Singer Izrael Joszua

Wstrząsająca i monumentalna powieść Izraela Joszuy Singera, pierwsza w dorobku wydawnictwa, na którą przyszedł czas po wydaniu dwóch zbiorów opowiadań autora: Na obcej ziemi oraz Perły. „Towarzysz Nachman” to przejmująca opowieść o losie człowieka, który porzuca własną religię i tradycję, uwiedziony rewolucyjnymi ideami i marzeniami o sprawiedliwości społecznej. To także do bólu prawdziwy, wręcz reporterski opis życia przedwojennej żydowskiej społeczności. Świadectwo najgorszych cech systemów totalitarnych, w których – w myśl wersu Majakowskiego – „jednostka – zerem, jednostka – bzdurą” oraz Wielkiej Historii niosącej za sobą społeczne zmiany, od których nie ma ucieczki. To historia szeregowego idealisty, który nie uniknął rozczarowań i bólu, a także jego bliskich, szukających schronienia w tradycji, miłości, rodzinie… Pełna rozmachu i gorzkiego humoru powieść Izraela Joszuy Singera dowodzi, że autor nie ustępował talentem słynnemu bratu i być może – gdyby nie przedwczesna śmierć – to właśnie on, a nie młodszy o dziewięć lat Izaak Baszewis, znalazłby uznanie w oczach Komitetu Noblowskiego. „Przodkowie Nachmana szukali pociechy w żarliwym wypełnianiu przykazań bożych, z kolei jego schronieniem ma być wiara komunistyczna. Niestety nigdzie nie ma schronienia przed nieszczęśliwym losem biednego Żyda. Tak opowiada nam wielki pisarz Izrael Joszua Singer, który każdą z przedstawianych postaci otacza swoim ciepłym, rozumiejącym spojrzeniem. Przeczytajcie koniecznie.” – Anna Bikont

Nowy zbiór opowiadań Izraela Joszuy Singera – „Perły”, to drugi zbiór tekstów brata słynnego noblisty, Bashevisa Singera, dostępny dla czytelnika nieposługującego się jidysz, ale chronologicznie starszy niż „Na obcej ziemi”. Zawiera 10 tekstów, napisanych przez bardzo młodego Izraela Joszuę w latach 1916-1922. To właśnie te utwory zapewniły mu międzynarodową karierę i rozgłos w Stanach Zjednoczonych. Opowiadania zawarte w tomie są tematycznie różnorodne, a ich wspólnym motywem są ludzie, ich uwikłanie w życie. Singer, podobnie jak w późniejszych opowiadaniach, wychodzi poza symboliczne getto żydowskie, traktuje religię, pochodzenie i klasę społeczną swoich bohaterów jako sprawę drugorzędną. Świat opowiadań I.J Singera nie opiera się na żadnej z możliwych wersji opozycji my-oni, lecz na boleśnie znanym dylemacie: jednostka vs. świat. W doskonały literacko sposób opisuje zarówno problemy duszy, jak i problemy ciała. „Sugestywne opowiadania Izraela Joszuy Singera zaczynają się od środka zdarzeń i kończą się w środku losu, bez puenty. (…) To proza z najwyższej półki. Mogłaby się przejrzeć w powieści Reymonta, nagrodzonej tylko chwilę później literacką Nagrodą Nobla. Izrael Joszua Singer nigdy Nobla nie dostał. Nagrodę przyznano jego bratu, Bashevisowi. Do dzisiaj trwa spór, który z nich był lepszym pisarzem. Nieznane dotąd u nas opowiadania trafiają do rąk polskojęzycznego czytelnika. Niech ucieszą serce i oko (…)”. Remigiusz Grzela

Książka wydana po raz pierwszy w 1925 roku w Wilnie dotąd dostępna była dla czytelnika tylko w jidysz. Zbiór zawierający opowiadania o różnorodnej tematyce ilustruje wielokulturowość dawnej Rzeczypospolitej i stanowi opis uniwersalnego doświadczenia ludzkiego wobec wyzwań rzeczywistości, mimo podziałów społecznych, religijnych i etnicznych. Wielorakość podejmowanych przez Singera problemów, a także mnogość typów narracji, stanowią ewenement w ówczesnej literaturze żydowskiej, sprawiając, że prezentowany współcześnie przekład nie traci na aktualności. Autorem polskiego tłumaczenia jest Krzysztof Modelski, z którym w dniu premiery podczas spotkania online porozmawia Remigiusz Grzela. W książce „Na obcej ziemi” starszy brat noblisty Isaaca Bashevisa Singera, Izrael Joszua Singer prezentuje mieszankę stylów, perspektyw, nacji i religii, które składają się na skomplikowany obraz ludzkich losów. Każde z opowiadań jest częścią przekroju społeczeństwa, ukazanego przez autora jako różnorodne nie tylko pod względem grup społecznych i wyznaniowych. Podejmowane problemy to także perypetie ekscentrycznych indywidualistów, prostolinijnych proletariuszy oraz samotność i niedola jednostki. To wieloplanowy portret ludzi stojących przed wyzwaniami, należących do różnych światów, a jednocześnie połączonych przez sytuacje i okoliczności. Cechą charakterystyczną prezentowanych tekstów jest zerwanie z dydaktyzmem właściwym dla moralizatorskiej prozy klasyków literatury jidysz. Ocenę dokonywanych przez bohaterów wyborów i rozstrzygnięć moralnych autor pozostawia czytelnikom. W Polsce jak dotąd w całości udostępniono trzy powieści Izraela Joszuy Singera: „Josie Kałb”, „Bracia Aszkenazy”, „Rodzina Karnowskich”. I.J Singer był dziennikarzem, autorem opowiadań, dramatopisarzem, autorem reportaży i wspomnień. Jego aktywność literacką cechuje zarówno otwarcie na świat przedstawiany (wyjście poza opis środowiska żydowskiego), jak i poszerzanie żydowskiego kręgu czytelniczego (działalność translatorska).