Menu

Amos Oz

A właściwie Amos Klausner urodzony 4 maja 1939 roku w Jerozolimie, zmarł 28 grudnia 2018 roku w Tel Awiwie. Przede wszystkim pisarz. Swoje książki oraz eseje tworzy w języku hebrajskim. Uczestniczył w założeniu organizacji Pokój Teraz. Był wykładowcą literatury na Uniwersytecie im. Ben Guriona w Beer Szewie. Do największych dzieł autora zaliczyć można: Opowieść o miłości i mroku, Czarna skrzynka oraz Wśród swoich.
Pierwsze wydanie w przekładzie z języka hebrajskiego Ze wstępem Pawła Smoleńskiego Pustynne światło pada na kamienne domy. Pomiędzy nimi unosi się kurz i woń kiszonej kapusty. Słychać cienkie głosy dzieci śpiewających w jidysz. Ortodoksyjna Żydówka pakuje do wózka butelkę z oliwą i ryby owinięte w gazetę. Wielu z tych, którzy kiedyś tu żyli, umarło. Tylko Hitler i Mesjasz są żywi, widać ich na murach i słychać między słowami niemal w każdej odpowiedzi na pytanie pisarza: „Czy i kiedy nastanie tu pokój?”. Amos Oz z notatnikiem w ręku przemierza Jerozolimę i Zachodni Brzeg, by zadawać pytania o skomplikowaną tożsamość Izraela. Rozmawia z robotnikami, żołnierzami, nauczycielami, dziennikarzami, imigrantami i wizjonerami, a wśród nich odnajduje zarówno religijnych fundamentalistów, jak i piewców świeckości. Wsłuchuje się uważnie w głosy o bolesnej przeszłości i niepokojącej teraźniejszości, by stworzyć ponadczasową opowieść o niepewnym jutrze. Pisząc o kraju pełnym światopoglądowych, etnicznych i ekonomicznych kontrastów, tworzy uniwersalną opowieść o winie i karze, odkupieniu i przebaczeniu, w końcu – o tak żywym dziś starciu wartości i interesów. „Gniew i bunt. Na początku lat osiemdziesiątych Amos Oz pokazał Izraelczykom nieopisane oblicze ich kraju. Wielki pisarz w roli mistrza reportażu.” Włodek Goldkorn
Nowe wydanie w przekładzie z języka hebrajskiego Ze wstępem Pawła Smoleńskiego Pustynne światło pada na kamienne domy. Pomiędzy nimi unosi się kurz i woń kiszonej kapusty. Słychać cienkie głosy dzieci śpiewających w jidysz. Ortodoksyjna Żydówka pakuje do wózka butelkę z oliwą i ryby owiniętą w gazetę. Wielu z tych, którzy kiedyś tu żyli, umarło. Tylko Hitler i Mesjasz są żywi, widać ich na murach i słychać między słowami niemal w każdej odpowiedzi na pytanie pisarza: „Czy i kiedy nastanie tu pokój?”. Amos Oz z notatnikiem w ręku przemierza Jerozolimę i Zachodni Brzeg, by zadawać pytania o skomplikowaną tożsamość Izraela. Rozmawia z robotnikami, żołnierzami, nauczycielami, dziennikarzami, imigrantami i wizjonerami, a wśród nich odnajduje zarówno religijnych fundamentalistów, jak i piewców świeckości. Wsłuchuje się uważnie w głosy o bolesnej przeszłości i niepokojącej teraźniejszości, by stworzyć ponadczasową opowieść o niepewnym jutrze. Pisząc o kraju pełnym światopoglądowych, etnicznych i ekonomicznych kontrastów, tworzy uniwersalną opowieść o winie i karze, odkupieniu i przebaczeniu, w końcu – o tak żywym dziś starciu wartości i interesów.
