Menu

Aleksandra Arkusz

Celem pracy jest analiza współpracy amerykańskiej Misji Wojskowej w Moswkie z różnymi organami wojskowymi i resortowymi ZSRR w odniesieniu do wielowymiarowych (militarnych, polityczych, dyplomatycznych o gospodarczych) kwestii związanych z wojną przeciwko państwo Osi. Ponieważ Misja pełniła funkcje łącznika między amerykańskimi i radzieckimi władzami wojskowymi oraz funkcjonowała pod bezpośrednim kierownictwem ambasadora, działającogo w zgodzie z wytycznymi z Waszyngtonu jej aktywność doskonale obrazuje ówczesne trudne relacje USA-ZSRR.
Od kilkudziesięciu lat krakowska firma farmaceutyczna mieszcząca się przy ulicy Mogilskiej zajmuje ważne miejsce na mapie lokalnego rynku pracy, jak i polskiego przemysłu farmaceutycznego. Firma została założona w 1930 roku jako filia prężnie działającego szwajcarskiego przed-siębiorstwa „Dr. A. Wander, A.G. Bern”. Do wybuchu II wojny światowej znana była jako producent odżywek wytwarzanych na bazie ekstraktu słodowego, suplementów, a także artykułów pomocniczych stosowanych w różnego rodzaju przemysłach. W latach wojny fabryka została przejęta przez władze okupacyjne i wpisana do rejestru firm III Rzeszy. Po wojnie firmę znacjonalizowano i prze-kształcono w przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Krakowskie Zakłady Farmaceutyczne „Polfa”,zgrupowane w Zjednoczeniu Przemysłu Farmaceutycznego „Polfa”. W ciągu kilkunastu lat krakowska „Polfa” stała się jednym z wiodących w kraju producentów i eksporterów leków oraz liderów w uruchamianiu produkcji nowych, oryginalnych farmaceutyków. Dynamiczny rozwój firmy przypadł głównie na lata 1971–1975, kiedy wprowadzono na rynek szereg nowych leków, w tym powstałych na bazie własnych opracowań, nawiązano szeroką współpracę międzynarodową, umożliwiającą m.in. rozwijanie opłacalnego finansowo eksportu, a także odnotowano wzrost podstawowych wskaźników ekonomicznych, głównie w zakresie wielkości produkcji i sprzedaży. Po kryzysie finansowym, organizacyjnym i produkcyjnym związanym z transformacją gospodarczą oraz zalewem polskiego rynku przez leki importowane, w 1997 roku w drodze prywatyzacji firma została wykupiona przez chorwackie konsorcjum „Pliva”. Konsorcjum przejął następnie amerykański koncern „Barr Pharmaceuticals”, wykupiony z kolei przez jedną z największych firm farmaceutycznych na świecie – „Tevę”.
Druga wojna światowa diametralnie zmieniła dotychczasowy międzynarodowy układ sił. Doprowadziła także do daleko idących zmian w relacjach dwustronnych na linii Stany Zjednoczone Ameryki – Związek Radziecki. Wymuszony wojennymi okolicznościami sojusz cechował się współpracą na licznych polach – dyplomatycznym, militarnym, politycznym i gospodarczym. Jednym z obszarów amerykańsko-radzieckiej współpracy była również wzajemna repatriacja wyzwolonych z niewoli jeńców wojennych i internowanych cywilów. Problem ten pojawił się już w 1944 roku wraz z ofensywą państw alianckich i wymusił na sojusznikach podjęcie konkretnych działań. Priorytetową sprawą stało się wypracowanie mechanizmów ewidencji, zgrupowania, ochrony, zapewnienia wyzwolonym właściwych warunków bytowych i medyczno-sanitarnych (do czasu przekazania przedstawicielom ich państw), a także opracowanie określonych procedur repatriacji, zarówno w zakresie przekazywania kontyngentów, jak i organizowania środków transportu oraz dróg ewakuacji. Wielomiesięczne negocjacje w tych sprawach doprowadziły do podpisania porozumienia na konferencji w Jałcie 11 lutego 1945 roku. Z trudem wynegocjowane amerykańsko-radzieckie porozumie nie z jeszcze większymi problemami było realizowane (Sowieci m.in. nie przekazywali podstawowych informacji związanych z liczebnością wyzwalanych i repatriowanych kontyngentów). Jednak olbrzymie problemy, które napotkali Amerykanie w kwestiach związanych z repatriacją swoich obywateli, nie były wyjątkiem w porównaniu z innymi dziedzinami współpracy między sojusznikami i odzwierciedlały ówczesną politykę zagraniczną ZSRR i USA oraz rosnące napięcie w stosunkach międzynarodowych