Ślusarek Krzysztof

Mieszkańcy Jędrzejowa Anno Domini 1886 należeli do ludzi młodych. Na ogólną liczbę 4506 osób na stałe zamieszkujących miasto dzieci i młodzież w wieku do 19 lat stanowiły 43,41% Odsetek dwudziestolatków wynosił natomiast 18,89% a trzydziestolatków – 13,67%. Blisko 40% ogółu mieszkańców to ludność napływowa. Najwięcej przybyszów pochodziło z najbliższych okolic, tj. z powiatu jędrzejowskiego oraz guberni kieleckiej. Wśród osiedleńców najwięcej było katolików (66,16%) i wyznawców judaizmu (32,50%). Ci pierwsi wywodzili się głównie z sąsiadujących z Jędrzejowem gmin Raków i Prząsław, drudzy natomiast z najbliżej położonych osad i miast, takich jak Chęciny, Wodzisław i Sobków.

Książka otwiera serię monografii poświęconych dziejom zaścianków szlacheckich w Galicji. W sumie w zaborze austriackim znajdowało się kilkaset dużych zaścianków, porównywalnych do tych, jakie występowały na Mazowszu. W każdej z tych miejscowości na początku XIX sulecia mieszkało po kilkuset, a czasami ponad tysiąc szlachciców. W większości wypadków mieszkańcy zaścianka wywodzili się z jednego rodu, używali tego samego nazwiska, odróżniając się jedynie przydomkami - w Bilinie Wielkiej byli to Bilińscy herbu Sas. Źródłem ich utrzymania byłas uprawa ziemi, którą posiadali na własność lub dzierżawili od dziedzica (szlachta czynszowa). Choć położeniem materialnym w praktyce nie odróżniali się od chłopów, mentalnie w dalszym ciągu czuli się reprezentantami uprzywilejowanego stanu slacheckiego.

Oddajemy do rąk Czytelnika wielotomową pracę monografię pt. Miasta i miasteczka wschodniej części Galicji pod koniec XVIII wieku. Publikacja ta jest efektem międzynarodowego projektu badawczego „na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym” finansowanym ze środków Narodowego Centrum Nauki w ramach programu Harmonia 8. Zakładał on m.in. opracowanie unikatowej, dostępnej on-line bazy danych o miastach i ich mieszkańcach oraz zdefiniowanie komponentów przestrzeni społecznej miast i miasteczek leżących w pięciu najdalej na wschód wysuniętych cyrkułach Galicji, czyli okręgach: brzeżańskim, brodzkim (złoczowskim), tarnopolskim, zaleszczyckim i stanisławowskim.