Poruszająca historia dramatu małżeńskiego opowiedziana w listach. Po siedmiu latach od rozwodu Ilana przerywa gorzkie milczenie i pisze list do byłego męża, światowej sławy wykładowcy, eksperta od fanatyzmu Aleksandra Gideona. Prosi o pomoc w sprawie ich dorastającego syna Boaza, który sprawia kłopoty. Tak rozpoczyna się między nimi intensywna korespondencja, w którą włączają się też obecny mąż Ilany, bardzo religijny, zaangażowany politycznie i pragnący odbudować Kraj, jej mieszkająca w kibucu siostra, makiaweliczny prawnik Aleksa i sam Boaz. W serii listów – emocjonalnych, ironicznych, poruszających i dowcipnych – byli małżonkowie próbują rozszyfrować „czarną skrzynkę” swego małżeństwa, które okazało się katastrofą. I wszystko wskazuje na to, że nadal będzie wywierać przemożny wpływ na ich życie. Dzięki galerii różnorodnych, barwnych postaci Amos Oz z ogromną wrażliwością pokazuje meandry ludzkiej psychiki, zadawnione ból i cierpienie, z którymi każdy usiłuje radzić sobie na własny, ułomny sposób. Kreśli także żywy obraz współczesnego izraelskiego społeczeństwa.
Powieść o naturze przyjaźni i zdrady. Zimą 1959 roku Szmuel Asz przerywa studia na Uniwersytecie Hebrajskim ze względu na osobisty kryzys wywołany pogorszeniem się sytuacji materialnej, porzuceniem przez dziewczynę oraz poczuciem, że jego praca magisterska pt. Jezus w oczach Żydów utknęła w martwym punkcie. Szukając pracy zarobkowej, znajduje anons z ofertą: dotrzymywanie towarzystwa starszemu niepełnosprawnemu człowiekowi w zamian za zakwaterowanie i skromne wynagrodzenie. I tak Szmuel spędza zimę w domu pracodawców, zyskując tam potrzebny czas i spokój i prowadząc ożywione dyskusje z podopiecznym, w których przewijają się wątki zdrady i wierności, marzycielstwa, obłędu i racjonalności w dziejach narodu żydowskiego oraz w relacjach pomiędzy zwaśnionymi narodami i religiami. Ogniskują się one wokół postaci Judasza Iskarioty, który zdaniem Szmuela odgrywa kluczową rolę we wszystkich żydowskich polemikach z chrześcijaństwem od starożytności aż po czasy nowożytne. Ponadto w życiu mieszkańców domu, staruszka i jego tajemniczej, fascynującej Szmuela synowej, kilka spraw spowija głębokie milczenie…
Książka najwybitniejszego współczesnego izraelskiego pisarza i orędownika procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie. Mieszkańcy odciętej od świata wioski żyją w strachu przed nocą i pobliskim lasem. Przed wieloma laty bowiem, gdy dorośli byli jeszcze dziećmi, nocą zniknęły z wioski wszystkie zwierzęta. Dla dzieci to tylko powtarzana cicho historia. O wydarzeniach owej nocy wiadomo jedynie, że za zniknięcie zwierząt odpowiada demon Nehi. Maja i Mati zbierają się na odwagę i zapuszczają w las, by odkryć prawdę o zwierzętach i o Nehim. Historię wyprawy Mai i Matiego ku prawdzie można odczytać na kilka sposobów: jako współczesną bajkę adresowaną zarówno do dzieci, jak i do dorosłych, przypowieść o losie outsiderów w nietolerancyjnym społeczeństwie lub krytykę relacji historycznych zaciemniających obraz rzeczywistości.
Najbardziej osobista książka Amosa Oza, klucz do całej jego twórczości. Opowieść o miłości i mroku Amosa Oza to historia kilku pokoleń jego rodziny na Litwie i Ukrainie oraz po przybyciu do Palestyny. Tłem opowieści jest dramatyczny okres w historii narodu żydowskiego: druga wojna światowa i Holokaust, mandat brytyjski nad Palestyną, narodziny Państwa Izrael i konflikt z Arabami. Przede wszystkim jednak jest to opowieść o latach dzieciństwa autora na przedmieściach Jerozolimy i wczesnej młodości w kibucu. Ojciec, pedantyczny racjonalista, i tajemnicza, wrażliwa matka stanowili nie najlepiej dobraną parę. Miłość rodziców ginęła w mroku rozczarowań i frustracji, nostalgii za Europą. Amos Oz po raz pierwszy odsłania ciągle niezabliźnioną ranę, jaką zadało mu samobójstwo matki. Jest to jedna z najważniejszych książek pisarza, klucz do zrozumienia całej jego twórczości.
