętą formę raportowania organizacji, integrującą informacje finansowe i niefinansowe w jednym dokumencie, którego dynamiczny rozwój obserwujemy od 2013 r., kiedy to pojawiły się Ramy koncepcyjne raportowania zintegrowanego. W monografii zaprezentowano teoretyczne podstawy raportowania zintegrowanego, przyczyny jego powstania, aspekty wdrożeniowe, elementy treści ze szczególnym uwzględnieniem modelu biznesowego oraz wyniki badań własnych autorek, dotyczących praktyki raportów zintegrowanych polskich spółek publicznych. W krajowej literaturze przedmiotu brak jest dotychczas kompleksowych badań dotyczących tej problematyki. Monografia uzupełnia dotychczasowy dorobek publikacyjny w tym obszarze na rynku polskim, wskazując zarówno podstawy teoretyczne raportowania informacji niefinansowych, jak i praktykę polskich spółek giełdowych. Publikacja z pewnością przyczyni się do dalszej popularyzacji wiedzy o sprawozdawczości niefinansowej w Polsce i może stanowić inspirację do dalszych badań nad kształtowaniem oraz rozwojem form raportowania niefinansowego.

Sprawozdawczość zintegrowana dynamicznie się rozwija, co stwarza zapotrzebowanie na odpowiednie narzędzia, z których mogliby skorzystać sporządzający sprawozdania. W strukturze ramowej sprawozdawczości zintegrowanej IIRC nie zaproponowano żadnych instrumentów ani narzędzi, które mogłyby lub powinny być wykorzystywane w sprawozdawczości zintegrowanej. Wydaje się, że wymagania stawiane przez sprawozdawczość zintegrowaną w sensie informacyjnym może spełniać rachunkowość zarządcza, zarówno operacyjna, jak i strategiczna. Liczne narzędzia rachunkowości zarządczej opracowane dla potrzeb wewnętrznego zarzadzania jednostką gospodarczą mogą stanowić silne wsparcie w przygotowywaniu sprawozdania zintegrowanego. Można zatem jednoznacznie stwierdzić, że niezaprzeczalną bazą informacyjną dla sprawozdawczości zintegrowanej są systemy rachunkowości zarządczej. Tematyka monografii dotyczy możliwości wykorzystania narzędzi rachunkowości zarządczej w przygotowywaniu raportów zintegrowanych. Autorki w monografii omówiły wymagania informacyjne IR oraz narzędzia rachunkowości zarządczej, które ułatwiłyby ich przygotowanie. Podkreślić należy, że w monografii zaprezentowano spojrzenie na raport zintegrowany od strony podażowej, czyli przygotowujących informacje, co niewątpliwie wpływa na jakość i użyteczność prezentowanych informacji. Generalnie dotychczasowe publikacje nie poruszały tej tematyki. Przyjęcie przez organizacje sprawozdawczości zintegrowanej powinno spowodować zmiany w zachowaniach organizacji, wpłynąć na zidentyfikowanie słabości aktualnej strategii organizacji oraz zidentyfikować obszary wymagające poprawy i uwagi zarządu firmy. Stąd wykorzystanie narzędzi rachunkowości zarządczej w przygotowaniu raportów zintegrowanych wydaje się kluczowe.

