Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego

Co mamy na myśli, gdy mówimy o religii uniwersalnej? Dzisiaj, gdy pluralizm religijny jest na porządku dziennym jako nieodłączny element demokratycznego świata Zachodu, pytanie o religię uniwersalną nasuwa się w sposób niejako naturalny. Jej perspektywa pojawia się niechybnie na naszym horyzoncie kulturowym, wyznaczonym z jednej strony otaczającą nas wielością religii, z drugiej zaś przyświecającymi nam ideałami uniwersalizmu i tolerancji. Wobec emocji, jakie budzi niekiedy myśl o możliwym powstaniu w przyszłości nowej globalnej religii, tym bardziej pożyteczne wydaje się podjęcie rzeczowej refleksji nad przeszłością tej idei. Nie jest ona bowiem niczym nowym, a dokładniejsze pochylenie się nad dziejami kultury i myśli Zachodu pozwala stwierdzić, że ma już za sobą długą historię. Co więcej, stanowi ona niezwykle istotne zagadnienie z zakresu historii idei, powiązane z innymi dziedzinami: literaturą, religioznawstwem, filozofią religii, politologią, prawem czy zachodnim ezoteryzmem. Historia idei bada bowiem idee wyrażające się w całości zjawisk i dziedzin kultury: bada ich genezę i rozwój, starając się uchwycić, jak przejawiały się i istniały w różnych kontekstach kulturowych i społecznych. Takie ujęcie problemu wymaga rzecz jasna refleksji interdyscyplinarnej. Także i nasze rozważania sytuować się będą na przecięciu różnych dziedzin nauki, wiedzy i kultury, szczególne miejsce przypadnie jednak związkom historii idei z literaturą.

Niejednoznaczność stanów i przeżyć religijnych to kwestia dyskutowana od czasów, kiedy nauka przekroczyła granice wiary. Kłopotom racjonalnego myślenia zaczęło wówczas towarzyszyć uczucie, które stało się zasadnicze dla pojmowania religii i metafizycznych doznań. Doświadczenia mistyczne, jak zauważył amerykański filozof i psychofizjolog William James, pozostają zawsze niewypowiadalne, nieuchwytne i tymczasowe. Doznający ich ludzie mogą jedynie im się poddać, później jednak próbować o nich opowiedzieć, nazwać je, a ich przekaz może stać się inspiracją dla artystów, fascynującym przedmiotem dociekań dla badaczy oraz impulsem do duchowych poszukiwań innych ludzi. Doświadczeniu mistycznemu można przyglądać się z rozmaitych perspektyw: filozoficznej, historycznej, religioznawczej, literackiej i literaturoznawczej, antropologicznej i neuronaukowej. Można też próbować przekraczać granice między tymi dyscyplinami. Niniejszy tom zawiera artykuły w pięciu językach autorstwa badaczy z różnych krajów, którzy poświęcili swoją uwagę najbardziej mglistym i najtrudniejszym do uchwycenia aspektom doświadczeń mistycznych.

Malarstwo barokowe na Śląsku to fenomen, który nie przestaje intrygować. Nasza nowa książka „Johann Jacob Eybelwieser młodszy. Wrocławski malarz doby baroku”, prezentuje światu sylwetkę Johanna Jacoba Eybelwiesera młodszego, uznawanego za jednego z czołowych i najpłodniejszych malarzy działających w osiemnastowiecznym Wrocławiu. Życie Eybelwiesera i organizacja jego warsztatu przypominają casus wielkiego mistrza wcześniejszego pokolenia — Michaela Willmanna, zwanego śląskim Rembrandtem. Bycie artystą schyłku baroku wymagało nie tylko talentu artystycznego, ale też instynktu wytrawnego dyplomaty. Strategia rozwoju kariery artysty, świadomie budującego swoją pozycję we wrocławskim społeczeństwie, musiała uwzględniać lawirowanie między zleceniami od protestanckich mieszczan i wpływowych zakonów katolickich. Dzięki wielostronnej analizie warsztatu malarskiego i uwzględnieniu kontekstu komercyjnego możemy lepiej zrozumieć ekonomiczne aspekty produkcji artystycznej, w tym rzadko poruszane kwestie marketingu i marki osobistej. Na kartach książki znajduje się ponad 260 ilustracji oraz klarownie usystematyzowany katalog 230 dzieł malarza powstałych od rozpoczęcia samodzielnej kariery artystycznej w 1699 roku do śmierci w roku 1744. To także wnikliwe spojrzenie na twórczość mistrza — uwzględniające aspekty technologiczne i ikonograficzne, historię oraz okoliczności powstania dzieł, dzięki którym można wskazać ich miejsce w całym dorobku artysty.