Ponadczasowa opowieść o miłości i stracie. Studentka literatury hebrajskiej Hannah poznaje studenta geologii Michaela. Pobierają się, dość szybko jednak – mimo udanego małżeństwa i macierzyństwa – Hannah zaczyna odczuwać pustkę, ucieka w marzenia senne. Pojawiają się w nich bliźniacy, jej towarzysze zabaw z dzieciństwa, raz jako wybawcy, innym razem – oprawcy. Oz mistrzowsko maluje postępujący rozpad małżeństwa, wyrafinowanie delikatną kreską, z wyczuciem, ukazując zarazem panoramę Jerozolimy lat pięćdziesiątych XX wieku. Powieść (uznaną przez krytykę za izraelską Panią Bovary) przetłumaczono na kilkadziesiąt języków, na jej podstawie powstał amerykańsko-izraelski film Michael Sheli.
Historia izraelskiego agenta, który całe życie starał się rozszyfrowywać zagadki innych ludzi a teraz staje w obliczu własnych skrzętnie skrywanych tajemnic i kłamstw Agent izraelskich służb specjalnych po nagłej śmierci żony przechodzi na emeryturę i wraz z córką, matką i teściową przeprowadza się do innego miasta. Przez całe życie starał się rozszyfrowywać zagadki innych ludzi, teraz zaś stanął w obliczu własnych skrzętnie skrywanych tajemnic i kłamstw. Autor z właściwym sobie mistrzostwem wnika w meandry psychiki bohatera, ukazując wewnętrzną ewolucję na tle jego doświadczeń jako byłego szpiega oraz wyrazistych postaci czterech bliskich mu kobiet.
Niezwykła wiwisekcja motywów ludzkich poczynań autorstwa najwybitniejszego pisarza izraelskiego. Krucjata oraz Późna miłość, dwie nowele składające się na tę książkę, łączy paranoiczna wręcz obsesja ich bohaterów. Strach i nienawiść powodujące dowódcą wyprawy krzyżowej sprawiają, że morduje wszystkich napotkanych w drodze Żydów. Choroby, ustawiczne potyczki, śmierć zamieniają triumfalny pochód w klęskę. Drogę do świętych miejsc otwiera wyzbytym wszystkiego krzyżowcom dopiero pokora. Późna miłość to z kolei portret podstarzałego lektora partyjnego, który jeżdżąc po kibucach, ostrzega przed śmiertelnym niebezpieczeństwem, jakie dla Izraela stanowi Rosja. Zagrożenie to wprawdzie już minęło, ale lektor wciąż ma poczucie misji - musi ostrzegać.
Dotknij wiatru, dotknij wody Amosa Oza jest książką magiczną. Jest poezją i muzyką. Opowieścią o miłości i samotności. O ludziach szukających ucieczki przed wrogim światem i o ich odwiecznym marzeniu o nieśmiertelności. Ale i o tym, jak wszystko - drzewa, kościelne wieże, nawet drobne przedmioty materialne - sięga tęsknie wzwyż, pragnie uwolnić się od cielesności, ulecieć w sferę ducha. Początkowo akcja rozgrywa się w Polsce - ale w Polsce ze snu, o jakiej opowiadała Ozowi matka - a potem przenosi się do Ziemi Obiecanej, gdzie bohater książki, marzycielski syn zegarmistrza z miasta M. chroni się przed wojną i nareszcie znajduje ukojenie. Amos Oz, laureat literackiej Nagrody Izraela, najsłynniejszy i najpoczytniejszy na świecie izraelski pisarz, został uhonorowany licznymi międzynarodowymi nagrodami, między innymi Nagrodą Goethego, Nagrodą Heinego oraz Nagrodą Księcia Asturii. Jego książki zostały przełożone na trzydzieści siedem języków. Polski czytelnik zna m.in. jego powieści Mój Michał, Czarna skrzynka i Opowieść o miłości i mroku. Nakładem REBISU ukazały się Fima, Poznać kobietę, Pantera w piwnicy, Rymy życia i śmierci, Nagle w głębi lasu i Sceny z życia wiejskiego. Od kilku lat Oza wymienia się wśród kandydatów do Literackiej Nagrody Nobla.
