Frank Dikotter

„Wyzwolenie” – tak Komunistyczna Partia Chin nazywa swoje zwycięstwo w 1949 roku. W wypadku Chin jednak historia wyzwolenia i następującej po nim rewolucji nie mówi o pokoju, wolności i sprawiedliwości. Jest to przede wszystkim historia zaplanowanego terroru i przemocy. W 1949 roku, po krwawej wojnie domowej, która wybuchła, gdy ucichły fronty drugiej wojny światowej, nad pekińskim Zakazanym Miastem załopotał czerwony sztandar. Komuniści jednak nie wyzwolili kraju, lecz przekształcili go w jedną z najcięższych tyranii XX wieku, która przyniosła śmierć co najmniej pięciu milionom osób. Frank Dikötter wprowadza czytelników w rewolucyjną epopeję, czerpiąc z niedawno otwartych archiwów partyjnych, wywiadów i wspomnień, wplatając w brutalną politykę dworu Mao historie zwykłych ludzi. Wszystkim kazano pisać donosy, składać samokrytyki, oskarżać przyjaciół i odpowiadać na pytania dotyczące ich politycznej wiarygodności. Jedna z ofiar nazwała ten sposób postępowania „starannie kultywowanym Auschwitz umysłów”. Szczegółowo udokumentowana, opisująca rozległą panoramę wydarzeń „Tragedia wyzwolenia” to przełomowy dokument, który rzuca nowe światło na fundamenty jednego z najpotężniejszych współczesnych reżymów. „Fascynująca książka. Lektura obowiązkowa dla każdego, kto chce zrozumieć obecną władzę w Pekinie.” Anne Applebaum „Podobnie jak w „Wielkim głodzie” Dikötter i tym razem wchodzi głęboko w ponurą rzeczywistość Chin. […] Zdziera lśniącą powłokę propagandy Mao i odkrywa przemoc i nędzę tamtego okresu.” „Kirkus” „Ta książka to efekt imponującej pracy badawczej […]. Głosami indywidualnych bohaterów Dikötter uzupełnia siłę źródeł historycznych o pierwiastek ludzki. „Financial Times” „Nikt, kto dowie się, jaką cenę chińskie społeczeństwo zapłaciło za komunistyczne rządy Mao, nie znajdzie ani odrobiny zrozumienia dla autorytarnej władzy. Ta doskonała książka jest przerażającą, ale też ważną lekturą dla wszystkich pragnących zrozumieć mrok będący sednem jednej z najważniejszych światowych rewolucji społecznych.” „The Guardian” „„Tragedia wyzwolenia” to pierwsza książka, która tak szczegółowo opowiada o czasach rządów Mao, wciąż zbyt mało znanych. Zasługuje na to, by stać się jedną z ważniejszych lektur dotyczących historii Chin, ponieważ szczegółowo opisuje siły, które ukształtowały to państwo.” „The Telegraph” „[…] książka Diköttera powinna stać się lekturą obowiązkową. Opowiada bowiem o okresie chińskiej historii przesyconym terrorem. Terrorem, który był źródłem niewyobrażalnego okrucieństwa.” „Asian Review” „Łącząc pasję z bezkompromisowością i skrupulatnością naukowca, Dikötter stworzył przerażającą opowieść o tym, jak przemoc ułatwia zdobycie władzy i jej utrzymanie.” „The Economist”

