Sławomir Drążkiewicz

Pierwsza tak obszerna publikacja książkowa gromadząca dostępne w chwili obecnej informacje o wojskowym samochodzie osobowo-terenowym Honker i jego wersjach, a także o prototypach projektowanych w latach 80. i 90. XX wieku oraz w pierwszych dwóch dekadach XXI wieku z myślą przede wszystkim o zastosowaniu w Wojsku Polskim. Przedstawiono rozwój koncepcji samochodu dla Wojska Polskiego, który w prostej linii wywodzi się z pojazdu Tarpan. Ten ostatni był specjalnie zaprojektowany do wykorzystania w rolnictwie, dlatego cechowała go dość duża zdolność jazdy po bezdrożach i pokonywania trudnego terenu. Te cechy były niezbędne w wojskowym samochodzie osobowo-terenowym. W 1991 r. Honker został przyjęty do uzbrojenia Wojska Polskiego i od tego roku był kupowany na potrzeby armii w ilości od kilkudziesięciu do kilkuset sztuk rocznie (brak dokładnych, wiarygodnych danych na ten temat). Obecnie WP ma ok. 2800 egz. samochodów Honker.

Pierwsza tak obszerna publikacja książkowa gromadząca dostępne w chwili obecnej informacje o samochodzie osobowo-terenowym Tarpan i jego wersjach, a także o prototypach innych samochodów projektowanych w latach 70. i 80. XX wieku z myślą przede wszystkim o zastosowaniu w sektorze gospodarki rolnej. Przedstawiono rozwój koncepcji samochodu dla rolnictwa, różne pomysły biur projektowych i prototypy przez nie opracowane, genezę i proces tworzenia Fabryki Samochodów Rolniczych w Antoninku pod Poznaniem, gdzie produkowano seryjnie samochody Tarpan oraz koncepcje jego modernizacji w latach 80. W kolejnym tomie serii będzie opisany wojskowy samochód osobowo-terenowy Honker, który w prostej linii wywodzi się z pojazdu Tarpan.

I tak w 1971 r. kierownictwo państwa nakazało odpowiednim ośrodkom naukowym i zakładom przemysłu motoryzacyjnego realizacji pomysłu "samochodu dla wsi". Sporządzono całkiem poważne opracowania i analizy rynku samochodów, opracowano założenia ekonomiczne i konstrukcyjne, wykonano prototypy wykorzystujące podzespoły Syreny i stwierdzono, że to nie do końca jest to. A wiec, nowe założenia i nowe prototypy, tym razem wykorzystujące podzespoły Warszawy. Mimo sprzecznych opinii tzw. fachowców i pokonując opór materii, w bólach rozpoczęła się seryjna produkcja samochodów Tarpan.

Terenowy Star 266 pozostanie w historii polskiej motoryzacji jako samochód, który "zmotoryzował" transport po drogach i bezdrożach poligonów. Powstał w wyniku doświadczeń z eksploatacji poprzednich modeli produkowanych w Starachowicach. Samochód był doskonałą terenową ciężarówką średniej ładowności, służącą nie tylko w Wojsku Polskim, ale również z dużym powodzeniem w różnych dziedzinach gospodarki narodowej w kraju i za granicą.

W publikacji opisano konstrukcję, silnik, wyposażenie oraz liczne wersje podstawowego od 1985 roku samochodu terenowego sił zbrojnych Stanów Zjednoczonych. Do 2017 roku wyprodukowano ponad 200 000 samochodów Hummer, przy czym ponad 150 000 zakupiły wojska lądowe USA, Korpus Piechoty Morskiej, Dowództwo Operacji Specjalnych US Army i inne rodzaje sił zbrojnych USA. Pojazd był i nadal jest eksportowany do kilkudziesięciu krajów. Od 204 roku użytkownikiem Hummerów są niektóre oddziały Wojska Polskiego.

Historia rozwoju produkcji samochodów terenowych i dostawczych wytwarzanych od lat 50. XX wieku w zakładach samochodowych w Uljanowsku w b. Związku Radzieckim, później w Rosji. Najwięcej uwago poświęcono słynnemu samochodowi osobowo-terenowemu UAZ-469B, którego produkcję rozpoczęto w 1970 r. Był on przez kilka dziesięcioleci podstawowym lekkim wojskowym samochodem osobowo-terenowym w Wojsku Polskim oraz w wielu armiach świata. Jego wytwarzanie zakończono dopiero w 2003 r. Ponadto opisano używane w wojsku i w gospodarce cywilnej samochody dostawcze UAZ-450 i UAZ-452, produkowane w wielu wersjach i wariantach specjalistycznych.

Prezentujemy pierwszą tak obszerną i szczegółową monografię kultowego samochodu osobowego okresu Polski Ludowej. Autor opisu proces podejmowania decyzji o zaprojektowaniu i rozpoczęciu produkcji Syreny, opisuje przedprototypy i prototypy tego samochodu, analizuje pracochłonność, koszty produkcji i sprzedaży, podaje dane o nakładach inwestycyjnych niezbędnych dla rozpoczęcia produkcji. Opisuje kolejne wersje samochodu Syrena (100, 101, 102, 103, 104 i 105) oraz silniki stanowiące jego napęd. Przedstawia próby opracowania wersji specjalnych Syreny (mikrobus, Syrena Sport, Syrena kombi/furgon, furgon dostawczy, Syrena "Laminat"). Pisze o problemach związanych z przeniesieniem produkcji Syren z FSO w Warszawie do Fabryki Samochodów Małolitrażowych w Bielsku. Opisuje konstruowane na bazie Syreny samochody dla rolnictwa: Syrena R-1, Syrena R-2, Syrena R-20, a także projektowane w Poznaniu w oparciu o podwozie Syreny samochody: Warta, Tarpan i Transporter TR 4x2/1 (zmotoryzowana furmanka). Książkę ilustruje ok. 300 niepublikowanych dotychczas zdjęć i rysunków technicznych.