Bieszczady Cierń w wilczej łapie Stanisław Kryciński Książka

Pakiet zawiera książki: „Łemkowszczyzna po obu stronach Karpat”, „Łemkowszczyzna. Czas wojny i pokoju”, „Łemkowszczyzna nieutracona”. Łemkowszczyzna – fascynująca i tajemnicza kraina, o której niewielu Polaków słyszało, a przecież leży w Polsce. Stało się tak, bowiem zasłoną milczenia okryły ją władze PRL. Została wyparta ze świadomości, po tym jak w latach 1945–1947 wysiedlono stąd niemal wszystkich Łemków. Nieliczni turyści, którzy tu trafiali, wędrując po Beskidach, ze zdumieniem odkrywali przepiękne cerkwie, kryte słomą chyże i nagrobki z cyrylickimi inskrypcjami. Czasem, jak w Bartnem czy Olchowcu, można było spotkać tamtejszych mieszkańców mówiących innym językiem. Jednak po 1989 r. Łemkowie dali o sobie znać. Założyli własne organizacje, spotykają się na corocznych Watrach. Mają własnych naukowców badających i kodyfikujących ich język. Spontanicznie zakładane zespoły kultywują folklor muzyczny Łemków, a młodzież od kilku lat zdaje maturę po łemkowsku. STANISŁAW KRYCIŃSKI (ur. w 1954 r.). Z wykształcenia chemik, z zamiłowania – historyk i krajoznawca. Należy do Studenckiego Koła Przewodników Beskidzkich w Warszawie (członek honorowy) i Towarzystwa Karpackiego. Twórca obozów „Nadsanie”, których uczestnicy prowadzili inwentaryzację krajoznawcza wsi Bieszczadów i Pogórza Przemyskiego (1980–1986), a także odnawiali opuszczone cmentarze na terenach południowo-wschodniej Polski (1987–1998). Autor licznych publikacji dotyczących uroków południowo-wschodniego pogranicza.

