Menu

Stanisław Grochowiak

W serii "Poeci do kwadratu" współcześni poeci i poetki prezentują swoje wybory wierszy klasyków, wielkich poetek i poetów czasów minionych. Tom "Chłopiec" to osobista podróż Adama Wiedemanna po twórczości Stanisława Grochowiaka. Stanisław Grochowiak był wybitnym poetą z kręgu "Współczesności", zapisał się w polskiej powojennej poezji jako twórca poszukujący nowych form ekspresji poetyckiej, przeciwstawiał się tradycyjnej interpretacji „piękna”. To też autor jednych z najpiękniejszych i najniezwyklejszych erotyków w polskiej poezji. Adam Wiedemann z kolei tworzy wiersze liryczne, kpiarskie, wzruszające, złowrogie, zabawne i wzniosłe. Wszystkie dotykają ran świata, a jednocześnie odżywiają nadzieją, czułością, chwilami zachwytem. Co wyniknie ze spotkania tych dwóch poetów?
W serii „Poeci do kwadratu” Dariusz Brzóska Brzóskiewicz przedstawia Haiku – images Stanisława Grochowiaka. Autor wyboru zdecydował się na przedstawienie wszystkich haiku Grochowiaka, które ukazały się pośmiertnie w roku 1978. Grochowiak odkrył tę nową formę poezji u samego schyłku swojego życia. Autor Menuetu z pogrzebaczem jako pierwszy twórca w Polsce spotkał się i skonfrontował ze ,,wschodnim murem kulturowym” – murem pojęć, pojmowania i postrzegania świata oraz przeżywania emocji w sposób odmienny niż było to przyjęte w zachodniej tradycji poetyckiej. Był to niezwykły, poetycki eksperyment. Dopiero w 1983 roku opublikowano w Polsce pierwsze, przetłumaczone przez Agnieszkę Żuławską-Umedę, oryginalne XVII-wieczne haiku mistrzów japońskich typu Bashio. „Perłopław na piasku/Haiku-images” Stanisława Grochowiaka, przypomina ostatni wybuch talentu wybitnego poety.
Wybór niektórych wierszy: Wiersz metafizyczny Płonąca żyrafa Portretowanie umarłej Pejzaż Majorka Agresty W rocznicę Upojenie Łazarz Kradzież Nostalgia
Na książkę składają się dwa tomy wierszy dla dzieci autorstwa Stanisława Grochowiaka: To było gdzieś (1973) oraz Biały bażant (1978). Wiersze zilustrowała Gosia Herba.
Wiersze zebrane Stanisława Grochowiaka są pierwszą, a wyczekiwaną od co najmniej czterdziestu lat, publikacją zbierającą w jednej, dwutomowej edycji wszystkie utwory poetyckie leszczyńskiego twórcy. Pierwszy tom obejmuje utwory opublikowane w dziesięciu zbiorach poetyckich skomponowanych za życia twórcy: Balladę rycerską (wyd. 1956), Menuet z pogrzebaczem (wyd. 1958), Rozbieranie do snu (wyd. 1959), Agresty (wyd. 1963), Kanon (wyd. 1965), Nie było lata (wyd. 1969), Totentanz in Polen (wyd. 1969), Polowanie na cietrzewie (wyd. 1972), Bilard (wyd. 1975) i Haiku-images (wyd. 1978) Wiersze z tomów poetyckich zostały porównane z rękopisami zgromadzonymi w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, Bibliotece Narodowej, jak również z autografami zachowanymi w postaci mikrofilmów (własność Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego), wśród których znalazły się rękopisy będące na co dzień w posiadaniu rodziny lub przyjaciół. Dzięki tym analizom udało się wychwycić przeoczone dotąd błędy druku lub ingerencje cenzury, a także poznać historię powstawania poszczególnych utworów. Drugi tom Wierszy zebranych obejmuje wszystkie utwory poety drukowane za jego życia w czasopismach (lub przekazane przez niego redakcjom), które nie trafiły do zbiorów poetyckich, a także wybrane wiersze odczytane z rękopisów. Ponadto zamieszczono tu również teksty poetyckie drukowane na łamach periodyków (np. wiersze debiutanckie), a także szereg dodatkowych utworów odczytanych z odręcznych autografów. W tym celu skorzystano ze zbiorów Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, Biblioteki Narodowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Stanisława Grochowiaka w Lesznie. Wiersze zebrane nie tylko przybliżają współczesnemu czytelnikowi poezję Grochowiaka, ale również prezentują kolejne etapy w twórczości, jego literacką drogę – przerwaną przedwczesną śmiercią – od pierwszych niepublikowanych wierszy do utworów najpóźniejszych, które miały trafić do kolejnego projektowanego do ostatnich chwil tomiku. Dwutomowe wydanie ukazuje również różnorodność tej poezji, a z drugiej strony pozwala na dostrzeżenie powracających motywów i ulubionych tematów. Mamy nadzieję, że dzięki tej publikacji Grochowiak zostanie odkryty przez Czytelników na nowo. * Redaktorem naukowym publikacji i autorem wstępu jest prof. Jacek Łukasiewicz. Autorką opracowania spuścizny poety, przygotowania publikacji oraz not edytorskich do tomów jest Beata Symber.