Menu

Świstak Marek

Trudno zaprzeczyć konstatacji, że jak uprzednio Japonia i Korea Południowa były na ustach całego świata, tak teraz są Chiny. Dźwignięcie się Państwa Środka w ciągu zaledwie 40 lat z gospodarczego niebytu do rangi drugiej gospodarki globu musi bowiem w naturalny sposób przykuwać uwagę wszystkich. Zarówno tych, którzy chcieliby powtórzyć ten sukces u siebie, jak i tych, którzy upatrują w nowo wykreowanym liderze rozwoju ekonomicznego zagrożenie dla własnej pozycji, dla własnych interesów. Uwagę świata zwraca nie tylko sam wzrost gospodarczy Chin, lecz także – co zrozumiałe w przypadku najludniejszego kraju na naszej planecie – idące z tym w parze jego polityczne ambicje. Te tymczasem, co wcale nie zaskakuje, rosną wprost proporcjonalnie do osiąganego statusu ekonomicznego. Chociaż Chiny pozostają z powyższego powodu głównym polem badawczym autorów tej pracy, to jej problematyka nie ogranicza się tylko do Państwa Środka. Przywołanie doświadczeń japońskich i koreańskich stanowi bowiem dobry kontrapunkt do podjętej analizy. Inaczej przecież ogląda się dany kraj z jego własnej perspektywy, a zupełnie inaczej, gdy patrzymy nań oczami obcych analityków. W przypadku niniejszej pracy szczególnej wartości dodanej należy jednak upatrywać w konfrontacji doświadczeń azjatyckich, a więc chińskich, japońskich czy koreańskich, z doświadczeniami europejskimi. Tego rodzaju studium komparatystyczne jest na polskim rynku wydawniczym rzadkością. Najczęściej spotykamy się bowiem z pracami poświęconymi przedmiotowej problematyce, ale właśnie bez przeprowadzenia stosownej analizy na tle porównawczym. Tymczasem jest ona niezbędna, jeśli chcemy wiedzieć, w którym punkcie historycznego wyścigu się znajdujemy.
Chiny inspirują do miana państwa o największej gospodarce i potencjale rozwojowym, co wymaga wykształcenia i ciągłego podtrzymywania zdolności modernizacyjnych w wymiarze gospodarczym, społecznym, politycznym czy technologicznym. Zamiar ten może okazać się próżny, jeżeli nadal w Chinach obecne będą tak znaczące dysproporcje rozwojowe jak dotychczas, także w układzie regionalnym. Polityka rozwoju regionalnego stanowi specyficzny przykład koegzystencji interwencji publicznej i wykorzystania mechanizmów rynkowych. Powyższemu towarzyszą polityczna centralizacja i gospodarcza decentralizacja. We wdrażaniu polityki rozwoju regionalnego Chiny podążają drogą inwestycji, które w założeniu mają budować konkurencyjność słabiej rozwiniętych regionów. Strategia ta przyczyniła się do niebywałej rozbudowy infrastruktury, wciąż jednak bez przełożenia na sukces w zakresie spójności. Dysproporcje nadal stanowią wyzwanie nie tyle dla autorytarnego systemu sprawowania władzy, ile dla rozwoju społeczno-gospodarczego kraju jako całości. Marek Świstak, dr hab. w zakresie nauk o polityce, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego w Instytucie Bliskiego i Dalekiego Wschodu. Specjalizuje się w badaniach nad politykami publicznymi w Europie i Azji. Autor bądź współautor ośmiu książek, ostatnio opublikował: Azjatycki model polityki rozwoju społeczno-gospodarczego (2019), Polityka regionalna Unii Europejskiej jako polityka publiczna (2018), Wybrane polityki publiczne Unii Europejskiej stan i perspektywy (2015)