"Książka Diköttera to wstrząsający zapis jednej z największych katastrof XX wieku — wielkiej klęski głodu w Chinach, będącej konsekwencją bezwzględnej polityki Mao Zedonga. W ramach kampanii, której hasłem było: więcej, lepiej, prędzej i taniej, Chiny miały stać się jedną z najprężniejszych gospodarek świata, jednak rezultaty okazały się tragiczne — ten „sen szaleńca” kosztował życie kilkadziesiąt milionów ludzi. Dikötter, któremu udało się dotrzeć do wielu niedostępnych dotąd dokumentów, opisuje ten wstrząsający okres historii najnowszej z naukową precyzją i pisarską swadą. Jego książka spotkała się ze znakomitym przyjęciem i otrzymała wiele wyróżnień i nagród, m.in. prestiżową BBC Samuel Johnson Prize for Non-Fiction, wyróżnienie w finale Nagrody. im Bernarda Schwartza 2011 przyznawanej przez Amerykańskie Towarzystwo Azjatyckie, była także książką roku 2011 według „The Independent”, „The Economist”, „The Sunday Times”, „The Daily Telegraph” i „New Statesman”. „To metodyczne sprawozdanie z brutalnego kataklizmu będącego dziełem człowieka stanowi obowiązkową lekturę dla zrozumienia historii XX wieku”. Ben Macintyre, przewodniczący jury BBC Samuel Johnson Prize 2011 for Non-Fiction Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego ""Odważne badania (…). Druzgoczące w całym tego słowa znaczeniu"". ""The Economist"" ""Wstrząsająca rekonstrukcja straszliwej tragedii, która przydarzyła się Chinom jako efekt Wielkiego Skoku, jest potwierdzeniem, że Mao Zedong był jednym z największych potworów w historii (…). Jednak ton, w jakim pisze Dikköter, pozostaje spokojny i wyważony. Autor pozwala swoim bohaterom mówić"". „The Sunday Times” ""'Wielki głód' w bezprecedensowy sposób odsłania straszliwą historię"". ""The Independent"" ""Wstrząsająca relacja"". ""Evening Standard"" ""Skrupulatna analiza archiwów dokonana przez Franka Diköttera pokazuje, że skutkiem polityki Mao była największa na świecie klęska głodu wywołana przez człowieka"". ""Daily Express"" ""Dikötter wykonał imponującą pracę (…) ukazując związek głodu z Wielkim Skokiem lat pięćdziesiątych oraz ’rewolucją kulturalną’ lat sześćdziesiątych. Dzięki niemu Chińczycy znają teraz imiona tych, którzy są temu winni, chociaż w wielu przypadkach na zadośćuczynienie jest już za późno"". ""The Sunday Times"" ""[Mao] zostanie zapamiętany jako dyktator, który wywołał i nadzorował największą katastrofę humanitarną w dziejach świata"". ""The New York Review of Books"" ""Odkrywając ogrom tego horroru, Dikötter napisał jedną z tych niewielu książek, którą każdy, kto chce zrozumieć wiek dwudziesty, po prostu musi przeczytać"". ""New Statesman"" ""Dikötter drobiazgowo opowiada historię narodu, który został zmobilizowany do wcielenia w życie komunistycznej utopii. Błyskawiczna transformacja przemysłu i rolnictwa została jednak zaprzepaszczona przez jawną korupcję i niekompetencję władzy i kosztowała życie czterdzieści pięć milionów ludzi"". ""The Times"" ""Potoczysty styl Diköttera sprawia, że relacja historyczna staje się emocjonującą lekturą"". ""Metro"" ""Profesor Frank Dikötter przekopał się przez chińskie archiwa, żeby ujawnić nowe szokujące szczegóły i ukrywane dotąd fakty (…). Ta książka rzuca światło na wiele wydarzeń dotyczących głodu w Chinach, ale jej wielkie znaczenie polega również na tym, że przypomina nam, dlaczego powinniśmy zrewidować nasze rozumienie historii dwudziestego wieku"". Jasper Becker, ""The Spectator"" ""Dikötter koncentruje się na motywach działania i charakterze Mao i potwierdza, że był to sadysta, tchórz, człowiek bezduszny i mściwy"". ""The New Yorker"" ""Mistrzowski portret brutalnego dworu Mao, oparty na najnowszych badaniach, napisany jednocześnie z niezwykłą narracyjną werwą, pokazuje wstrząsającą historię głodu, który zabił czterdzieści pięć milionów ludzi, choć wywołał go jeden człowiek"". S. S. Montefiore

Po gospodarczej klęsce Wielkiego Skoku Naprzód, który w latach 1958–1962 kosztował życie dziesiątki milionów ludzi, starzejący się Mao musiał ratować swoją pozycję i pozbyć się wrogów. Oficjalnym celem rewolucji kulturalnej było oczyszczenie kraju z elementów burżuazyjnych i kapitalistycznych, które – jak twierdził Przewodniczący – stanowiły zagrożenie dla komunistycznej ideologii. Mao wykorzystał jednak tę okazję, by wystąpić przeciwko współpracownikom, w tym także wieloletnim towarzyszom broni. Chińscy uczniowie i studenci powołali do życia Czerwoną Gwardię, przysięgając bronić Przewodniczącego aż do śmierci. Wkrótce jednak z jej szeregów wyłoniły się rywalizujące ze sobą frakcje, które w imię czystości rewolucji toczyły regularne uliczne walki. W kraju zapanował chaos, interweniowało wojsko. Krwawe czystki dotknęły co pięćdziesiątego obywatela, a konsekwencje rewolucji kulturalnej były dotkliwie odczuwane przez lata. Dostęp do świeżo odtajnionych dokumentów, raportów służby bezpieczeństwa i nieocenzurowanych wersji przemówień przywódców partyjnych pozwolił Frankowi Dikötterowi w nowatorski i niezwykle klarowny sposób opisać kolejne ciemne karty najnowszej historii Chin. „Rewelacyjne studium burzliwych czasów rewolucji kulturalnej w Chinach. Dikötter opowiada wstrząsającą historię niewiarygodnego cierpienia, łącząc twarde dane historyczne z poruszającymi świadectwami tamtych czasów. „Rewolucja kulturalna” to doskonała kontynuacja „Wielkiego głodu i Tragedii wyzwolenia”.” „Kirkus Reviews” „Gdyby „Rewolucja kulturalna” była szeroko dostępna w Chinach, mogłaby zagrozić panującemu aktualnie reżimowi. Książka Diköttera pomaga zrozumieć współczesne Chiny.” „The New York Times Book Review” „Świetnie opracowana i rewelacyjnie napisana książka Diköttera o przyczynach i konsekwencjach rewolucji kulturalnej w Chinach jest istotnym przypomnieniem tragedii, do której doprowadził ostatni eksperyment Mao.” „The Guardian” „Ostatnia część wspaniałej trylogii historycznej Franka Diköttera. […] Ta genialna książka nie pozostawia czytelnikowi żadnych wątpliwości: Mao niemal zrujnował Chiny, zostawiając po sobie w spadku atmosferę paranoi, którą przez lata utrzymywały kolejne dyktatury i która jest tak dobrze widoczna u współczesnego autokraty Xi Jinpinga.” „The Sunday Times”