344 strony formatu B6, 24 strony ze zdjęciami barwnymi, 70 ilustracji czarno-białych w tekście, 31 szczegółowych mapek i planów miejscowości, Broszura szyta nićmi. Oprawa miękka ze skrzydełkami. Wydanie IV aktualizowane. Pruszków 2024Pogórze Przemyskie... Pogranicze dwóch narodów... Kraina burzliwej historii, opustoszałych wiosek, dzikich lasów, zapomnianych cerkiewek. To jakby drugie Bieszczady, wprawdzie bez połonin, lecz także bez masowego ruchu turystycznego, szkolnych wycieczek i kiosków z pamiątkami. Ty znajdują się najstarsze cerkwie na terenie Polski, do położonej tu Kalwarii Pacławskiej pielgrzymują tysiące ludzi, tu możemy zobaczyć pozostałości po jednej z najpotężniejszych twierdz europejskich z czasów I wojny, tu w zagubionym w przygranicznej puszczy Arłamowie znajdował się ośrodek rządowy - znane miejsce polowań a potem miejsce gdzie był internowany Lech Wałęsa.Jak zwykle, najobszerniejszą część przewodnika stanowi Słownik miejscowości zawierający szczegółowe informacje krajoznawcze o wszystkich miejscowościach na omawianym terenie, w tym także nieistniejących.Warto odwiedzić Przemyśl i Pogórze Przemyskie.Spis treściPogórze Przemyskie w geografii Lasy i połoninki Parki Krajobrazowe i Obszary Natura 2000 Uwagi historyczne Wysiedlenie Ukraińców, UPA Cerkwie Ikony i ich twórcy Ikonostas Dojazdy Planowanie tras pieszych Mapy, zwłaszcza dla piechura Straż Graniczna Opisy tras turystycznych1. Przemyśl Czasy najdawniejsze Na zachodniej rubieży Rusi Pod polskim berłem Czasy rozkwitu i upadku W Galicji Międzywojnie II wojna światowa Czasy najnowsze Zwiedzanie Trasa 1.1. Uliczkami Starego Miasta Trasa 1.2. Tajemnice Zniesienia Trasa 1.3. Wypad na Zasanie Trasa 1.4. Z Rynku do dworca kolejowego Ciekawe miejsca poza opisanymi trasami 2. Przemyskie fortyBudowa twierdzy Przemyśl W ogniu walk Jak wygląda fort Uwagi o zwiedzaniu fortów Trasa rowerowa 2.1. Przemyśl – Kuńkowce – Bażantarnia – Duńkowiczki – Żurawica – Bolestraszyce – Przemyśl Trasa rowerowa 2.2. Dybawka Górna – Prałkowce – Grochowce – Łuczyce – Jaksmanice – Siedliska – Jaksmanice – Rożubowice – Stanisławczyk 3. Między Krasiczynem a Kalwarią PacławskąUwagi o trasach rowerowych    Odcinki tras pieszychTrasa 3.1. Przemyśl – fort Prałkowce – Tarnawce – Krasiczyn Trasa 3.2. Przemyśl – Wapielnica (394 m) – las Helicha – Brylińce – Kopysno – Kopystańka (541 m) – Posada Rybotycka Trasa 3.3. Kopystańka (541 m) – Rybotycze Trasa 3.4. Kopysno – Rybotycka Góra (406 m) – Makowa Trasa 3.5. Przemyśl – Wapielnica (394 m) – las Helicha – Szybenica (496 m) – Koniusza – Gruszowa – Huwniki – KalwariaPacławska    Pętelki jednodnioweTrasa 3.6. Krasiczyn – grób Ralla – Krasiczyn Trasa 3.7. Brylińce – Cisowa – Kopystańka (541 m) – Brylińce Trasa 3.8. Posada Rybotycka – Łysa (474 m) Rybotycze — Kopystańka (541 m) — Posada Rybotycka 4. „Księstwo Arłamowskie”Uwagi o trasach rowerowych    Odcinki tras pieszychTrasa 4.1. Kalwaria Pacławska – Żytne (505 m) – Przełęcz pod Kiczerą (445 m) – Paportno – Przełęcz pod Suchym Obyczem (617 m) – Przełęcz pod Jamną (524 m) – Jureczkowa Trasa 4.2. Paportno – Połoninki Arłamowskie – dawna wieś Arłamów – Kwaszenina – Roztoka (642 m) – Przełęcz podBrańcową (538 m) – Brańcowa (677 m) Trasa 4.3. Makowa – Leszczyńska Góra (461 m) – Leszczyny – Sopotnik – PaportnoTrasa 4.4. Rybotycze – Kanasin (555 m) – Dolina Niemiecka – Suchy Obycz (618 m) – ArłamówTrasa 4.5. Posada Rybotycka – Trójca – Jaworów (496 m) – Chomińskie (468 m) – Bircza Trasa 4.6. Bircza – Przełęcz nad Łomną – Leszczawa Górna – Bziana (578 m)Trasa 4.7. Arłamów – Jamna (598 m) – Grąziowa – Łomna – Leszczawa Dolna Trasa 4.8. Grąziowa – Maziarki – Trzcianiec – Bziana (578 m)    Pętelki jednodnioweTrasa 4.9. Z parkingu Makowa do Arłamowa i z powrotem Trasa 4.10. Z parkingu na Przełęczy pod Brańcową do Liskowatego i z powrotem Trasa 4.11. Leszczawa Górna – Trzcianiec – Bziana (578 m) Leszczawa Górna 5. Okolice Ustrzyk DolnychUwagi o trasach rowerowych    Odcinki tras pieszychTrasa 5.1. Mosty (641 m) – Serednica – Ostry Dział (672 m) – Mały Król (642 m) – Ustrzyki Dolne Trasa 5.2. Jureczkowa – Brańcowa (677 m) – Mosty (641 m) – Dźwiniacz Dolny – Kamienna Laworta (759 m) – Ustrzyki Dolne Trasa 5.3. Olszanica – przełom potoku Serednica – Mosty (641 m) Trasa 5.4. Mosty (641 m) – Brelików – Ropienka Trasa 5.5. Pasmo Chwaniowa od Poręby Wysokiej (618 m) po Brańcową (677 m)    Pętelki jednodnioweTrasa 5.6. Serednica – Ostry Dział (721 m) – Łodyna – Mosty (641 m) – Serednica Trasa 5.7. Ustrzyki Dolne – Mały Król (642 m) – Kamienna Laworta (768 m) – Ustrzyki Dolne Trasa 5.8. Leszczowate – Mosty (641 m) – przełom potoku Leszczowate – Leszczowate 6. Góry SłonneUwagi o trasach rowerowych   Odcinki tras pieszychTrasa 6.1. Bziana (578 m) – wieś Roztoka – Zawadka – Rakowa – Słonne (668 m) – przeł. Przysłup (620 m) – Liszna – OrliKamień (518 m) – Biała Góra – Sanok Trasa 6.2. Zagórz – Załuż – Zamek Sobień – ośrodek szybowcowy nad Bezmiechową – Rudenka – Olszanica Trasa 6.3. Sanok – Tyrawa Solna – Dobra Trasa 6.4. Sanok – Siemuszowa – Kreców – Dobra    Pętelki jednodnioweTrasa 6.5. MBL w Sanoku – autobus nr 3 – Olchowce – Orli Kamień – MBLTrasa 6.6. Rakowa – ośrodek szybowcowy nad Bezmiechową – Paszowa – Rakowa Trasa 6.7. Sobień – ośrodek szybowcowy nad Bezmiechową – Manasterzec – Sobień Trasa 6.8. Rudenka – Bezmiechowa Górna – Rudenka 7. Między Uluczem a DubieckiemUwagi o trasach rowerowych    Odcinki tras pieszychTrasa 7.1. Krasiczyn – Krasice – Olszany – Krzeczkowa – Huta Brzuska – Sufczyna – Piaskowa (470 m) – Bosaczka (455 m) – Dylągowa – Dynów Trasa 7.2. Dobra – Lachawa – Przełęcz Kuźmińska (478 m) – Bziana (578 m) Trasa 7.3. Dobra – Dobrzanka – Połoninki Brzeżawskie – Lipa Trasa 7.4. Lipa – Morochów (451 m) – Kotów – Piątkowa – Łubienka (449 m) – Wybrzeże – Dubiecko Trasa 7.5. Piątkowa – Słonne – Kozigarb (332 m) – torfowisko Broduszurki – Winne-Podbukowina – Dubiecko    Pętelki jednodnioweTrasa 7.6. Dobra – Lachawa – Połoninki Brzeżawskie – Borownica – Ulucz – DobraTrasa 7.7. Malawa – Dobrzanka – Połoninki Brzeżawskie – Brzeżawa – MalawaSłownik miejscowościAksmanice • Arłamów — dawna wieś • „Arłamów” — ośrodek • Babice • Bachórz • Bachórzec • Bachów • Bakończyce • Bartkówka • Berendowice • Bezmiechowa Dolna i Górna • Bezmiechowa — ośrodek szybowcowy • Bircza • Boguszówka • Borownica • Borysławka • Brelików • Brylińce • Brzegi Dolne • Brzeżawa • Brzuska • Bykowce • Chołowice • Chyrzyna • Chyrzynka • Cisowa • Darowice • Dąbrówka Starzeńska • Dębna • Dobra • Dobrzanka • Dubiecko • Dybawka • Dylągowa • Dynów • Dźwiniacz Dolny • Fredropol • Gdyczyna • Grąziowa • Grochowce • Gruszowa • Hermanowice • Hłomcza • Hołuczków • Hroszówka • Huta Brzuska • Huta Poręby • Huwniki • Iskań • Jabłonica Ruska • Jaksmanice • Jamna Dolna • Jamna Górna • Jasienica Sufczyńska • Jawornik Ruski • Jureczkowa • Kalwaria Pacławska • Kłokowice • Kniażyce • Koniusza • Koniuszki • Kopysno • Kormanice • Korytniki • Korzeniec • Kotów • Krajna • Krasice • Krasiczyn • Kreców • Krępak • Krościenko • Krówniki • Kruhel • Krzeczkowa • Krzywcza • Kupiatycze • Kupna • Kuźmina • Kwaszenina • Lachawa • Lesko • Leszczawa Dolna • Leszczawa Górna • Leszczawka • Leszczowate • Leszczyny • Lipa • Liskowate • Liszna • Łodyna • Łodzina • Łodzinka • Łomna • Łuczyce • Łukawica • Makowa • Malawa • Malhowice • Manasterzec • Medyka • Mielnów • Międzybrodzie • Młodowice • Mrzygłód • Nehrybka • Nienadowa • Nowa Wieś • Nowe Sady • Nowosielce Kozickie • Nowosiółki Dydyńskie • Nozdrzec • Obersdorf • Olchowce • Olszanica • Olszany • Pacław • Paportno • Paszowa • Pawłokoma • Piątkowa • Pikulice • Polchowa • Posada Rybotycka • Prałkowce • Rakowa • Reczpol • Rokszyce • Ropienka • Rozpucie • Roztoka • Rożubowice • Rudawka • Rudenka • Ruszelczyce • Rybotycze • Sanok • Serednica • Siedliska koło Dynowa • Siedliska koło Medyki • Sielnica • Siemuszowa • Sierakośce • Słonne • Sobień • Sólca • Stanisławczyk • Stańkowa • Stara Bircza • Stefkowa • Sufczyna • Śliwnica • Tarnawce • Tarnawka • Temeszów • Trepcza • Trójca • Trzcianiec • Tyrawa Solna • Tyrawa Wołoska • Ulucz • Ustianowa • Ustrzyki Dolne • Wańkowa • Wapowce • Wara • Witoszyńce • Witryłów • Wojtkowa • Wojtkówka • Wola Korzeniecka • Wola Krecowska • Wola Maćkowa • Wola Romanowa • Wola Wołodzka • Wolica • Wołodź • Wujskie • Wybrzeże • Zalesie • Załuż • Zawadka • Żohatyn

Jezioro Solińskie przyciąga tysiące turystów i wczasowiczów, którzy uważają, że jest ono największą atrakcją Bieszczadów. Inni omijają je z daleka, bowiem wolą cieszyć oczy widokami z połonin. Ci, którzy wybierają Jezioro, widzą malownicze zarysy gór odbijających się w wodzie. Tej wodzie, która zalała istniejące od kilkuset lat osady. Gruba warstwa współczesności przykryła też wsie wokół „bieszczadzkiego morza”, a szczególnie Polańczyk i Solinę. Woda pochłonęła teren, gdzie do 1939 r. stało prawie 600 domów, trzy cerkwie, kościół, klasztor i rosło niemal 500 ha lasu. Przykryła również cztery cmentarze. Kilka kilometrów na północ napotkamy wieś Myczkowce, o metryce sięgającej X w. Sąsiaduje ona ze Zwierzyniem, w którym znaleziono emaliowany krzyż z XIII w., wykonany we francuskim mieście Limoges. Ze zwierzynieckiej cerkwi pochodzą XV-wieczne ikony będące dziś ozdobą Muzeum Narodowego we Lwowie. W jej pobliżu trafimy na cudowne źródło i usłyszymy legendy o dawnym monastyrze. Pod grodziskiem w Myczkowcach przebito sztolnię, która doprowadza do elektrowni wodę spiętrzoną w Zalewie Myczkowieckim. Cztery kilometry na zachód od zapory w Solinie natkniemy się na opuszczoną, zarośniętą dolinę ze śladami domów, kaplicy i cmentarza. Tu istniała Bereźnica Niżna, którą w latach 40. XX w zdmuchnął „wiatr historii”. Teleśnica Sanna, dziś zatopiona, była świadkiem chłopskiej rebelii z początkiem lipca 1932 r., kiedy to policja tłumiła wystąpienia ludności zaniepokojonej wieściami o „powrocie pańszczyzny”. W niedalekiej Bereźnicy Wyżnej gospodarował w połowie XIX w. Zygmunt Kaczkowski, którego sławę jako powieściopisarza przyćmił dopiero Henryk Sienkiewicz. U osiadłego w Bóbrce dramaturga i komediopisarza Józefa Blizińskiego bywał wybitny etnograf i folklorysta Oskar Kolberg, który zebrał tu cenne materiały do dzieła swojego życia. W Berezce zobaczymy imponujące ruiny murowanej cerkwi. Wreszcie w Polańczyku, w skromnym kościółku, będącym dawną cerkwią, spotkamy siedemnastowieczną ikonę Matki Bożej Łopieńskiej, pochodzącą z największego sanktuarium maryjnego przedwojennych Bieszczadów. STANISŁAW KRYCIŃSKI (ur. w 1954 r.), z wykształcenia inż. chemik, z zamiłowania – historyk i krajoznawca. Należy do Studenckiego Koła Przewodników Beskidzkich w Warszawie (członek honorowy) i Towarzystwa Karpackiego. Twórca obozów „Nadsanie”, których uczestnicy prowadzili inwentaryzację krajoznawczą wsi Bieszczadów i Pogórza Przemyskiego (1980–1986), a także odnawiali opuszczone cmentarze na terenach południowo-wschodniej Polski (1987–1998). Autor licznych publikacji dotyczących uroków południowo-wschodniego pogranicza.