Piłka nożna to najpopularniejsza dyscyplina sportu w Europie, wyzwalająca szczególnie silne emocje i przyciągająca tłumy kibiców. Znaczenie futbolu w XX i XXI wieku spowodowało liczne próby jego politycznej instrumentalizacji. Politycy starali się wykorzystać i odpowiednio ukierunkować namiętności związane z widowiskiem piłkarskim, by osiągnąć pożądane cele polityczne bądź społeczne. Doprowadziło to do wielu patologii obecnych we współczesnym sporcie. W okresie dwóch wielkich totalitaryzmów XX wieku: nazizmu i komunizmu piłka nożna stała się — dzięki jej potencjałowi integracyjnemu i asymilacyjnemu — jednym z elementów współtworzących nowe państwa powstające w Europie Środkowej. W państwach już ukształtowanych wykorzystywano futbol do wzmacniania nastrojów patriotycznych, z czasem wręcz nacjonalistycznych i podtrzymywania resentymentów wobec rywali. Tom Piłka nożna na celowniku polityki zawiera artykuły poświęcone tym problemom, występującym na styku piłki niemieckiej (w wydaniu RFN i NRD), polskiej, austriackiej, szwajcarskiej i radzieckiej. Ich symbolem może być Ernest Willimowski (na okładce), który w okresie II RP grał w polskiej, a od 1941 roku w niemieckiej reprezentacji. W pierwszej z orłem, w drugiej ze swastyką na piersiach.

Media mają moc kształtowania społecznych wyobrażeń, postaw i zachowań. Mogą budować wspólnotę, wspierać powstawanie społeczeństwa obywatelskiego, lecz także generować konflikty społeczne i niepokoje. Na straży profesjonalnego dziennikarstwa i jakości przekazów medialnych stoją systemy odpowiedzialności mediów, których poszczególne elementy rzeczywiście lub pozornie oddziałują na krajowe środowiska dziennikarskie. Polscy dziennikarze zauważają brak możliwości realizacji w sposób uczciwy i obiektywny swoich zawodowych powinności ze względu na konieczność podporządkowywania się linii programowej redakcji. Na pracę dziennikarzy negatywny wpływ wywierają bliskie relacje mediów ze światem polityki oraz pogłębiająca się komercjalizacja mediów. Troska o własny interes dziennikarzy często skutkuje lekceważeniem i nieprzestrzeganiem zasad etyki zawodowej. W książce System odpowiedzialności mediów w Polsce na tle systemów w innych krajach zaprezentowano wyniki badań pochodzące ze 110 wywiadów z pracownikami polskich mediów. Blisko 80% z nich stwierdziło, że różne formy regulacji mediów służą ograniczaniu ich swobody, a w Polsce są dodatkowo wykorzystywane do celów politycznych. Paweł Urbaniak przedstawił autorską klasyfikację narzędzi samoregulacji mediów, biorąc pod uwagę prasę, radio, telewizję i internet. Omówił także, w jaki sposób tworzenie się systemu odpowiedzialności mediów staje się częścią dziennikarskiej kultury, która w zauważalny sposób determinuje codzienne zachowania dziennikarzy.

