Menu

John Mearsheimer

Jak działają mocarstwa nieustannie rywalizujące o bezpieczeństwo i potęgę Aby zrozumieć politykę światową, trzeba zrozumieć, jak działają głowy państw. Wedle większości teorii stosunków międzynarodowych ich decyzje można uznać za racjonalne. Część badaczy uważa jednak inaczej. Kwestia ta ma zasadnicze znaczenie zarówno dla badania, jak i prowadzenia polityki międzynarodowej, ponieważ tylko jeżeli decydenci polityczni są racjonalni, naukowcy mogą starać się zrozumieć i przewidywać ich zachowania. Według Johna J. Mearsheimera i Sebastiana Rosato racjonalne decyzje w polityce międzynarodowej to takie, które wynikają z deliberatywnego procesu decyzyjnego i są oparte na teoriach w wiarygodny sposób wyjaśniających działanie mechanizmów rządzących światem. Obaj badacze, posługując się tymi kryteriami, dochodzą do wniosku, że większość państw jest racjonalna przez większość czasu, nawet jeżeli nie zawsze prowadzi to do sukcesu. Dla uzasadnienia swojego stanowiska Mearsheimer i Rosato sięgają do historii, w tym do dziejów obu wojen światowych, zimnej wojny i epoki postzimnowojennej. Przyglądają się decyzjom, jakie dawni i współcześni przywódcy, między innymi George W. Bush czy Władimir Putin, podejmowali w związku z doniosłymi wydarzeniami historycznymi, i zastanawiają się, czy działali oni racjonalnie. Analizując to podstawowe pojęcie w nowatorski i kompleksowy sposób, autorzy pokazują, jak myślą najważniejsi decydenci i jak kształtować własną politykę w otoczeniu międzynarodowym. John Mearsheimer i Sebastian Rosato pokazują, jak mocarstwa nieustannie rywalizują o bezpieczeństwo i potęgę. Opieranie polityki zagranicznej na założeniu, że przeciwnik jest irracjonalny, prowadzi do nieszczęść, których przykładem może być wojna na Ukrainie. Przystępowanie do tak poważnych działań jak wojna w Iraku bez racjonalnego namysłu i rzetelnej dyskusji to proszenie się o katastrofę. Jest to mocna i ważna lektura oraz apel do tych, którzy odpowiadają za politykę zagraniczną mocarstw, aby podejmowali racjonalną deliberację i starali się także zrozumieć racjonalny punkt widzenia swych rywali. — Jeffrey D. Sachs, profesor Uniwersytetu Columbia Autorzy rozprawiają się ze skłonnością do postrzegania przeciwników i agresorów jako nieodmiennie »irracjonalnych«. Co równie ważne, przekonują, że tradycyjne wyobrażenia o racjonalności nie nadają się do analizy większości decyzji politycznych. Jest to książka, której żaden poważny badacz stosunków międzynarodowych nie może zignorować. — Stephen M. Walt, profesor w Harvard Kennedy School W stosunkach międzynarodowych jest tyle konfliktów i zniszczenia, że łatwo można dojść do wniosku, iż postępowaniem państw rządzą uprzedzenia, chaos, głupota i emocje. Tak jednak nie jest – twierdzą Mearsheimer i Rosato. Polityka zagraniczna – przekonują – niemal zawsze kształtowana jest w drodze uporządkowanych procedur decyzyjnych i w oparciu o wiarygodne teorie. Krótko mówiąc, państwa są podmiotami racjonalnymi. Argumentacja jest logiczna, a tezy poparte licznymi dowodami. — John M. Owen IV, autor The Ecology of Nations John J. Mearsheimer – profesor na Uniwersytecie w Chicago, gdzie został wyróżniony tytułem R. Wendell Harrison Distinguished Service Professor of Political Science. Autor książek Wielkie złudzenie. Liberalne marzenia a rzeczywistość międzynarodowa, Tragizm polityki mocarstw i Dlaczego politycy kłamią. Cała prawda o kłamstwie w polityce międzynarodowej. Sebastian Rosato – profesor nauk politycznych na Uniwersytecie Notre Dame. Autor książki Intentions in Great Power Politics: Uncertainty and the Roots of Conflict.