„Gdy powstawała ta książka, nie były jeszcze planowane kolejne części moich opowieści krajoznawczych z Bieszczadami w tytule, więc miałem w jednym tomie opisać najciekawsze dla mnie miejsca w tym regionie, uzupełniając je wspomnieniami z własnych po nim wędrówek. Wybrałem cztery rejony – trzy w Bieszczadach i jeden na Pogórzu Przemyskim, to od niego zaczęła się moja fascynacja tą częścią Polski. Jako dziecko trafiłem na kolonie w Dobrej. Tu zetknąłem się z tajemniczą i tragiczną atmosferą wysiedlonych wsi, których nieliczni mieszkańcy rozpamiętywali niedawne czasy walk z UPA. Jako student wędrowałem po Bieszczadach, ukończyłem kurs przewodnicki i zacząłem prowadzić obozy, na których dokonywaliśmy inwentaryzacji krajoznawczej, a później remontów opuszczonych cmentarzy. Głęboko w pamięć zapadła mi wyprawa do „worka” bieszczadzkiego, będącego w latach 70. XX w. niedostępnym, przygranicznym obszarem. Pierwszy obóz „cmentarny”, w 1987 r., pełen był niezwykłych odkryć kamieniarki we wsiach Bystre i Michniowiec, spotykanej tylko w tej części naszych Bieszczadów. Wędrówki doliną Hoczewki pozwoliły poznać historię głęboko ukrytą pod zwałami niepamięci. Resztki ruin zamku Balów i Fredrów w Hoczwi czy ślady ziemnych obwałowań zamku w Baligrodzie świadczyły o setkach lat historii tych ziem. W Cisnej, leżącej już nad Solinką, odkrywaliśmy pozostałości wielkiego pieca, fryszerki i kuźnic tworzących hutę należącą do Jacka Fredry w pierwszej połowie XIX w. W Jabłonkach oglądaliśmy miejsce śmierci gen. Karola Świerczewskiego, okryte tajemnicą nierozwikłaną do dziś. Czasy wysiedleń i zmagań z UPA to jeden z istotnych wątków tej opowieści”. STANISŁAW KRYCIŃSKI (ur. w 1954 r.) – z wykształcenia inż. chemik, z zamiłowania – historyk i krajoznawca. Autor licznych publikacji dotyczących uroków południowo-wschodniego pogranicza. Karierę turysty górskiego rozpoczął obozem wędrownym w Bieszczadach latem 1974 r. Początkowo interesowały go wyłącznie szczyty, więc wchodził na nie przez kilka lat – najwyższy, który zdobył to Alam Kuh w Iranie (4850 m) – aż z czasem dostrzegł niezrównany urok dolin pełnych pamiątek po dawnych ich mieszkańcach. Chodząc tak dolinami, zauważył, że nie ma takiej góry, której nie dałoby się obejść. Odkrywszy tę genialną zasadę, do dziś dnia kieruje się nią podczas górskich wędrówek.

Pierwsza część opowieści o Pogórzu Przemyskim odsłania przed Czytelnikami tajemnice doliny Wiaru: od Arłamowa przez Kalwarię Pacławską, Sierakośce po Stanisławczyk. Opisuje miejsce szczególne – tu Karpaty spotykają się z wielką niziną, ciągnąca się na wschód, aż ku azjatyckim stepom. To teren z licznymi pozostałościami po grodach, zamkach i dworach, gdzie po dawnych wsiach oraz ich wysiedlonych mieszkańcach pozostały tylko dzikie sady, cmentarze i ruiny cerkwi. To właśnie tutaj posadowiła się najstarsza w Polsce gotycka cerkiew murowana w Posadzie Rybotyckiej. To także wspaniała przyroda i las Turnica, z najbardziej zbliżonym do naturalnego drzewostanem w naszych Karpatach, oraz spokój, jakiego nie zaznasz nigdzie indziej. „Kocham Pogórze Przemyskie! Nie jest to miłość łatwa – przypomina uczucie do schizofrenika. Niby jedna osoba, a w dwóch odsłonach. Dotyczy to przede wszystkim konfliktu polsko-ukraińskiego, na który obie strony mają zupełnie inne spojrzenie. Ale to rozdwojenie sięga również czasów dawniejszych. Często jest to nawet rozdzielenie na wiele równoległych i nieprzystających do siebie wątków, dotyczących różnych aspektów historii”. [Fragment wstępu]

POGÓRZE PRZEMYSKIE rozsiadłe u stóp Bieszczadów, między Sanokiem a Przemyślem – nieodkryte, tajemnicze i dotknięte bolesną historią. Ta malownicza, pograniczna i wielokulturowa dolina Sanu ma przebogate dzieje oraz liczne ich pozostałości, jak choćby szesnastowieczne ruiny obronnego zamku w Dąbrówce Starzeńskiej. Ozdobą tej krainy są wiekowe drewniane cerkwie, a wśród nich te najstarsze – w Uluczu i Piątkowej, swoiste perły architektury sakralnej. Pod koniec XIX stulecia rodzące się nacjonalizmy – polski i ukraiński – uznały San na tym terenie za granicę etniczną. To rozgraniczenie przyniosło tragiczne skutki w latach 1944–1947. Przywołać tu wystarczy mordy na Ukraińcach w Pawłokomie, Bachowie, Brzusce, Sufczynie, mord na Polakach w Borownicy i Dylągowej, czy słynną trzykrotną obronę Birczy. Te wydarzenia do dziś wywołują kontrowersje, wielu zapomina, że ofiary były po obu stronach, w tym również cywile, kobiety i dzieci, wciągnięci w machinę przemocy i strachu przez ścierających się trzech silnych przeciwników: partyzantkę poakowską, oddziały UPA oraz tzw. Ludowe Wojsko Polskie wspierane przez MO i NKWD.

Uzupełnione wydanie II tomu bestsellerowych opowieści Stanisława Krycińskiego o Łemkowszczyźnie. Książka obejmuje sto lat dziejów Łemków żyjących na północnych stokach Karpat i ich sąsiadów Rusnaków, zamieszkujących południowy skłon tych gór. Opisano tu okres od lat 30. XIX w., po lato 1939 r. Opowiedziane tu zostały narodziny łemkowskiej świadomości i literatury, działania podczas Wielkiej Wojny na terenie Beskidu Niskiego i prześladowania jakie dotknęły Łemków w obozie internowania Thalerhof. Kolejne rozdziały opisują cmentarze wojenne tak charakterystyczne dla tej krainy, powrót do prawosławia, działaczy i literatów okresu międzywojennego, powstanie Apostolskiej Administracji Łemkowszczyzny, a w końcu życie na łemkowskiej wsi w latach międzywojennych i łemkowskie rzemiosło z kamieniarstwem na czele.