Książka przez stulecia bywała narzędziem władzy, przedmiotem pożądania i wyznacznikiem wartości człowieka. Biblioteki, antykwariaty, wydawnictwa, średniowieczne skryptoria to motywy często przewijające się w twórczości literackiej i publicystycznej Umberta Eco. Były dowodem miłości autora do czytania, które nazywał duchową konsumpcją. W wielu publikacjach, na przykład w Imieniu róży czy Wahadle Foucaulta, składał hołd ludziom książki walczącym przez stulecia o przetrwanie i rozwój wiedzy. W tekstach włoskiego mistrza znajdziemy wiele refleksji na temat rozwoju nowoczesnego bibliotekarstwa oraz przyszłości książki w dobie środków masowego przekazu. Anna Lubińska nie tylko umieszcza tę problematykę na tle ogólnych teorii bibliofilstwa, które Eco przedstawiał w licznych rozprawach, lecz także odnosi do jego życia prywatnego. Liczne przykłady z kultury wysokiej, popularnej i codziennej oraz charakterystyczne dla pisarza poczucie humoru pozwalają zrozumieć, jak ważną rolę odgrywała książka w jego życiu. Wzbogacona ilustracjami i rysunkami autorstwa Eco publikacja gromadzi pojawiające się w jego twórczości wątki dotyczące roli książki w społeczeństwie oraz relacji książka–biblioteka–czytelnik. Wyłania się z niej wizerunek bibliofila, który swoje poglądy ukazywał za pomocą różnych środków wyrazu, a wiedzę naukową wykorzystywał w dziełach literackich, pamiętając, że to właśnie dzięki czytelnikowi książka „staje się książką”.

Toksofilos Szkoła łucznictwa w dwóch księgach W ręce Czytelników oddajemy pierwszy polski przekład dzieła Toxophilus, XVI-wiecznego traktatu poświęconego łucznictwu i jednocześnie jednego z pierwszych tekstów dydaktycznych napisanych w j. angielskim! Roger Ascham, angielski dworzanin i humanista, stworzył je w czasie, gdy łucznictwo jako rzemiosło wojenne było wypierane przez broń palną. Dzięki Toksofilosowi stało się ono szlachetnym sportem, popularnym najpierw wśród arystokracji, a następnie przenikającym do wszystkich warstw społecznych. W tym samym czasie rozpowszechnione były już opowieści o Robin Hoodzie z Sherwood! Toksofilos uczy jak trafiać do celu: jak poprawnie dobrać i użytkować sprzęt łuczniczy oraz jak panować nad swoim ciałem i umysłem, aby być skutecznym. To podsumowanie wiedzy praktycznej na temat łucznictwa tradycyjnego, a także doskonałe źródło wiedzy o wychowaniu i moralności. Niniejszy przekład stworzony został przez łuczników dla łuczników – młodych adeptów, zawodowych sportowców i pasjonatów oraz seniorów z zamiłowaniem do tego wytwornego sportu. Lecz nie tylko – to książka dla wszystkich tych, którzy chcieliby odkryć, jak na przykładzie łuku komentować można galopujące czasy i obyczaje renesansowej Europy. Polskie wydanie tłumaczone przez dr hab. Michała Surmę i dr Katarzynę Byłów dedykowane jest pamięci Piotra Goneta – wybitnego łucznika i społecznika, twórcy Wrocławskiego Centrum Łucznictwa Tradycyjnego. Praktyczne wskazówki Aschama zostały wzbogacone o współczesne ilustracje autorstwa Andrzeja Graniaka. Treść opatrzona jest niezbędnymi przypisami oraz objaśnieniami i w XXI wieku wciąż pozostaje jednym z najbardziej ciekawych podręczników łucznictwa. Książka pod patronatem największego sklepu łuczniczego: sklepluczniczy.pl oraz pracowni rzemieślniczo-łuczniczej: W Czarnym Lesie