W książce omówiono w układzie chronologicznym aktualne trendy rozwoju sprawozdawczości przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem skutków procesu integrowania raportowania finansowego i niefinansowego. Krytycznie odniesiono się do modelu współczesnego sprawozdania finansowego, przedstawiono zakres informacyjny raportu finansowego i sprawozdania zarządu, a także istotę raportowania społecznego mającego na celu rozliczenie przedsiębiorstwa ze społecznej odpowiedzialności i wykonywania funkcji powierniczej. Autorzy publikacji - pracownicy naukowo-dydaktyczni Wydziałów Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego i Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie oraz jednocześnie uznani eksperci rachunkowości - skoncentrowali się na poszukiwaniu nowoczesnej biznesowej formuły sprawozdawczości. Powinna ona uwzględniać z jednej strony zasadniczy cel działalności gospodarczej - stały wzrost wartości przedsiębiorstwa dla interesariuszy, z drugiej stworzyć podstawy efektywnego komunikowania się z różnymi segmentami jego otoczenia. Połączenie tych dwóch aspektów sprawozdawczości przedsiębiorstw świadczy o nowatorskim podejściu autorów do podjętej problematyki. Dodatkowymi walorami publikacji są: staranne usystematyzowanie dotychczasowej wiedzy o sprawozdawczości przedsiębiorstw, wszechstronne spojrzenie na poszczególne jej elementy oraz wskazanie kierunków jej rozwoju. Książka może stanowić cenną inspirację do dalszych badań nad kształtowaniem zintegrowanego raportu będącego odzwierciedleniem holistycznego podejścia do przekazywania informacji o działalności przedsiębiorstwa.

Publikacja stanowi głos w dyskusji toczącej się wśród reprezentantów nauk o zarządzaniu, finansach i rachunkowości na temat możliwych kierunków ewolucji współczesnej sprawozdawczości finansowej i niefinansowej przedsiębiorstw. Jest rezultatem kolejnego etapu badań prowadzonych przez pracowników Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego oraz Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Autorzy podjęli bardzo aktualne zagadnienie dotyczące raportowania korporacyjnego, w którym zachodzą dynamiczne zmiany spowodowane zapotrzebowaniem na informacje o działalności firm. Dokonali analizy sprawozdawczości finansowej i niefinansowej jako narzędzia komunikacji przedsiębiorstw z otoczeniem, a także wskazali trudności związane z jej dopasowaniem do zróżnicowanych potrzeb informacyjnych użytkowników. „Autorzy monografii poruszają nie tylko aktualne zagadnienia związane z szeroko pojętą sprawozdawczością [...]. Prezentują holistyczne koncepcje zintegrowanej sprawozdawczości, kreśląc wizjonerskie scenariusze oraz kierunki ewolucyjnych zmian. Umiejętność spojrzenia retrospektywnego, prezentacji ewolucji sposobu sprawozdawania, argumentacji przy prowadzonym dialogu naukowym [...] to zaleta publikacji. Aktualność poruszanej problematyki poparta została przykładami będącymi efektem badań empirycznych oraz bieżącego monitorowania projektowanych zmian w zakresie sprawozdawania zarówno w kraju, jak i za granicą. Wnioski sformułowane w formie postulatywnej inspirują czytelnika do dalszych badań w obszarze szeroko pojętej sprawozdawczości zintegrowanej, nakierowanej na zaspokojenie potrzeb informacyjnych różnych grup interesariuszy”. Z recenzji prof. nadzw. dr. hab. Waldemara Dotkusia

Problematyka ujawniania informacji niefinansowych w sprawozdawczości organizacji zyskuje w ostatnich latach coraz większe zainteresowanie zarówno ze strony teoretyków, jak i podmiotów raportujących oraz szerokiego grona interesariuszy. W świetle dynamicznych zmian społecznych i środowiskowych informacje niefinansowe stają się coraz bardziej istotne dla oceny działalności podmiotów gospodarczych oraz podejmowania racjonalnych decyzji. W książce: · omówiono zagadnienia związane z rozwojem nurtu informacji niefinansowych w rachunkowości, rozpoczynając od krytyki tradycyjnego modelu sprawozdawczego scharakteryzowano kluczowe sprawozdania zawierające ujawnienia niefinansowe, takie jak komentarz zarządu, raport CSR i raport zintegrowany · przedstawiono istotę raportu zintegrowanego, elementy treści i fundamentalne koncepcje, a także wskazano praktyczne aspekty wdrażania raportowania zintegrowanego w organizacji · zaprezentowano wyniki badań własnych Autorek, dotyczące praktyki ujawniania informacji niefinansowych w raportowaniu zintegrowanym w wybranych polskich spółkach.