,,Łemkowszczyzna po obu stronach Karpat" to próba przedstawienia historii tego fragmentu Europy, począwszy od czasów jego zasiedlania po połowę XIX w. To historyczno-kulturowa wędrówka, w której przeczytamy o początkach tutejszego osadnictwa i teoriach z nim związanych, wędrujących figurach Matki Bożej, beskidzkim zbójnictwie, jak również o konfederacji barskiej, która czczona przez Polaków, zupełnie inaczej jawiła się Łemkom. Mało znanym, opisanym w książce, epizodem jest udział Rusinów Karpackich w powstaniach kuruców – zbrojnych oddziałów powstańczych walczących od 1671 do 1711 r. przeciw panowaniu Habsburgów. Sporo miejsca poświęcono tu prawie stuletnim zmaganiom między prawosławiem panującym od początku lokacji wsi, a grekokatolicyzmem wprowadzonym postanowieniem unii brzeskiej w 1596 r. Obszernie opisano tu także wspaniałe łemkowskie ikony i architekturę łemkowskich cerkwi, nierozerwalnie związanych z kulturą Łemków i krajobrazem gór przez nich zamieszkiwanych

"I był Beskid, i były słowa zanurzone po pępki w cerkwi baniach rozłożyście złotych, smagających się wiatrem do krwi"W tej książce nie ma poezji. Jest natomiast rzetelna i aktualna informacja o paru setkach świątyń obrządku greckiego, które istniały w bieszczadzkich dolinach. Były wśród nich cerkwie sławne i często odwiedzane, jak również zupełnie nieznane i zapomniane. Po polskiej stronie kordonu większość cerkwi uległa zagładzie, po ukraińskiej stronie na ogół przetrwały bez większego szwanku. Książka opisuje świątynie istniejące i nieistniejące. Autor też nie przejmuje się zbytnio linią graniczną - Bieszczady stanowią dla niego jednorodną całość, zaś nieprzenikliwa do niedawna granica, jest tylko pozostałością po Stalinie.Cerkwie od wieków stanowią nieodłączny element krajobrazu południowo-wschodniej Polski.Ich niepowtarzalna architektura, tworzona na styku Wschodu i Zachodu, należy do najciekawszych zjawisk w europejskiej kulturze. Każda wieś miała swoją cerkiew, jeśli nie parafialną, to przynajmniej filialną. W ciągu wieków powstały ich setki. Były przeważnie drewniane; wznosili je miejscowi cieśle. Każda z nich stanowiła unikalne dzieło wiejskiego budownictwa. Po wysiedleniach ludności ukraińskiej, przeprowadzono w latach 1947-1956 planową akcję rozbiórki zabudowy opuszczonych wsi. Na terenie ówczesnego województwa rzeszowskiego rozebrano w tamtych latach ok. 300 cerkwi. Większość ikon i sprzętów liturgicznych przepadła; padła łupem złodziei albo została zniszczona.Zamiarem Stanisława Krycińskiego jest opisanie cerkwi z terenu całej dawnej greckokatolickiej diecezji przemyskiej w rozbiciu na poszczególne dekanaty. Tych, które można zobaczyć i tych, których już nie ma. Cerkwie z terenu Bieszczadów mają być pierwszym tomikiem serii. Niniejszy tomik zawiera opis świątyń greckich, które znajdowały się na terenie dekanatów: baligrodzkiego, ciśniańskiego, leskiego, lutowiskiego, łupkowskiego, turczańskiego, ustrzyckiego i żukotyńskiego. Ponieważ zaś granice dekanatów nie pokrywają się z aktualną granicą państwową, zasięg książki wykracza poza nią i obejmuje cerkwie położone na wschodnim brzegu Sanu i u źródeł Dniestru.

Trzecia i ostatnia część opowieści o Łemkowszczyźnie, będącą kontynuacją książek Łemkowszczyzna po obu stronach Karpat i Łemkowszczyzna. Czas wojny i pokoju. Opisano tu najdramatyczniejszy okres jej historii, który zaważył na łemkowskim „być, albo nie być”. Kampania wrześniowa 1939 r. i operacja dukielsko-preszowska były tylko przerażającą uwerturą do wydarzeń mających nastąpić w latach 1945–1947, a więc przymusowych wysiedleń na Ukrainę sowiecką i akcji „Wisła”, podczas której niemal wszystkich Łemków wywieziono na tzw. Ziemie Odzyskane, przypinając im etykietkę „ukraińskich bandytów”. Czasy PRL-u to okres inwigilacji, życia w strachu i niemożności działalności społecznej czy politycznej. Dopiero po 1990 r. zaczęły powstawać łemkowskie organizacje podtrzymujące odrębność tej mniejszości etnicznej, a można również powiedzieć, że narodu

Żydzi, mieszkając w Polsce od tysiąca lat, wznosili budowle sakralne i świeckie. Bóżnice murowane i drewniane, o unikatowej w skali światowej konstrukcji, oraz monumentalne grobowce to najbardziej znane przykłady budowli o charakterze religijnym.Wznoszono również gmachy służące żydowskiej społeczności – jesziwy, akademiki, domy wychowawcze, mykwy czy szpitale, a także okazałe rezydencje żydowskich fabrykantów przełomu XIX i XX w. Większość opisanych w książce budowli już nie istnieje. Zniknęły żydowskie dzielnice z miast i miasteczek. Nieliczne zachowane budynki zmieniły właścicieli i swoje funkcje. Nie ma już bazarów i ulic, na których słychać rozmawiających i bawiące się dzieci. Modlących się Żydów można spotkać tylko w ocalałych kilkunastu domach modlitwy i kilku synagogach. Po wielkiej barwnej społeczności została tylko cisza.Album przedstawia świat, który zniknął w wyniku kataklizmu drugiej wojny światowej i żyje już tylko na zdjęciach.

Praca podejmuje niezwykle istotną problematykę funkcjonowania mediów publicznych w nowej rzeczywistości medialnej, której ton nadają technologie komunikacyjno-informacyjne. Za przedmiot badań Autorka obrała działalność brytyjskiego nadawcy publicznego British Broadcasting Corporation, co argumentuje we wprowadzeniu pisząc: „Nie bez znaczenia dla wyboru obszaru pracy jest fakt, iż BBC stanowi przykład swoistego fenomenu na rynku mediów publicznych, ponieważ stosując formy nadawania dozwolone dla PSM, przy zakazie emisji reklam, od wieku cieszy się wysoką popularnością zarówno w kraju, jak i poza jego granicami”. Autorka dowiodła, że fenomen sukcesu BBC wynika z kilku kluczowych czynników: doświadczenia nadawcy, gwarancji finansowania ze środków publicznych, przemyślanego i konsekwentnego wdrażania nowych rozwiązań organizacyjnych i programowych, przede wszystkim jednak ze sposobu realizacji jej strategii cyfrowej i misji. Doprowadziło ją to do twierdzenia kończącego rozprawę, że „łącząc tę strategię z wypracowanymi, przez wiek istnienia, rozwiązaniami organizacyjnymi, programowymi, zapleczem technicznym, zasobami, a także talentem do innowacji, BBC ma szansę na długo zapewnić sobie pozycję nadawcy publicznego, jedynego w swojej wyjątkowości i jednocześnie wzorca do naśladowania”.