Oto trzy eseje, w których Amos Oz mierzy się z problemami historycznymi, politycznymi i społecznymi, ważnymi dziś nie tylko w Izraelu. Co jest istotą fanatyzmu? Skąd się on bierze? A może jego ziarno tkwi w każdym z nas? Czy można mu jakoś przeciwdziałać? Choć autor odnosi się do historii, kultury i uwarunkowań Izraela, jego refleksje są przejmująco uniwersalne i niezwykle aktualne. Zwraca się zaś przede wszystkim do tych czytelników, którzy nie podzielają jego poglądów. Wyraża niepokój o przyszłość, ale też nadzieję, że lepsza przyszłość jest możliwa. W świecie, w którym coraz silniej dają o sobie znać nacjonalizm i inne skrajne ideologie, warto wsłuchać się w jego głos.
Jedna z najlepszych książek Amosa Oza. Podnosi problem kilku pokoleń rodziny autora, żyjących na Litwie i Ukrainie, a także ich losy po przybyciu do Palestyny. Ukazuje sposób w jaki żyło tysiące podobnych im osób podczas II wojny światowej, Holokaustu, narodzin Państwa Izrael oraz konfliktu z Arabami. Dzięki tej książce zrozumieć można całość twórczości autora. Urodzony w 1939 roku snuje opowieść ulokowaną w latach swojej młodości, kiedy to wychowywał się na przedmieściach Jerozolimy. Dzieli się z czytelnikami także obrazem swoich rodziców, którzy stanowili mało dobraną parę.
W tej ekscytującej powieści Amos Oz wraca do świata znanego z jego najbardziej lubianych książek, m.in. "Mojego Michaela" ("Mojego Michała") i "Opowieści o miłości i mroku" – do przeciętej murem Jerozolimy z połowy dwudziestego wieku. Subtelna i ujmująca historia miłosna wpisana jest w zimowy krajobraz miasta i w wydarzenia schyłkowej epoki Ben Guriona. Wraz z bohaterami Oz poddaje odważnej analizie samą decyzję o utworzeniu państwa żydowskiego oraz wojny, które nastąpiły w ślad za nią. Stawia pytanie, czy można było obrać całkiem inną drogę historyczną – drogę tych, których potępiono jako zdrajców.
Mieszkańcy odciętej od świata wioski żyją w strachu przed nocą i pobliskim lasem. Przed wieloma laty bowiem, gdy dorośli byli jeszcze dziećmi, nocą zniknęły z wioski wszystkie zwierzęta. Dla dzieci to tylko powtarzana cicho historia. O wydarzeniach owej nocy wiadomo jedynie, że za zniknięcie zwierząt odpowiada demon Nehi. Maja i Mati zbierają się na odwagę i zapuszczają w las, by odkryć prawdę o zwierzętach i o Nehim. Historię wyprawy Mai i Matiego ku prawdzie można odczytać na kilka sposobów: jako współczesną bajkę adresowaną zarówno do dzieci, jak i do dorosłych, przypowieść o losie outsiderów w nietolerancyjnym społeczeństwie lub krytykę relacji historycznych zaciemniających obraz rzeczywistości. Amos Oz to jeden z najciekawszych pisarzy współczesnych. Jego książki przełożono na 36 języków. Debiutował w 1965 r. tomem opowiadań Tam, gdzie wyją szakale. Polski czytelnik zna m.in. jego powieści Mój Michał, Dotknij wiatru, dotknij wody, Czarna skrzynka (Prix Femina Etranger), Poznać kobietę, Nie mów noc, Opowieść o miłości i mroku (Prix Culture 2004), szkice literackie Na Ziemi Izraela oraz eseistykę. W 1996 roku REBIS wydał jego książkę Aż do śmierci. Od kilku lat Oza wymienia się wśród kandydatów do Nagrody Nobla.