Błękitny fin de siecle Kolor niebieski w kulturze i literaturze Młodej Polski (Gabriela Zapolska – Kazimierz Przerwa-Tetmajer – Stanisław Wyspiański) Błękitny fin de siecle zabiera nas w niezwykłą podróż, opisując fenomen koloru niebieskiego w kulturze młodopolskiej. Przenosi błękitną atmosferę przełomu wieków XIX i XX z Francji do Polski, ukazując funkcjonowanie błękitu w wybranych przestrzeniach życia i sztuki. Historia znaczenia koloru i jego użycia jest pretekstem do przyjrzenia się wybranym dziełom Gabrieli Zapolskiej, Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Stanisława Wyspiańskiego, w których twórczości błękit zaznaczył się wyraźnie. Autorka zwraca szczególną uwagę na kobiety uwikłane w rozmaite relacje międzyludzkie, których kontekstem kulturowym jest panująca moda oraz estetyka przedmiotów użytkowych. Nie brakuje też odniesień do znanych europejskich projektantów czy takich symboli luksusu, jak warszawski Dom Mody Bogusław Herse. Elegancja, erotyzm, sztuka i literatura łączą się w tej monografii w barwną mozaikę. To spotkanie z ludźmi, którzy w błękicie odnajdywali inspirację, wyraz artystyczny i manifest swojej epoki. Opowieść o świecie, który – wydaje się – nie mógł bez błękitu istnieć. W książce zamieszczono blisko sto ilustracji prezentujących wykorzystanie koloru niebieskiego w sztuce i literaturze na przełomie wieków. Ponadto, znalazły się w niej słownik francuskich nazw pigmentów i ich odcieni, terminów związanych z modą oraz wyjaśnienia symbolicznego znaczenia kwiatów. Na wewnętrznej stronie obwoluty czytelnik odkryje wzornik kolorów pokazujący różnice między błękitem kwiatu cykorii, błękitem upierzenia jaskółki, błękitem królewskim, mórz południowych i kilkudziesięcioma innymi.

Czy kraj powinien stać się obiektem działań marketingowych Ten problem wydaje się dawno rozstrzygnięty. Według wielu badaczy, polityków oraz przedstawicieli biznesu państwo musi efektywnie zarządzać własną marką w celu zwiększenia konkurencyjności i sprawczości. Sam branding narodowy zmienił swój status, z chwytliwej metafory stając się podstawą realnych decyzji politycznych, wpływających na losy obywateli tak różnych państw jak Wielka Brytania, Dania, Japonia, Polska czy Bułgaria. Analizując najważniejsze publikacje poświęcone tematyce zarządzania marką kraju, autor Wspólnoty ekspertów pokazuje ewolucję tego fenomenu oraz wpływ, jaki idee oraz teorie wywierają na rzeczywistość społeczną. Rozważa relacje i wzajemne przenikanie między tytułową wspólnotą ekspertów i mediami współkształtującymi społeczne i polityczne realia. Wnioski płynące z lektury mogą być inspiracją do dyskusji na temat postrzegania oraz wykorzystywania wiedzy eksperckiej w czasach później nowoczesności. Monografia Waldemara Bojakowskiego to pierwsza, nie tylko na gruncie polskim, tak wyczerpująca i udana operacjonalizacja teoretycznie zorientowanego ujęcia dyskursu jako metody naukowej i procedury badawczej. Autorska propozycja analizy dyskursu […] uznana być powinna za model do zastosowania w innych tego typu badaniach i analizach (włączając w to wzorcowy sposób prezentowania danych). W wyjątkowo udany sposób łączy bowiem głęboki szacunek do teorii oraz ostrożność w interpretowaniu jej założeń z analityczną skutecznością, która pozwala ujawnić i przeanalizować nieoczywiste mechanizmy dyskursywne, które konstruują rzeczywistość społeczną. Z recenzji dr hab. Kariny Stasiuk-Krajewskiej