Angelus Silesius, Bernhard Rosa i Michael Willmann, czyli sztuka i mistyka na Śląsku w czasach baroku to podróż w epokę, gdy Śląsk stanowił centrum duchowej i artystycznej Europy. Kluczową rolę w opowieści odgrywają trzy postacie, które wyznaczały kierunki rozwoju swoich czasów: Angelus Silesius (Johannes Scheffler) – protestant nawrócony na katolicyzm, lekarz, mistyk i poeta, którego pisma inspirowały wiele pokoleń artystów (jego utwory tłumaczył Adam Mickiewicz); Bernhard Rosa – opat klasztoru w Krzeszowie, który przez sztukę umacniał ludową wiarę; oraz Michael Willmann – nazywany śląskim Rembrandtem malarz, którego monumentalne dzieła na trwałe wpisały się w sztukę nie tylko Śląska. Efektem ich wyjątkowej w skali europejskiej współpracy było połączenie elementów doświadczenia mistycznego z różnymi formami masowej pobożności o kontrreformacyjnym charakterze. Co ważne, wszystkie te formy były ściśle połączone z wykorzystaniem dewocyjnych dzieł sztuki (obrazów, rzeźb, grafik), projektowanych głównie przez Willmanna. Stały się one jednymi z najpopularniejszych przedstawień w kulturze religijnej Śląska aż do końca XVIII wieku i dzisiaj możemy je śmiało uznać za ewenement w europejskim baroku. Książka Andrzeja Kozieła to pierwsze całościowe opracowanie relacji między sztuką a mistyką w XVII wieku, które ożywia zapomnianą nieco potęgę śląskiej sztuki barokowej.

Autor w książce tej dzieli się swoimi przemyśleniami, jakie zebrał i wygłaszał w czasie swojej długoletniej pracy naukowej. Każdy z nas znajdzie w niej sentencję odpowiednią do różnych sytuacji życiowych. Z opinii prof. dr. hab. Jerzego Nowakowskiego, SGH In his book, the Author shares his thoughts that he has collected and presented during his many years of academic career. (…) I recommend the book to the readers because each of us will fi nd a suitable and helpful maxim applicable in various life situations. From the opinion by prof. dr. hab. Jerzy Nowakowski, Warsaw School of Economics Sentencje przygotowane przez Pana Prof. Sławomira Juszczyka to cenny i bogaty materiał oddający pakiet doświadczeń i odwzorowujący szereg jego osiągnięć na polu naukowym i zawodowym dla którego wspólną częścią jest, jak zauważa sam Autor, bankowość. Książka jest warta uwagi i polecenia, a jej lektura skłania do refleksji. Z opinii prof. dr hab. Magdaleny Zioło, Uniwersytet Szczeciński The Maxims written by Professor S.K. Juszczyk are a valuable and rich material reflecting a set of experiences and a series of achievements of Professor Juszczyk in scientific and professional fi elds, of which banking is a common part, as the Author himself notes. (…) The book deserves attention and recommendation, it is written in an accessible and understandable language, so it is a thought-provoking read. From the opinion by prof. dr hab. Magdalena Zioło, University of Szczecin

Profesor Jan Wiktor Sienkiewicz (UMK): „Książka Ryszarda Mączyńskiego, zatytułowana Ignacego Potockiego zabawy architekturą, jest monografią kreślącą portret szlachetnego dyletanta (w pozytywnym tego słowa znaczeniu). Ujawnia nieznane szerzej dokonania młodzieńca o wielkich ambicjach i znakomitych predyspozycjach, który potrafił w oparciu o odebraną edukację i własne lektury zyskać szeroką wiedzę na temat architektury, jej dziejów i praktycznego wykorzystania. Postrzegał tę problematykę w perspektywie potrzeb i aspiracji ojczystego kraju, a także koniecznych przemian mentalnych szlachty, której przedstawiciele ciągle skłonni byli traktować architekta jak rzemieślnika, a nie jak twórcę. Tom jest dopełniony aneksem źródłowym, zawierającym pełny tekst pozostawionych w rękopisie Uwag o architekturze przez Ignacego Potockiego, starannie opracowanym pod względem językowym i merytorycznym”. Profesor Krzysztof Stefański (UŁ): „Publikacja została poświęcona dziełu znamiennemu dla stulecia rozwoju refleksji nad sztuką i początków naukowej historii sztuki, napisanemu przez przedstawiciela ważnego i zasłużonego dla dziejów Polski arystokratycznego rodu. Postać będącą «dzieckiem» doby oświecenia, o różnorodnych zainteresowaniach, zaangażowaną w sprawy narodowe i publiczne, ale wykazującą też wielką atencję dla zagadnień sztuki. Książka ma przemyślaną, logiczną strukturę, napisana jest znakomitym językiem. Autor w precyzyjny sposób prowadzi wywód i w przekonujący sposób uzasadnia swoje racje i hipotezy. Kulminacyjnym momentem okazuje się zaskakująca dla czytelnika pointa, której wszakże nie można zdradzać przed czasem. Ważkim atutem książki są również fragmenty poświęcone Stanisławowi Zawadzkiemu, jednemu z najznakomitszych polskich architektów okresu klasycyzmu, istotnie wzbogacające wiedzę o tym twórcy”.

Utopia na ludzką miarę przygląda się estetyce relacyjnej Nicolasa Bourriauda jako pewnej modzie intelektualno-artystycznej, która miała początki we Francji w połowie lat dziewięćdziesiątych XX wieku, a międzynarodowe apogeum osiągnęła w kolejnej dekadzie. Książka śledzi filozoficzne i antropologiczne źródła tej koncepcji, bada jej ewolucję oraz miejsce w kształtowaniu się poglądów jej twórcy. Przede wszystkim jednak – orientując się wokół kategorii autonomii, obiektu i formy – ma za zadanie usystematyzować dyskusje na temat estetyki relacyjnej: dokonać typologizacji stawianych jej zarzutów, omówić założenia, z których wnikały padające na nią ciosy, oraz – tam, gdzie to możliwe – przedstawić odpowiedzi Nicolasa Bourriauda. Innymi słowy: zestawia ambicje tej koncepcji z rzeczywistym potencjałem i osiągnięciami, opisując jej rezonowanie w międzynarodowym życiu artystycznym i akademickim w ostatnich trzech dekadach. „Choć przedmiotem książki jest estetyka relacyjna, to dzięki wnikliwości i wieloaspektowości podejścia do tematu dostajemy refleksję nad wieloma dylematami sztuki współczesnej. Inteligencja, wnikliwość, żelazna logika oraz niezwykle trafnie dobrany ton analiz, który demaskuje miazmaty teorii Bourriauda, to zalety tej publikacji. Nie mam wątpliwości, że stanie się ona poczytną lekturą nie tylko na seminariach uniwersyteckich i wśród muzealników, galerzystów i kuratorów, ale że również znajdzie czytelników wśród szerokiego grona humanistów zainteresowanych współczesną kulturą”. Z recenzji prof. Anny Markowskiej, Uniwersytet Wrocławski Łukasz Białkowski (ur. 1981) jest wykładowcą akademickim, krytykiem sztuki, niezależnym kuratorem wystaw. W 2011 roku uzyskał stopień doktora filozofii na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego zainteresowania naukowe sytuują się na przecięciu filozofii, historii sztuki oraz społecznej historii mediów. Jest autorem książek Figury na biegunach. Narracje silnego i słabego podmiotu twórczego (2015), Nieszczere pole (2015), Celebracja braku. Sztuka współczesna i gry z widzialnością (2020), artykułów publikowanych w czasopismach naukowych oraz recenzji wystaw zamieszczanych w prasie artystycznej. Przetłumaczył z języka francuskiego Estetykę relacyjną (2012) i Postprodukcję (2023) Nicolasa Bourriauda. Pracuje jako adiunkt w Katedrze Nauk o Sztuce Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki (AICA).