Fascynująca książka jednego z najwybitniejszych badaczy stosunków międzynarodowych, autora Tragizmu polityki mocarstw, twórcy teorii realizmu ofensywnego. Profesor John J. Mearsheimer analizuje idealistyczne złudzenia dotyczące polityki międzynarodowej i leżące u ich źródeł błędy intelektualne. Wskazuje czynniki w rzeczywistości decydujące o postępowaniu państw. Formułuje surowe oskarżenie polityki amerykańskiej ostatniego trzydziestolecia, z jej wiarą w koniec historii oraz możliwość eksportu demokracji liberalnej na cały świat. Wielkie złudzenie to manifest realizmu politycznego i doniosłe wezwanie o powściągliwość, o uznanie ograniczeń narzucanych przez rzeczywistość.
Jakie reguły rządzą rywalizacją między mocarstwami? Jakie strategie stosują państwa w walce o potęgę? Kiedy rywalizacja międzynarodowa prowadzi do wojen? Tragizm polityki mocarstw jest, obok Końca historii Francisa Fukuyamy i Zderzenia cywilizacji Samuela P. Huntingtona, jedną z najważniejszych książek o polityce międzynarodowej napisanych po zakończeniu zimnej wojny. Profesor John J. Mearsheimer, łącząc wyśmienity styl wypowiedzi z klarownością wywodów, zmysł teoretyczny z wnikliwą analizą historyczną, krok po kroku objaśnia mechanizmy rywalizacji między państwami, znaczenie potęgi, przyczyny wojen i wiele innych zagadnień. Podważa dominujące po 1989 roku idealistyczne wyobrażenia i przesadnie optymistyczne prognozy, a trafnością swoich sądów jak mało kto dowodzi, że teoria stosunków międzynarodowych może nam nie tylko powiedzieć wiele o przeszłości, ale być także użytecznym narzędziem wyjaśniania teraźniejszości i prognozowania przyszłości.
Co sprawa ukraińska ma wspólnego z książką Johna J. Mearsheimera i Stephena M. Walta o izraelskim lobby w Stanach Zjednoczonych? Półtorej dekady po publikacji stała się ona klasyką, lekturą obowiązkową dla wielu naukowców i osób teoretycznie i praktycznie zainteresowanych polityką zagraniczną. Tylko pozornie dotyczy wyłącznie polityki wewnętrznej USA i ich poczynań na Bliskim Wschodzie. Można ją odczytać jako studium procesu definiowania amerykańskich interesów narodowych i wpływu ich percepcji na politykę naszego największego sojusznika, który do niedawna był niekwestionowanym globalnym hegemonem. A to już ma dla polityki amerykańskiej wobec Polski i Europy Środkowo-Wschodniej znaczenie kluczowe. Polski czytelnik w książce Johna J. Mearsheimera i Stephena M. Walta znajdzie także ważny przykład na to, jak z wyczuciem pisać na tematy wrażliwe. Ogół obyczajów, norm, poglądów, zachowań itp. właściwych jakiejś grupie społecznej, przekazywanych z pokolenia na pokolenie, a także dwudziestowieczne doświadczenie Holocaustu, podejmowanie tematów związanych z Izraelem, musi łączyć się z dużym wyczuciem i wrażliwością połączoną z intelektualną odwagą i szczerością. Żadnej z tych cech nie brakuje autorom, którzy dyskutują otwarcie ze stanowiskami ich zdaniem błędnymi, odcinając się jednocześnie jednoznacznie od poglądów opartych na resentymencie czy uprzedzeniach. Książka Izraelskie lobby a polityka zagraniczna USA była sukcesem wydawniczym. Znalazła się na prestiżowej liście bestsellerów “New York Timesa” i wywołała gorącą dyskusję nie tylko w mediach, ale także na uniwersyteckich kampusach i studiach telewizyjnych, które gościły autorów i ich adwersarzy.