Monografia autorstwa wybitnych i uznanych specjalistów z wrocławskiej judaistyki to praca najwyższej próby. Ma ona szansę zmienić, uzupełnić i przeformatować dotychczasowy sposób postrzegania funkcji egodokumentów. Kompendium zostało napisane z wielką pasją, finezyjnym, świetnym piórem. Trio autorskie dzieli się nie tylko ogromną wiedzą, prezentując wieloaspektowe, zniuansowane podejście do kluczowych tematów żydowskiej memuarystyki, ale przede wszystkim przełamuje dotychczasowe schematy myślenia o gatunkach literatury autobiograficznej, każąc nad nimi na nowo się zastanowić. prof. Magdalena Koch

„Anatomia nowoczesnego regionu. O związkach środowiska, kultury i pamięci” Wojciecha Browarnego, jednego z czołowych współczesnych literaturoznawców-regionalistów, jest rezultatem nowszych i najnowszych kierunków oraz osiągnięć szeroko pojętego zwrotu kulturowego w badaniach nad literaturą i towarzyszącymi jej kontekstami oraz zjawiskami. Autor, przyjmując perspektywę regionoznawczą, która należy do kolejnych faz rozwojowych regionalizmu otwartego, (re)konstruuje i przedstawia regiony usytuowane głównie na zachodnich i północnych terytoriach Polski. Wartość poznawcza książki idzie w parze z jej wyrazistym charakterem performatywnym. Wiedzę kulturową, a w tym odnoszącą się do literatury i w ogóle piśmiennictwa, Wojciech Browarny stosuje po to, by zmienić sposób myślenia zarówno o regionach wskazanych na mapie, jak i każdym swoistym, wyodrębniającym się terenie. Dlatego użyte w tytule książki określenie „anatomia regionu” w sposób zasadny i przekonujący ujawnia zrealizowany zamiar autora tej książki, aby wydobyć i nazwać złożoną budowę regionu jako fenomenu mocno związanego ze zmiennym stanem świadomości indywidualnej i zbiorowej.

Monografia Zbrodnie w imię wolności. Zamachy anarchistyczne w świetle prawa austriackiego drugiej połowy XIX wieku. Wybrane zagadnienia to omówienie rodzajów i charakteru przestępstw anarchistycznych, do których popełnienia dochodziło lub mogło dojść podczas działalności anarchistów w Cesarstwie Austro-Węgierskim w XIX wieku oraz związanych z nimi zagadnień prawnych. Rodzaje przestępstw anarchistycznych zostały omówione przez pryzmat przepisów prawa karnego Cesarstwa Austro-Węgier. Opisane przestępstwa odpowiadają żądaniom towarzyszącym działalności anarchistycznej, w szczególności postulatom likwidacji na drodze rewolucji instytucji państwa, organów władzy, podziałów panujących w społeczeństwie, religii, kapitału i własności.

W pracy wychowawcy grupy przedszkolnej oraz podczas terapii logopedycznej często zdarzają się sytuacje, w których potrzebne są teksty pasujące do różnych problemów wychowawczych czy też pomocne w prowadzonej terapii. Odpowiedzią na te potrzeby jest prezentowany zbiór wierszyków, które z powodzeniem można wykorzystać w scenariuszach zajęć edukacyjnych i wychowawczych, a także w pracy nad rozwojem dziecka i jego mowy.

