Menu

Marian Czuchnowski

Polski poeta, pisarz i dziennikarz. Pochodził z rodziny chłopskiej. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, na którym skończył filozofię i prawo. Publikował w "Głosie Narodu", który był dziennikiem antyżydowskim. W okresie międzywojennym był wielokrotnie aresztowany, gdyż należał do ortodoksyjnych organizacji chłopskich i robotniczych. Po wojnie zamieszkał w Londynie. Nie zerwał kontaktów z Polską, publikował w paryskiej "Kulturze". Laureat Nagrody Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie.
"Szpik egzystencji", liczący kilka tysięcy wersów poemat nazywany przez samego autora "powieścią wierszem", niekiedy też „antologią pewnej epoki”, stanowi summę doświadczeń artystycznych i życiowych Mariana Czuchnowskiego. Utwór ten powstawał blisko dwadzieścia lat, ukazywał się w odcinkach, na łamach różnych czasopism, a niekiedy i w dużych odstępach czasu, nie sposób więc było go odbierać inaczej niż jako spontaniczny zapis rzeczywistości, niby-dziennik, ewentualnie ? sugestywny kolaż epizodów z biografii życiowych rozbitków. Czytelnik, który nie miał stałego dostępu do prasy emigracyjnej, nie mógł jak dotąd w ogóle ocenić rangi owego tekstu, ponieważ krajowe prezentacje dokonań poetyckich Czuchnowskiego zawierały wyłącznie jego krótkie fragmenty. By nie powiedzieć - strzępy. Dopiero po złożeniu wszystkich ogłoszonych części poematu widać jasno, że "Szpik egzystencji" to próba opisania całości doświadczenia historycznego, które stało się udziałem człowieka w XX stuleciu. Próba odważna i w poezji zupełnie unikalna. Jedno z najbardziej intrygujących, a zarazem najtragiczniejszych dzieł poetyckich, jakie wydała literatura polska drugiej połowy minionego wieku.
Pierwsze, londyńskie wydanie "Czarnej koronki" wywołało niemałe oburzenie. Książka została odebrana jako tę „przeciwko wszystkim”. Pozycji zarzucano, że atakuje porządki sowieckie i stosunki panujące w Polsce międzywojennej oraz krytykuje środowisko polskiej emigracji niepodległościowej, wyśmiewa etos Legionów i styl literacki polskich pisarzy na uchodźstwie. Obecnie można czytać powieść Czuchnowskiego bez dawnych uprzedzeń. Już mniej dosłownie. Można odkrywać autotematyczne nawiązanie do najświetniejszych tradycji literatury erotycznej.
Pierwsze krajowe wydanie powieści uznawanej przez specjalistów za jedno z najważniejszych i najbardziej poruszających świadectw literackich GUŁagu.