Monografia jest pierwszą na naukowym rynku wydawniczym publikacją w całości poświęconą problematyce niemieckojęzycznego transferu stylu poezji Cypriana Norwida. Na podstawie przeprowadzonej analizy serii translatorskich wybranych utworów Autor przedstawia i opisuje owocne strategie tłumaczenia głównych kategorii stylu poety, m.in. ironii, paraboliczności, hieratyczności i neologiczności. Z podjętych badań wyciąga wnioski, które mogą być użyteczne dla potencjalnych tłumaczy Norwida, oraz konkluzje bardziej ogólne – przydatne teoretykom, dydaktykom i krytykom przekładu poetyckiego zainteresowanym zagadnieniem przenoszenia w inny obszar językowy znaków stylowości liryki. Sformułowana w książce translatologiczna koncepcja stylu artystycznego nie tylko dostarcza wiedzy o tym, czym on jest jako kategoria lingwistyki tłumaczenia wiersza, lecz pomaga również zrozumieć wypróbowany w części analitycznej sposób badania relacji wiążącej styl przekładu ze stylem oryginału. Tomasz Żurawlew jawi się w swojej książce jako badacz samodzielny i dojrzały. Dowodem owej dojrzałości są dla mnie najpierw decyzje metodologiczne. Nie chcąc bowiem przekraczać granic swej macierzystej dyscypliny badawczej, którą jest językoznawstwo, Autor zdecydował się na to, by swą refleksję translatologiczną skierować w stronę stylistyki, co od razu okazało się gestem śmiałym i nowatorskim – na tle współczesnych nam badań nad przekładem, inspirowanych tzw. „zwrotem kulturowym”. Sformułowana przez Tomasza Żurawlewa translatologiczna koncepcja stylu artystycznego wydaje się inspirująca i ciekawa – na nowo osadza badania przekładoznawcze w obszarze filologii i nowocześnie pojmowanej pracy z tekstem oraz dobrze łączy różne tradycje badań nad przekładem. Autor od pierwszych stron prezentuje się nam jako biegły norwidolog i znawca problematyki stylu, ogarniający swym spojrzeniem zarówno polskie, jak i niemieckie prace z tego zakresu. Co więcej: proponuje innowacyjne sposoby badania relacji pomiędzy stylem oryginału i przekładu, pokazując – w drugiej części rozprawy – praktyczne zastosowanie wypracowanych przez siebie narzędzi badawczych. Otrzymaliśmy pracę znakomitą – nie tylko rzetelną, ale i nowatorską – dotyczącą sposobów przenoszenia w obszar języka i kultury niemieckiej dzieł jednego z najwybitniejszych polskich poetów. Z recenzji prof. dr. hab. Wojciecha Kudyby Tomasz Żurawlew – językoznawca i germanista, adiunkt afiliowany przy Instytucie Językoznawstwa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Członek Komisji Etyki Komunikacji Polskiej Akademii Umiejętności, Stowarzyszenia Germanistów Środkowej Europy oraz rady naukowej serii Religion – Kultur – Wissenschaft w wydawnictwie PETER LANG. Prowadzi badania z zakresu idiolektu pisarzy, językowego obrazu świata w poezji i frazeologii, etyki słowa oraz przekładu literackiego.

Książka jest całościowym opracowaniem tematu litewskiego sporu o Mickiewicza z końca XIX stulecia i pierwszej połowy XX wieku, który wynikał z faktu, iż Litwini przygotowujący swoje pierwsze historie literatury stanęli przed problemem oceny twórczości pisarzy polskojęzycznych pochodzących z historycznych ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego. Część społeczeństwa zaliczała Mickiewicza w poczet twórców swojej literatury narodowej, nawet przyznając poecie centralne miejsce w jej kanonie, inni zaś byli temu przeciwni. Analizowany spór uwypukla napięcie pomiędzy różnymi formami świadomości kulturowej w narodzie litewskim w okresie transformacji. W monografii uwzględniono szereg kontrowersyjnych aspektów recepcji Mickiewicza na Litwie, takich jak adaptacja nazwiska poety, legenda o jego litewskim pochodzeniu etnicznym, ideologiczny wybór dzieł do tłumaczeń oraz ich „odpolszczenie”. Swój obcy poeta. Adam Mickiewicz w kanonie literatury litewskiej (1883–1940) ma dużą wartość poznawczą zarówno na litewskim, jak i na polskim gruncie literaturoznawczym. W bogatej tradycji badań nad recepcją Mickiewicza można wręcz mówić o zapełnieniu istotnej luki. Książka stanowi cenne źródło wiedzy o funkcjonowaniu poety w świadomości Litwinów w szczególnie dynamicznym okresie historii Litwy i momencie wielopoziomowego problematyzowania stosunków litewsko-polskich. Ze względu na swój przekrojowy charakter może być z powodzeniem stosowana także w dydaktyce akademickiej. Dr Tomasz Jędrzejewski Dr Viktorija Šeina jest starszym pracownikiem naukowym w Instytucie Literatury Litewskiej i Folkloru w Wilnie. Opracowała samodzielnie, a także ze współautorami kilka monografii naukowych na temat literatury litewskiej pierwszej połowy XX wieku. Swój obcy poeta. Adam Mickiewicz w kanonie literatury litewskiej (1883–1940) to jej pierwsza książka przetłumaczona na język polski. Za wydanie litewskie w 2021 roku autorka otrzymała Nagrodę im. Algisa Kalėdy, przyznawaną corocznie za znaczące badania nad dziedzictwem literackim Litwy, litewsko-polskimi związkami literackimi i interakcjami obu kultur.

Janusz Drożdżyński, emerytowany profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, przez pryzmat fizyki, biologii, filozofii i metafizyki stawia śmiałą tezę o wiecznym istnieniu materii, odsłaniając jednocześnie paradoksy, sprzeczności i niekonsekwencje teorii naukowych oraz wierzeń religijnych. Lektura dla tych, którzy pragną przekroczyć granice poznania, dla ciekawych umysłów gotowych na podróż po świecie, w którym nauka i metafizyka splatają się w odważnych rozważaniach o sensie istnienia. W prostych, acz głębokich rozważaniach autor zaprasza czytelnika do refleksji nad alternatywą dla ateizmu i tradycyjnych wierzeń.

Kamil Janicki – Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa Czy polscy chłopi byli niewolnikami? Odpowiedź jest więcej niż oczywista. O niewolnictwie wspominali nie tylko obrońcy ludności wiejskiej, ale i obcokrajowcy oburzeni polskimi stosunkami. Tak zresztą określał kmieci każdy, kto mówił o nich: chłopi pańszczyźniani, a w domyśle: niewolnicy pańszczyźniani. Dlatego pojawia się pytanie: czy w oczach polskiej elity chłopi byli w ogóle ludźmi? O tej najliczniejszej i najważniejszej części społeczeństwa pisano: bydło, psy, chodzące rzeczy. Kamil Janicki sprawnie rozprawia się z wizją sielankowej, dawnej polskiej wsi. Według niego radości prowincjonalnego życia były zarezerwowane tylko dla dziedzica i zarządcy jego majątku. Dla chłopów zostawała marna egzystencja bez perspektyw na przyszłość, a jedyna rzecz jaką mogli uczynić w takiej sytuacji, to po prostu zbiec. Kamil Janicki – Warcholstwo. Prawdziwa historia polskiej szlachty „Warcholstwo” to bezkompromisowe, krytyczne spojrzenie na warstwę społeczną, która przejęła pełną kontrolę nad dawną Rzeczpospolitą, stworzyła unikalny system wartości i obyczajów, a potem – z coraz bardziej zacietrzewionym oglądem świata – przyczyniła się do anarchii i upadku kraju. To historia buńczucznego stylu życia w myśl zasady „zastaw się, a postaw się”. Historia systemu politycznego, który zbudowano na szczytnych ideach, ale który wypoczwarzył się tak, że wolność ustąpiła miejsca posuniętej do absurdu samowoli. I w którym „każdy szlachcic na zagrodzie” faktycznie wierzył, że jest „równy wojewodzie”, a nawet królowi. Historia dumy z imperium połączonej z niechęcią do obrony kraju. I historia obsesyjnych, rozciągniętych na stulecia starań o to, by odciąć się od zdecydowanej większości mieszkańców Rzeczpospolitej, których uważano za gorszych tylko dlatego, że nie urodzili się z herbem.