Potoccy herbu Pilawa należeli do grupy kilkudziesięciu czołowych rodzin magnackich Królestwa Polskiego w XVII i XVIII wieku. Byli w tym okresie wymieniani wśród kilkunastu, może około dwudziestu najznaczniejszych. „Prowincja ruska — napisał pod koniec XVII wieku pewien Francuz — obfituje w znaczną liczbę potężnych i wpływowych rodów: Sobieskich, Potockich, Koniecpolskich, Jabłonowskich i innych, dzierżących tutaj nader rozległe posiadłości z prawdziwie magnackim dochodem. Jakoż mówią, że wielkich panów tylko w tym kraju szukać trzeba. Ten status uzyskali Potoccy wraz z karierami pokolenia urodzonego na początku drugiej połowy XVI wieku. Należeli do niego, obok innych braci i sióstr, Jan Szperka († 1611) wojewoda bracławski, Andrzej († 1610) kasztelan kamieniecki, Jakub († 1613) wojewoda bracławski i Stefan († 1631) wojewoda bracławski. Pierwszy z nich zmarł bezpotomnie, a od trzech pozostałych wywodzą się trzy linie magnackich Potockich. Najmłodszy z tych czterech braci, Stefan, ożenił się w 1606 z Marią Mohylanką hospodarówną mołdawską, i był — przed i po ślubie — jedną ze znaczniejszych postaci ówczesnej tak zwanej wielkiej historii, a prywatnie wraz z żoną został przodkiem wielu znanych postaci, oprócz Potockich, też innych po kądzieli, między innymi swego prawnuka, autora Traktatu o familiach i koligacjach, Jana Stanisława Jabłonowskiego. I to właśnie dzięki opowieściom genealogicznym tegoż, w tym i o tych właśnie pradziadach, zawdzięczają Potoccy nie tylko jedno z ważniejszych i obszerniejszych miejsc w Traktacie, ale też od nich rozpoczynam analizę pamięci genealogicznej magnata polskiego z początku XVIII wieku.

Monografię „Kinematografia i literatura sardyńska a tożsamość regionalna” poświęcono nie tylko szeroko rozumianej kulturze wyspy, ale też złożonemu problemowi kształtowania się tożsamości regionalnej, która tworzy oś rozważań przedstawionych w tekście. Książka zawiera opis budowania tożsamości regionalnej w wybranych tekstach kultury sardyńskiej. Głównymi obszarami analizy są kinematografia sardyńska oraz adaptacje literatury sardyńskiej, przede wszystkim prozy Grazii Deleddy. Problematykę tożsamości regionalnej autorka przedstawia z szerszej perspektywy metodologicznej — zarówno socjologicznej, historycznej, psychologicznej, jak i etnograficznej, w której takie elementy, jak strój, zwyczaje czy obyczaje, składają się na podstawowe czynniki tożsamości regionalnej. Ewa Baszak starała się wykazać, że tożsamość sardyńska jest składową prawie każdego dzieła literackiego i filmowego, które powstało na Sardynii. Tamtejsi mieszkańcy w większości decydują się bowiem na bezpośrednie podkreślenie owej „sardyńskości”: języka, kultury, tradycji czy stylu życia. Wśród omawianych filmów znajdują się: „Bandyci z Orgosolo” (1960, reż. Vittorio De Seta), ekranizacja powieści Gavina Leddy „We władzy ojca” (1977, reż. Paolo i Vittorio Taviani), „Ballo a tre passi” (2003) oraz „Bellas Mariposas”(2012) (reż. Salvatore Mereu).

