D.H. Lawrence

Co do mnie, to gdy pierwszy raz świadomie oglądałem rzeczy Etrusków – to było w muzeum w Perugii – instynktownie mnie pociągnęły. I tak to chyba działa – albo natychmiastowa sympatia, albo wzgarda i obojętność. Ludzi na ogół nie interesują starożytności niegreckie. Większość uważa, że jeśli coś nie jest greckie, w imię wyższych racji powinno jednak greckie być. Tak oto rzeczy Etrusków uważa się za ubogie naśladownictwo świata grecko-rzymskiego, a wielki uczony historyk miary Mommsena ledwo zauważa, że Etruskowie w ogóle istnieli. Ich istnienie było dla niego czymś wstrętnym (D.H. Lawrence).Etruscheria przybierała na przestrzeni epok rozmaite oblicza, pojawiając się w kontekstach protestanckiego antypapizmu, oświeceniowej historiografii czy romantycznego dandyzmu. Miejsca Etrusków są niewątpliwie szczytowym osiągnięciem literackim – a także zwieńczeniem – tej ekstrawaganckiej brytyjskiej tradycji, z której dworował sobie Huxley, przyjaciel Lawrence’a. Powstały już kilka dekad po zmierzchu fenomenu Grand Tours, złożonego do grobu przez rozwój kolei, spadek kosztów podróży i pojawienie się coraz bardziej masowej turystyki. W Italii byli już wszyscy, często nawet nie wiedząc o sobie. Kiedy 6 kwietnia 1927 roku Lawrence i Brewster wysiadali z pociągu w Cività Vecchia – małej mieścinie w jednym z bardziej odludnych rejonów Włoch – przez okno spostrzegła ich przypadkiem Virginia Woolf, jadąca w przeciwnym kierunku (Jakub Wolak, Uścisk Lawrence’a).

Kochanek lady Chatterley to nie tylko historia namiętnego romansu angielskiej arystokratki. To ważna opowieść o prawie do miłości i namiętności wbrew społecznym konwenansom. Mąż lady Konstancji Chatterley - Clifford - niedługo po ślubie wyrusza na wojnę, podczas której zostaje ciężko ranny. Do domu wraca sparaliżowany od pasa w dół. W wiktoriańskim społeczeństwie dla Konstancji oznacza to koniec jej życia miłosnego - pragnienia ciała powinny ustąpić obowiązkom opieki nad mężem. Clifford nie chce jednak takiego losu dla Konstancji i nakłania ją, by znalazła sobie kochanka. Początkowo lady Chatterley odrzuca propozycję męża. Jednak wszystko się zmienia, kiedy podczas spaceru spotyka w lesie młodego gajowego... Wielowymiarowa i wyprzedzająca swoje czasy powieść angielskiego pisarza D.H. Lawrence’a była na tyle skandalizująca, że nieocenzurowana wersja została wydana w jego rodzinnym kraju ponad 30 lat po premierze. A jednym z powodów były śmiałe - jak na ówczesne czasy - sceny erotyczne, w tym opisy miłosnych doznań kobiety.

Wydana w pierwszej połowie XX wieku powieść obyczajowa Kochanek lady Chatterley przedstawia historię namiętnego romansu angielskiej arystokratki z leśniczym. Bohaterka, Constance Chatterley – młoda, atrakcyjna – poślubia mężczyznę, który wyrusza na front. Niestety powraca jako kaleka. W społeczeństwie, gdzie wiktoriański rygor jest świętym prawem, a pragnienia serca są zbrodnią, kobiecość ma ustąpić pola obowiązkom opiekunki i statecznej matrony. Ta w sumie prosta historia może być opowieścią o bardzo różnych rzeczach. O różnicach klasowych, o znaczeniu seksu w życiu człowieka, jak i o prawie kobiety do miłości. W zależności od tego, kto na tekst patrzy, może być melodramatem, dramatem społecznym, powieścią erotyczną. Pisarki Jane Austen i siostry Brontë coraz odważniej domagały się prawa do miłości dla siebie i swojej płci. D.H. Lawrence robi kolejny krok, ukazuje w powieści namiętne i zmysłowe uczucie w pozbawiony pruderii i niezwykle odważny sposób. Obszerne opisy scen erotycznych pozwalają autorowi ukazać piękno ciała ludzkiego i miłości fizycznej. Cała ta gadanina o młodych dziewczętach i dziewiczości, niby śnież¬nobiała, niezapisana karta, jest zwykłym nonsensem. Młoda dziewczyna czy też młody mężczyzna jest kłębowiskiem udręki, kipiącym wirem uczuć seksualnych i seksualnych myśli, wśród których lata dopiero zaprowadzą jakiś lad. D.H. Lawrence

Dawid Herbert Lawrence (1885-1930) - angielski pisarz, eseista, podróżnik, autor m.in "Kochanka Lady Chatterley" zawsze był pisarzem obrazoburczym, skandalistą swojej epoki. Zmagał się z cenzurą, zwalczał pruderyjne obyczaje, opiewał erotyzm, bodaj jako pierwszy w literaturze skupia się na erotycznych doznaniach kobiety, opisuje wspólny orgazm. W ostatniej powieści Człowiek, który umarł, wydanej niecały rok przed jego przedwczesną śmiercią w wieku czterdziestu pięciu lat, D. H. Lawrence podejmuje temat zmartwychwstania Chrystusa i jego ostatnich dni na Ziemi. Lawrence opisuje przejmującą drogę Chrystusa od śmierci z powrotem do życia z niepokojąco bluźnierczym realizmem, snując opowieść od chwili jego bolesnego przebudzenia do zbawczego stosunku z kapłanką pogańskiej bogini Izis. Historia rozwija się poza swe chrześcijańskie korzenie, penetrując i obejmując niewzruszoną wiarę Lawrence’a w siłę życiową, widoczną w każdym aspekcie świata natury. W swym ostatnim dziele Lawrence przedstawił niezwykłą wizję w jednej głębokiej i pięknej przypowieści. Autor chciał opublikować swoje dzieło pod tytułem "Escaped Cock" czyli "Zbiegły kogut"), jednak angielski wydawca narzucił autorowi tytuł "Man Who Died" czyli Człowiek, który umarł. Ale trzeba też przyzznć, iż autor zgodził się z tą sugestią. Nasze wydanie uwzględnia obydwa tytuły stąd ostatecznie Człowiek, który umarł albo Zbiegły Kogut.