Listy do Mileny Franz Kafka, Elżbieta Ptaszyńska-Sadowska Książka

Kafka w listach jest równie wybitnym pisarzem, jak w prozie, i równie zdeterminowanym poszukiwaczem odpowiedzi na dręczące go (i nas) fundamentalne pytania. Tyle że tutaj najważniejszym żywiołem jest miłość. Skomplikowana, niespełniona, zawikłana. Ale może właśnie dlatego – jedyna możliwa? Jestem pewien, że nie tylko miłośnicy Kafki odnajdą się w tych tekstach.
Tomasz Stawiszyński
 
Jedna z najbardziej niezwykłych korespondencji w historii. Listy Kafki chce się czytać wielokrotnie, odkrywając kolejne warstwy. Nie ma tu odpowiedzi Mileny, ale możemy je sobie wyobrazić. Dostajemy jedynie kilka jej listów do Maxa Broda. Kafka uważał, że łączył go z Mileną przede wszystkim lęk. Śnił nawet, że przenikali się nawzajem. „Ja byłem Tobą, Tyś była mną. W końcu w jakiś sposób zajęłaś się płomieniem”. List staje się tutaj ratującą obecnością w oceanie niemożliwości i przeszkód, które są kwintesencją życia. Ale czasem już nawet list nie wystarcza.
Justyna Sobolewska

(...) nigdzie nie dostajemy tak przejmującego studium miłości niemożliwej co w „Listach do Mileny”. Kafka jest w tej miłości udręczonym zakochanym – sponiewieranym przez uczucie, chorobę, sztukę i egzystencję. Lektura twórczości i korespondencji Kafki dzięki jego obsesyjnej introspekcji sprawia, że czytelnik zyskuje świadomość uczuciową, do której zdobycia sam nie byłby zdolny.

Ryszard Koziołek

Ona była zamężna, on zaręczony. Ona była nieszczęś­liwa, on wiecznie spragniony zrozumienia. Mówi się, że przed nikim nie otworzył się tak bardzo jak przed Mileną. Prawda jest jednak taka, że ich korespondencja stano­ wiła obustronną grę masek, które dopiero z czasem zaczę­ły opadać – ale nigdy nie znikły całkowicie (…). Milena kochała go i podziwiała, ale dla niej życie na miarę literatury oznaczało porażkę, a nie zwycięstwo, a kilka godzin bliskości miało większą wartość niż najwybitniejsza powieść. Dlatego ich drogi musiały się rozejść.

Grzegorz Jankowicz