Jubileuszowy, 15 tom czasopisma „Góry – Literatura – Kultura” dedykowany jest prof. Jackowi Kolbuszewskiemu — pomysłodawcy i twórcy serii wydawniczej „Góry-literatura-kultura” ukazującej się nakładem Wydawnictwa Uniwersyteckiego, która w 2012 roku została przekształcona w regularny rocznik. Wtedy też zmieniono formę zapisu tytułu, nie naruszając jego warstwy brzmieniowej i semantycznej. Praca nad 15 tomem zbiegła się z dwoma spektakularnymi wydarzeniami. Po pierwsze, rok 2021 został ogłoszony Rokiem Dantego. Patronuje mu zatem poeta, który nadając w swoim wiekopomnym dziele Divina Commedia znaczenie symboliczne formom górskim, jako pierwszy twórca nowożytny posłużył się motywem wspinaczki, dając w ten sposób początek nowoczesnym ujęciom tematyki górskiej w literaturze europejskiej (temu zagadnieniu poświęcony został pierwszy, otwierający niniejszy tom, szkic autorstwa Jacka Kolbuszewskiego). Drugim wydarzeniem, na które warto zwrócić uwagę, były Igrzyska Olimpijskie 2020 w Tokio, które ze względu na pandemię COVID-19 zostały zorganizowane rok później i rozpoczęły się 23 lipca 2021 roku. Podczas uroczystości otwarcia na stadionie w Tokio zapłonął znicz w kształcie słynnej wulkanicznej góry Fudżijama. Nie przypadkiem zatem na okładce niniejszego tomu znalazły się przedstawienie słynnej dantejskiej Góry Czyśćcowej i japoński wulkan symbolizujący historyczne — bo rozegrane w trudnym czasie pandemii — Igrzyska Olimpijskie, podczas których po raz pierwszy w historii igrzysk rozegrano zawody wspinaczce sportowej. Tom zawiera prace polskich i zagranicznych autorów z różnych ośrodków badawczych, stanowiące kontynuację problematyki podejmowanej w poprzednich rocznikach.

Schyłek dawnego świata wsi, zanikające słownictwo i ustępowanie gwar rodzi potrzebę rejestrowania leksyki. Gwary, słowa i zwroty charakterystyczne dla poszczególnych regionów Polski zwykle nie przebijają się do ogólnej polszczyzny. Tworzące odrębność małych ojczyzn są jednocześnie zanikającym bogactwem naszego języka. Energia drzemiąca w regionalnych dialektach, ich podskórne pulsowanie, czasem frywolność, kiedy indziej dosadność — stanowią o naszej tożsamości narodowej. Regionalność fraz, czasem zrozumiała tylko w części Polski, buduje zaś poczucie językowej wspólnoty ponad odmiennościami. Włodzimierz Wysoczański uchwycił niezwykłą złożoność i różnorodność zasobu polskich gwar oraz utrwalony w nich wymiar pozajęzykowy. Analizując dorobek językowej kreatywności pokoleń użytkowników gwar, porusza zagadnienie wpływu kultury na język i kwestię pamięci kulturowej. W proponowanej przez siebie koncepcji, wykorzystującej podejście kodowo-tematyczne, umożliwia „odkrywanie gwar na nowo”. Dzięki temu pomaga chronić dziedzictwo kulturowe, budować tożsamość regionalną i wzmacniać pokoleniową więź. Obszerny materiał źródłowy obejmuje ponad 20 tysięcy frazemów, podanych w formie zapisu źródłowego wraz z lokalizacją geograficzną ich występowania i znaczeniem. Publikacja ukazuje mnogość polskich gwar, ich odrębność, ale także łączność z językiem ogólnopolskim. Prezentowany zbiór frazemów to swoista „podróż po słowach”, które od wieków nazywają i interpretują otaczającą nas rzeczywistość. Posiłkując się gwarami, można byłoby też powiedzieć, że autor nie daje czytelnikowi gduli pod nos, nie bajtluje, a oczy mu się na tę książkę same zaśmieją.

Lviv (also known as Lemberg and L'vov) was the home of one of the oldest and most prominent Jewish communities in Eastern Europe. This guide provides comprehensive descriptions of 235 archival collections related to Jewish history and culture that are held in Lviv archives, libraries, and museums. Most of these rich materials have been unknown to specialists in Jewish studies and have not been examined or utilized in scholarship. The archival holdings that are described in the guide relate to a broad timeframe – from the mid-14th century to the early 21st century. They shed light on the Jewish experience in Lviv, the surrounding region of Galicia, other regions of Ukraine, as well as Poland, Belarus, Lithuania, Latvia, and Yugoslavia. The guide is the product of extensive work by a team of researchers, who began their work before the Russian attack on Ukraine and concluded it during the course of the war. An essential reference book for those interested in Jewish and Eastern European history. POWRÓT