W monografii Mitokrytyka w badaniach literackich została zaprezentowana specyfika metodologii mitokrytycznej (zwanej niekiedy mitodologią) wprowadzonej do kanonu humanistycznego przez Gilberta Duranda. Przez ostatnie dziesięciolecia światowych badań mitokrytycznych wyłoniła się wręcz nowa poetyka dzieła literackiego, z nową charakterystyczną terminologią, proponująca nowe narzędzia badawcze, w Polsce ciągle jeszcze funkcjonująca na marginesach lektur w dyskursie zdominowanym przez dynamicznie zmieniające się metodologiczne mody. Celem książki jest pokazanie potencjału mitokrytyki jako metody hermeneutyki tekstu w badaniach literaturoznawczych, w szczególności polonistycznych. W monografii podjęto próbę uporządkowania słownika mitokrytycznego, zdefiniowania podstawowych terminów teoretycznych składających się na warsztat badawczy współczesnego mitokrytyka. Publikacja składa się z dwóch, wzajemnie dopełniających się części. Pierwsza (Mitokrytyka. Teoretyczne ustalenia i aporie) jest próbą usystematyzowania najważniejszych zagadnień teoretycznoliterackich dotyczących mitokrytyki z uwzględnieniem dziś już kanonicznych tekstów założycielskich oraz najnowszego światowego stanu badań. Druga (Reimmersja kulturowa mitu) ukazuje alienację, tekstualizację i literaryzację mitu, jego artystyczne sposoby odradzania się jako antropologicznej struktury wyobraźni w literaturze XX wieku.

W książce przedstawiono kompletny proces budowy modelu data mining od zrozumienia i przygotowania danych po ocenę modelu i jego wdrożenie. Z jednej strony zawiera dogłębny przegląd metod i technik analizy danych, z drugiej nie brak jej odniesienia do praktycznych aspektów związanych z budową oraz walidacją modeli. W części empirycznej Autor mierzy się z zagadnieniem sposobu budowy skutecznego modelu data mining oraz identyfikacji czynników wpływających na tę skuteczność, zarówno w odniesieniu do modeli ekonometrycznych, jak i modeli uczenia maszynowego. Jako obszar biznesowy książki przyjęto modele lojalności klientów, jednakże książka może być przydatna w modelowaniu kompletnego cyklu życia klientów, a także w obszarach pokrewnych takich jak scoring kredytowy czy modelowanie nadużyć.

„Ta książka opowiada o bitwie, która zmieniła historię świata, a mimo to nie jest tak sławna jak Waterloo czy Stalingrad. Wielu nawet o niej nie słyszało. Są jednak tacy, którzy uważają, że oznaczała koniec starożytności i początek średniowiecza, ponieważ uruchomiła łańcuch wydarzeń prowadzących do upadku cesarstwa zachodniorzymskiego sto lat później […]. W 376 roku naszej ery nagły napływ uchodźców na granicach imperium połączony z niezdolnością rzymskich władz do adekwatnego zaradzenia kryzysowi dał początek dramatycznemu konfliktowi, którego kulminacją była najbardziej przeraźliwa klęska od czasów Hannibala i bitwy pod Kannami”. [Z Prologu] Alessandro Barbero bitwę pod Adrianopolem, stoczoną 9 sierpnia 378 roku na terenie ówczesnej Tracji, umieszcza w kontekście historycznym, opisując zmiany w cesarstwie rzymskim, dynamikę kulturową na jego granicach oraz niezwykłe wyzwanie administracyjne związane z utrzymaniem imperium w całości. Opowiada o starożytności i średniowieczu, o Rzymianach i barbarzyńcach, o wieloetnicznym świecie, a także o chrześcijaństwie, które będąc już oficjalną religią cesarstwa, przenikało również do świata barbarzyńców. Odtwarzając wydarzenia prowadzące do serca opowieści, ożywia zarówno dowódców, jak i zwykłych żołnierzy, porównując taktykę wojskową i uzbrojenie barbarzyńców ze zdyscyplinowaną armią rzymską. ALESSANDRO BARBERO (ur. 1959) – jeden z najwybitniejszych historyków europejskich, autor uznanych i przełożonych na wiele języków powieści i książek historycznych, wykłada historię średniowiecza na Uniwersytecie Wschodniego Piemontu. W języku polskim ukazała się jego monografia „Dante” (przeł. K. Żaboklicki, Warszawa 2022). SERGIO TOPPI (1932–2012) – mistrz komiksu, którego ilustracje wprowadziły do tego gatunku niespotykany wcześniej artyzm. Jego prace nawiązujące do różnych okresów historycznych i kultur są inspiracją dla wielu znakomitych twórców.

Jak wytłumaczyć fenomen Viktora Orbána? Jakie są tajniki jego dojścia do władzy? Jak napisał red. Robert Walenciak, Węgrzy kochają swoich dyktatorów, a Viktor Orbán garściami od nich czerpie. Franciszek Józef zbudował mit Wielkich Węgier, Miklós Horthy mit narodu zdradzonego, János Kádár – mit porządku i małej stabilizacji. Oto polityczni ojcowie Viktora Orbána. Profesor Bogdan Góralczyk w swej najnowszej książce prowadzi nas przez historię Węgier i ich przywódców od czasów Monarchii Habsburgów aż po obecnego premiera, ze znawstwem i polotem tłumacząc motywacje Węgrów i ich niełatwe dzieje najnowsze, opierając się zarówno na licznych źródłach, jak i własnych obserwacjach. To książka dla każdego, kto pragnie się dowiedzieć, co tak naprawdę Węgrom w duszy gra. Prof. zw. dr hab. Bogdan J. Góralczyk – politolog i sinolog, b. ambasador w państwach Azji, publicysta, wykładowca w Centrum Europejskim Uniwersytetu Warszawskiego i jego były dyrektor. Specjalizuje się we współczesnych stosunkach międzynarodowych. Bada też zagadnienia wyzwań globalnych, integracji (europejskiej i poza naszym kontynentem) oraz przekształceń systemowych w różnych regionach świata, ze szczególnym naciskiem na Azję Wschodnią (Chiny) i Europę Środkową (Węgry), co wiąże się ze znajomością języków tych państw. Do tej pory w Wydawnictwie Dialog Autor opublikował następujące książki: Zmierzch i brzask. Notes z Bangkoku (2024), Nowy Długi Marsz. Chiny ery Xi Jinpinga (2022), Chiński feniks. Paradoksy wschodzącego mocarstwa (2022), Birma. Złota Ziemia roni łzy (2021), Węgierski syndrom: Trianon (2020), Wielki Renesans. Chińska transformacja i jej konsekwencje (2018).

Intencja autorstwa G.E.M. Anscombe ukazała się w 1957 roku i stanowi klasyczną pozycję w anglosaskiej filozofii działania. Według Donalda Davidsona jest to „najważniejsza od czasów Arystotelesa rozprawa dotyczącą działania”. Jednym z przyświecających Anscombe celów jest zerwanie z kartezjańską wizją intencji, które miałyby być czymś czysto prywatnym, dostępnym na drodze introspekcji wyłącznie podmiotowi w sposób autorytatywny określającemu ich treść. Rozważania Anscombe skupiają się na trzech kategoriach: intencji (zamiaru) podjęcia pewnego działania w przyszłości, intencji, z jaką ktoś działa, a także samego działania intencjonalnego, które Anscombe traktuje jako jedną z postaci intencji. Kategorie te są ze sobą ściśle powiązane, choć charakter tych zależności trudno jednoznacznie uchwycić. W celu wydobycia ich na światło dzienne Anscombe podejmuje refleksję nad naturą szczególnego rodzaju wiedzy, którą mamy o naszych działaniach, różnicą między przekonaniami a intencjami oraz racjami a przyczynami działań, charakterem relacji między opisami działania a samymi działaniami, w szczególności działaniami intencjonalnymi, kryteriami indywiduacji działań, formą rozumowania praktycznego oraz wieloma innymi zagadnieniami, które stanowić będą osnowę wszystkich późniejszych prac z tej dziedziny.

