Tomasz Sobczak

Autor na podstawie prezentacji Rad Ekonomicznych przy Prezesie Rady Ministrów, dzięki świetnie dobranym wypowiedziom zarówno członków tych Rad, jak i obserwatorów zewnętrznych, stworzył kronikarski rys ówczesnego środowiska polskich ekonomistów. Podstawowym źródłem licznych cytatów są artykuły i wywiady z czasopism i prasy społeczno-politycznej. Książka o roli ekonomicznego doradztwa instytucjonalnego. Przedstawia dorobek i ocenę pracy czterech ciał doradczych powoływanych przez Prezesa Rady Ministrów: - Rady Ekonomicznej przy Prezesie Rady Ministrów powołanej na początku 1957 r. - Konsultacyjnej Rady Gospodarczej powołanej 1 kwietnia 1982 r. - Rady Ekonomicznej przy Radzie Ministrów powołanej w grudniu 1989 r. - Rady Strategii Społeczno-Gospodarczej powołanej 28 czerwca 1994 r. Rady te prowadziły działalność doradczą, w ramach której formułowano propozycje dotyczące kierunków polityki społeczno-gospodarczej i opiniowano projekty związane z realizacją tej polityki. Największą aktywność rządów w przekazywaniu wiedzy o sytuacji społeczno-gospodarczej zaobserwowano w tzw. okresach przełomowych, jak Październik 1956 roku, 13 grudnia 1981 roku, czy 4 czerwca 1989 roku. Następstwa tych wydarzeń historycznych to m.in. powoływanie przez władze licznych organów opiniodawczych, których działalność wpisana była w procesy komunikacji rządzących z rządzonymi, oparte na zasadzie „otwartej kurtyny”. Warto zaznaczyć, że członkostwo w radach doradczych było przez niektórych ekonomistów – pozostających w opozycji do opcji politycznej sprawującej w danym czasie władzę – uważane za swoistą kolaborację, o czym świadczy stosunek niektórych działaczy opozycyjnych do Konsultacyjnej Rady Gospodarczej z lat 1982–1989. Książka pod patronatem naukowym Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego.

Publikacja poświęcona jest analizie organizacyjnych i społecznych czynników mających wpływ na kierunki rozwoju współczesnej polskiej ekonomii, która w okresie międzywojennym osiągnęła fazę „wielkiej nauki”. Odzyskanie niepodległości w 1918 r. wiązało się z budową struktur administracji państwowej i samorządowej, odbudową i rozwojem gospodarki, a tym samym rodziło potrzebę kształcenia pracowników mających przygotowanie ekonomiczne i prawnicze. Sytuacja ta w sposób istotny przyczyniła się do rozbudowy szkolnictwa wyższego i rozwoju kadry naukowo-dydaktycznej. W badanym okresie, oprócz starych uniwersyteckich galicyjskich ośrodków kształcenia ekonomistów, tj. wydziałów prawa UJ i UJK, funkcjonowały nowo powstałe uniwersytety i wyższe szkoły zawodowe, przy czym te ostatnie uwzględniały w znacznie większym stopniu potrzeby rozwijającej się gospodarki. Okazuje się, że liczne rozwiązania poszczególnych uczelni i wydziałów, a także propozycje usprawniania procesu edukacji ekonomicznej z okresu międzywojennego są w dalszym ciągu aktualne. W latach dwudziestych XX w. powołano do życia ważne dla polskiej ekonomii instytuty naukowe, towarzystwa ekonomiczne i czasopisma. Narodził się ogólnopolski ruch ekonomistów, którego istnienie dowodzi pierwszy samodzielny zjazd ekonomistów polskich w 1929 r. Niniejsza praca stanowi zbiór cennych informacji dotyczących środowiska ekonomistów Polski międzywojennej.