Jerzy Vetulani

Mózg i dusza, wiara i rozum, czyli neurobiolog i teolog w fascynującej rozmowie Co dzieje się z mózgiem w chwili śmierci? Czy wolna wola w ogóle istnieje? Może mistycy cierpieli na padaczkę? Jaki związek ma oczekiwanie szczęścia wiecznego z układem nagrody w mózgu? Czym jest miłość? Badacz kory orbitofrontalnej, hipokampa i innych zakątków mózgu może znaleźć wspólny język ze znawcą chrystologii! Jeden z najbardziej znanych polskich naukowców, prof. Vetulani, i jeden z najbardziej znanych polskich teologów, ks. Strzelczyk, w rozmowie pełnej anegdot i humoru, a zarazem prowadzonej na serio, odsłaniają przed czytelnikiem kulisy świata duchowego i tajniki biologii. Książkę zainspirowały ich rozmowy publikowane w miesięczniku „Znak” w ramach cyklu Neuroteologie. Prof. Jerzy Vetulani (1936–2017) – neurobiolog, psychofarmakolog, biochemik. Autor kilkuset prac badawczych, książek, laureat wielu nagród i odznaczeń, członek licznych gremiów naukowych. Popularyzator nauki. Ale także: działacz opozycji w PRL, współzałożyciel Piwnicy pod Baranami, showman, zwolennik legalizacji marihuany i miłośnik przyjemności życia. Ks. dr Grzegorz Strzelczyk (ur. 1971) – teolog, autor publikacji naukowych i książek, rekolekcjonista. Współzałożyciel i stały współpracownik kanału boska.tv, członek Laboratorium „Więzi”. Ale także: pasjonat fotografii i miłośnik górskich wypraw, który stara się wykorzystywać nowe technologie do wsparcia warsztatu teologicznego.

Gdyby ludzki mózg był tak prosty, że moglibyśmy go zrozumieć, bylibyśmy tak głupi, że nie zrozumielibyśmy go i tak. Gdzie tkwi dobro człowieka, a gdzie zło? Co odróżnia nas od zwierząt? Po co nam emocje? Czy normy etyczne u polityków są zaniżone? Czy pornografia rzeczywiście szkodzi? Co dzieje się w mózgu seksoholików? Czy marihuana ma właściwości lecznicze? Czemu tak lubimy jeść, a nawet się opychać? Czy starzenie się jest nie do uniknięcia? Czy w mózgu znajdziemy kiedyś odpowiedź na pytanie, czy Bóg istnieje? Wybitny neurobiolog Jerzy Vetulani w rozmowie z Marią Mazurek opowiada o tajemnicach skomplikowanego i wciąż nie do końca poznanego organu: ludzkiego mózgu. Podejmuje niełatwe i często kontrowersyjne kwestie, takie jak: narkotyki i uzależnienia, płeć mózgu, neurobiologia polityki i religii. Wyjaśnia działanie naszego wewnętrznego kompasu, zastanawia się nad rolą sztuki w kształtowaniu mózgu, mówi o konsekwencjach zdrowotnych stresu i metodach walki z nim, a także o wielu innych zjawiskach.

W świecie współczesnej medycyny napędzanej różnicami stanowisk autorytetów naukowych niewiele jest tematów budzących tyle kontrowersji, co w przypadku medycznych zastosowań marihuany. Konopie były podstawą leczniczego arsenału dla uzdrowicieli w starożytnych Chinach, Indiach czy Grecji. Dziś w wielu krajach są nielegalne, więc naukowcy, który chcą badać ich medyczny potencjał, mają pod górkę. Medyczna marihuana w Polsce wprawdzie zdała już egzamin, ale wciąż trudno mówić o przełomie. Brakuje przepisów pozwalających na jej używanie, a za jej niewłaściwe zastosowanie lekarz zgodnie z prawem może zostać skazany nawet na 15 lat więzienia. Efektem ciągłych dylematów pomiędzy uzależniającą szkodliwością a leczniczą użytecznością kanabinoidów jest zepchnięcie terapeutycznego stosowania marihuany na ziemię niczyją. Problem w tym, że zrozpaczeni pacjenci często widzą w niej jedyny ratunek. W kolejnej książce z serii Bez tajemnic wybitny neurobiolog profesor Vetulani w rzeczowy, a zarazem barwny sposób opowiada o badaniach nad leczniczym zastosowaniem marihuany, o jej wpływie na nasz mózg, serce, układ oddechowy, pokarmowy i nerwowy (Marihuana jest kobietą). Opowiadając o zalegalizowanych w Polsce substancjach uzależniających i zmieniających świadomość, profesor wyjaśnia podstawy chemii w naszym mózgu i działania narkotyków i stymulantów. W przejrzysty, a jednocześnie niepozbawiony dowcipu sposób mówi o uzależnieniach behawioralnych, których przedmiotem mogą być zarówno używki, jak i seks czy sport (Seks, wspinaczka, pornografia i skręt). Objaśniając właściwości kanabinoidów, czyli substancji czynnych zawartych w marihuanie do celów terapeutycznych, cofa się do historii i tradycji związanych ze stosowaniem substancji psychoaktywnych opisanych już w Biblii (rozdział Mojżesz i grzyby halucynogenne). Przypomina również historię cannabis (Jerzy Waszyngton co rano doglądał swoich konopi, a królowa Wiktoria leczyła nimi miesiączki). Porusza aspekt kontrowersji o charakterze merytorycznym, prawnym, społecznym i etycznym, analizując polskie fobie i zbiorowe akty paniki związane z marihuaną (Co mają polowania na czarownice do lęku przed konopiami). Książkę zamyka rozmowa z doktorem Markiem Bachańskim, opowiadającym o nadziejach związanych z leczeniem ciężkich postaci padaczek lekoopornych u dzieci z wykorzystaniem substancji z grupy kanabinoidów pozbawionej działania psychoaktywnego. Książka składa się z 3 części: I. O marihuanie i jej właściwościach II. O fobii na punkcie marihuany III. Rozmowy z ekspertami "W świecie współczesnej medycyny napędzanej różnicami stanowisk autorytetów naukowych niewiele jest tematów budzących tyle kontrowersji, co w przypadku medycznych zastosowań marihuany. Efektem ciągłych dylematów pomiędzy uzależniającą szkodliwością a leczniczą użytecznością kanabinoidów jest zepchnięcie terapeutycznego stosowania marihuany na ziemię niczyją. Problem w tym, że zrozpaczeni pacjenci często widzą w niej swoją ziemię obiecaną." (Mariusz Kielar, Marihuana na ziemi niczyjej, „Służba Zdrowia” nr 93-100, grudzień 2015)

To się w głowie mieści! Gdy Alicja śpi, budzą się neurony. Prawdę mówiąc, one nigdy nie śpią, co najwyżej potrzebują nieco odpocząć. Tym razem mózg Alicji postanowił wyprodukować nietypowy sen, podczas którego opowie, w jaki sposób dowodzi całym organizmem. Sen Alicji podarował czytelnikom profesor Jerzy Vetulani. Był nie tylko wybitnym naukowcem, ale również gawędziarzem prosto i zabawnie wyjaśniającym sekrety nauki. Rewelacyjnie zilustrowana opowieść Profesora to porcja bezcennej wiedzy i mnóstwo śmiechu.