Kiedy wojsko chrześcijańskie pokonane zamierzało uciekać, wielki książę litewski Aleksander-Witold zachęcał wojewodę krakowskiego Spytka, aby unikając grożącego niebezpieczeństwa ratował się ucieczką wraz z nim, twierdząc, że nie ściągnie na siebie z tego powodu żadnej hańby, ale raczej sławę, jeśli uratuje naczelnego wodza. Spytko uznawszy ucieczkę za rzecz haniebną pozostał i jak przystało rycerzowi, mężowi i chrześcijaninowi, wdzierając się nieustraszenie między wrogów i bardzo wielu napotkanych kładąc trupem, w końcu przeszyty mnóstwem strzał i pocisków pogańskich, wyzionął bohaterskiego ducha. Wydaje mi się, że na większą chwałę zasłużył wojewoda Spytko swoją śmiercią, niż książę Witold życiem. Sądzę bowiem, że spotkała go chwalebna śmierć. Gdy inni ucieczką ratowali życie, on zdobył długotrwałą sławę w życiu doczesnym i wieczną nagrodę w przyszłej szczęśliwości. Na polu bitwy znalazł się też rycerz z rodu Tarnowskich. Był to najstarszy z rodu Rafał, który jako młody rycerz szukał chwały u boku krewnego (brata swego dziadka), doskonale już nam znanego wojewody krakowskiego Spytka z Melsztyna. W 1399 roku obaj Leliwowie, wspierając wyprawę księcia Witolda przeciw Tatarom, zapłacili wysoką cenę. Jak wiemy, poległ starszy z nich, a z kolei Rafał, wzięty do niewoli, zaginął... (fragment)

Autor zaprasza czytelnika w podróż po historii – od Augusta do Kommodusa – i spuściźnie cesarstwa rzymskiego. Ukazuje je przede wszystkim jako imperium siły stosujące mieszankę przemocy, ucisku, porządku i taktycznego użycia władzy, by zapewnić trwanie jednolitej kultury. Czytelnik dowie się nie tylko, jak powstało imperium, jak nim zarządzano, jaka była religia i struktura społeczna, lecz także w jaki sposób lokalne kultury uległy romanizacji i jak ludzie w odległych krainach zaczęli wierzyć w cesarza jako boga. Znajdzie tu również szkic o tym, jak przedstawiano cesarstwo w czasach współczesnych, począwszy od oświecenia przez imperium brytyjskie czasów wiktoriańskich po najnowsze hollywoodzkie hity kinowe. * Interdyscyplinarna seria KRÓTKIE WPROWADZENIE piórem uznanych ekspertów skupionych wokół Uniwersytetu Oksfordzkiego przybliża aktualną wiedzę na temat współczesnego świata i pomaga go zrozumieć. W atrakcyjny sposób prezentuje najważniejsze zagadnienia XXI w. – od kultury, religii, historii przez nauki przyrodnicze po technikę. To publikacje popularnonaukowe, które w formule przystępnej, dalekiej od akademickiego wykładu, prezentują wybrane kwestie. Książki idealne zarówno jako wprowadzenie do nowych tematów, jak i uzupełnienie wiedzy o tym, co nas pasjonuje. Najnowsze fakty, analizy ekspertów, błyskotliwe interpretacje. Opiekę merytoryczną nad polską edycją serii sprawują naukowcy z Uniwersytetu Łódzkiego: prof. Krystyna Kujawińska Courtney, prof. Ewa Gajewska, prof. Aneta Pawłowska, prof. Jerzy Gajdka, prof. Piotr Stalmaszczyk.

Singapur, „twierdza nie do zdobycia”, skapitulował w ciągu zaledwie siedmiu dni. Około 80 000 brytyjskich, indyjskich i australijskich żołnierzy zostało wziętych do niewoli razem z 50 000 innych żołnierzy alianckich pojmanych przez Japończyków podczas bitwy o Malaje. Brytyjski premier Winston Churchill nazwał te sromotną klęskę „najgorszą katastrofą” i „największą kapitulacją” w historii Wielkiej Brytanii. Ten kolejny tomik z reaktywowanego legendarnego cyklu wydawniczego wydawnictwa Bellona przybliża czytelnikowi dramatyczne wydarzenia największych zmagań wojennych w historii; przełomowe, nieznane momenty walk; czujnie strzeżone tajemnice pól bitewnych, dyplomatycznych gabinetów, głównych sztabów i central wywiadu.

Opowiadanie o doświadczeniu niepełnosprawności jest ważnym narzędziem emancypacji. Narracje niefikcjonalne, takie jak autobiografie, reportaże, autoetnografie czy eseje, to nie tylko przedstawienia indywidualnych doświadczeń autorów i autorek, lecz także źródła krytyki społecznej, wykorzystywane do wzmacniania ruchu na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami. Klaudia Muca przygląda się współczesnym działaniom emancypacyjnym na rzecz doświadczenia niepełnosprawności, realizowanym za pomocą narracji, uwzględniając ich kontekst społeczny, w tym takie zjawiska jak kryzys opieki, rozwój działań na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami i przemiany w strukturze współczesnego polskiego pola literackiego. Autorka zwraca również uwagę na międzynarodowy profil działań związanych z niepełnosprawnością i zestawia wybrane zdarzenia emancypacyjne, które pojawiły się w Polsce, z tymi, które zapoczątkowały rozwój ruchu na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami w krajach zachodnich.

Autor opisuje obronę francuskiego nieba w 1940 roku. Wzięło w niej udział ponad 140 polskich myśliwców. Walczyli oni w jednym czysto polskim dywizjonie 1/145 warszawskim, w eskadrze Montpellier, podzielonej na 6 kluczy frontowych, w 9 luźnych kluczach frontowych i w 11 kluczach obrony ośrodków przemysłowych („kominowych”). Ogółem Polacy zestrzelili na pewno ponad 52, prawdopodobnie 5 i uszkodzili ponad 6 nieprzyjacielskich samolotów. Co ciekawe, jedno zwycięstwo przypadło mechanikowi kapralowi Stefanowi Lisiakowi. Ten kolejny tomik z reaktywowanego legendarnego cyklu wydawniczego wydawnictwa Bellona przybliża czytelnikowi dramatyczne wydarzenia największych zmagań wojennych w historii; przełomowe, nieznane momenty walk; czujnie strzeżone tajemnice pól bitewnych, dyplomatycznych gabinetów, głównych sztabów i central wywiadu.

Książka poświęcona bitwie pod Arnhem, która kosztowała bardzo drogo aliantów. Z brytyjskiej 1 dywizji powietrzno-desantowej, która wylądowała do walki w składzie 10 095 silnych, zdrowych, doskonale wyszkolonych i wyposażonych żołnierzy, zdołano ocalić zaledwie 2163 ludzi. Polska brygada pozostawiła pod Arnhem i Driel 23 procent stanu oficerów i 22 procent stanu szeregowych. Łącznie straty wyniosły około 400 ludzi, w tym 80 poległych. Ta wysoka cena krwi nie przyniosła, niestety, oczekiwanych rezultatów. Operacja „Market-Garden” zakończyła się połowicznym sukcesem. Ten kolejny tomik z reaktywowanego legendarnego cyklu wydawniczego wydawnictwa Bellona przybliża czytelnikowi dramatyczne wydarzenia największych zmagań wojennych w historii; przełomowe, nieznane momenty walk; czujnie strzeżone tajemnice pól bitewnych, dyplomatycznych gabinetów, głównych sztabów i central wywiadu.