Menu

Izabella Adamczewska-Baranowska

W przypadku reporterskiej twórczości Hugo-Badera włóczęga – niespieszne przemieszczanie się, często bez wyraźnego celu, dla samej przyjemności wędrowania i obserwacji – jest czymś więcej niż wątkiem, motywem, toposem czy sposobem ukształtowania narracji, jak np. w pasażach tekstowych. To model reporterskiego życia, nieodłączny element autokreacji tekstowego „ja”, życiopisarska strategia, bez której nie sposób interpretować całościowo twórczości tego autora. Z rozdziału 1 * Izabella Adamczewska-Baranowska w swej opowieści próbuje podsumować tytułową włóczęgę autora – szkicuje hipnotyzujący portret reportera-chuligana, błękitnego ptaka opuszczającego wąskie ramy prasy, by w Szamańskiej chorobie „odlecieć” w rejony literatury. Śledząc wątki związane z życiopisaniem, wskazuje na reporterskie włóczęgi Hugo-Badera po Polsce potransformacyjnej i rozkładającym się Imperium – wszystkie je łączy figura „wałęsającego się psa”, który przygląda się otoczeniu z nosem przy ziemi. Posługuje się przy tym metaforą trickstera – żartownisia, szelmy i błazna, wędrującego przez świat, by zaspokoić niewyczerpany apetyt. Podkreśla także upodobanie twórcy do prowokacji i posługiwania się ironią, co powoduje, że występuje on czasem nie tylko w roli kronikarza swego pokolenia, „Kolumbów rocznik 50.”, ale także w roli rodzimego burzyciela mitów. Czytelnik, który sięgnie po tę książkę, też jest zaproszony i wciągnięty do włóczęgi – tropami autora – podczas niej wielokrotnie zostanie oszołomiony i zaskoczony, by na koniec wziąć udział w zwiedzaniu gabinetu Hugo-Badera. Seria poświęcona jest wybitnym polskim pisarzom - ich twórczości ujmowanej przez nich samych i interpretowanej przez krytyków jako projekt egzystencjalny, jako próba ustanowienia i zapisania siebie i swojego sposobu odczytywania sensów rzeczywistości, indywidualnego oglądu różnych jej sfer - społecznej, politycznej, etycznej, kulturowej, metafizycznej. Istotnymi kategoriami wyjaśniającymi pisarskie dzieło są w tym przypadku biografia, tożsamość oraz kształtujące je szeroko rozumiane doświadczenie: cielesne i zmysłowe, psychiczne i społeczne, historyczne i polityczne, etniczne i estetyczne, religijne i duchowe... W serii ukazały się tomy: Agnieszka Kałowska, Witkacy. Etyka Marzena Woźniak-Łabieniec, Rymkiewicz. Metafizyka Maciej Urbanowski, Brzozowski. Nowoczesność Anna Legeżyńska, Hartwig. Wdzięczność Tomasz Garbol, Miłosz. Los Adrian Gleń, Stasiuk. Istnienie Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Krasiński. Świadectwo Dariusz Kulesza, Kossak-Szczucka. Służba Józef Olejniczak, Gombrowicz. Ja! Marta Tomczok, Amiel. Życie Katarzyna Kuczyńska-Koschany, Tuwim. Pęknięcie
Celem autorki było zdefiniowanie i usystematyzowanie gatunków literacko-dziennikarskich powstających współcześnie, w czasie postprawdy, oraz warunkowanych zwrotem performatywnym. Autorka odtwarza historyczne tło narodzin powieści oraz dziennikarstwa, a następnie analizuje realizacje gatunków literacko-dziennikarskich ostatnich dwu dekad w literaturze polskiej. Zjawiska te interpretuje w odniesieniu do analogicznych gatunków w literaturze anglojęzycznej. Książka stanowi ciekawe studium na temat współczesnego, szeroko rozumianego reportażu. Napisana kompetentnie i ciekawie, będzie, jak sądzę, ważną lekturą dla czytelników zajmujących się formami literacko-dziennikarskimi. Autorka wykorzystała oryginalny pomysł uporządkowania – na tle historycznym i europejskim – nowych gatunków dziennikarskich, wyłaniających się z kolejnych zwrotów w humanistyce. Innowacyjność pracy polega na umiejętnym przełamywaniu przez autorkę stylu naukowego stylem dziennikarskim, felietonowym, co jest niewątpliwie zaletą książki napisanej „z pazurem”, miejscami lekko i dowcipnie, szczególnie gdy autorka włącza w narrację anegdoty. Eklektyczność stylu – zindywidualizowanego i oryginalnego – właściwie koresponduje z rozważanymi przez nią gatunkami-hybrydami. Z recenzji dr hab. Elżbiety Konończuk, prof. UwB