Osiem nowych, przeplatających się opowiadań, w których Amos Oz powraca duchem do miejsca i czasu, z których wyrosła jego twórczość. Wśród swoich to lektura przejmująca, hipnotyzująca, przedstawione sytuacje i postacie są niezwykle realistyczne, dzięki czemu pozwalają zajrzeć poza zasłonę czasu i kultury, a zarazem, jak zwykle u Oza, dotykają doświadczeń uniwersalnych i ważnych – spraw, o których zazwyczaj się nie rozmawia. Akcja ośmiu opowieści rozgrywa się w kibucu pod koniec lat pięćdziesiątych, to jest w miejscu i czasie, w których Amos Oz przeżywał młodość i dojrzewał do pierwszych literackich kroków. Są to portrety postaci snujących intymne marzenia i doznających bolesnych doświadczeń – lęku, niespełnionych nadziei i tęsknot, poczucia straty – pozostających w cieniu tyleż śmiałego, ile naiwnego marzenia syjonistycznych pionierów o stworzeniu nowego człowieka i społeczeństwa. Spod sielankowego obrazu wyłania się ułomna ludzka natura, przewijają się charakterystyczne dla Oza motywy – osamotnienie, niemożność nawiązania autentycznych więzi. Amos Oz, eseista, prozaik i publicysta, najpoczytniejszy na świecie izraelski pisarz. Studiował literaturę i filozofię na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. Walczył w wojnie sześciodniowej oraz w wojnie Jom Kipur. Od lat działa na rzecz pokoju między Izraelem a Palestyńczykami. Został uhonorowany literacką Nagrodą Izraela oraz licznymi nagrodami międzynarodowymi, a jego książki przełożono na trzydzieści siedem języków. Od kilku lat wymienia się go wśród kandydatów do literackiej Nagrody Nobla.
Tłem utworów jest Jerozolima lat czterdziestych, czasów dzieciństwa samego autora – miasto kamiennych domów, magicznych zaułków i osadników przybyłych tu ze wszystkich stron świata. Brytyjska okupacja dobiega końca, wkrótce Żydzi proklamują powstanie własnego państwa i będą toczyć dramatyczną walkę o niepodległość. Tymczasem w cieniu nadciągających wydarzeń rozgrywają się małe i wielkie tragedie mieszkańców Jerozolimy.
Akcja książki rozgrywa się w Jerozolimie w 1947 roku, „niecały rok przed tym, nim Brytyjczycy opuścili kraj i z zamętu wojny wyłoniło się państwo Izrael”. Bohater książki, Profi, zmaga się z problemami dojrzewania, ale czas historyczny, w którym żyje, narzuca mu etos wojownika. Profi wie, że wroga należy nienawidzić, jednak wbrew sobie zaprzyjaźnia się z sympatycznym brytyjskim policjantem. Koledzy oskarżają go o zdradę. Chłopak zastanawia się nad problemem lojalności i zdrady w kontekście specyficznego miejsca i czasu, ale sens tych rozważań jest uniwersalny. Pantera w piwnicy jest opowieścią o dorastaniu Profiego i o dziecięctwie Izraela. Opowieścią prostą i głęboką, lekką i poważną, ironiczną i czułą. Oz pisze tak, że czasy i miejsca ożywają, a świat, w który nas wprowadza, jest prawdziwy i namacalny - ma smak, kolor i zapach. Amos Oz to jeden z najciekawszych współczesnych pisarzy. Polski czytelnik zna m.in. jego powieści Mój Michał, Czarna skrzynka (Prix Femina Etranger), Opowieść o miłości i mroku (Prix Culture 2004), szkice literackie Na ziemi Izraela oraz eseistykę. REBIS wydał jego książki Aż do śmierci, Rymy życia i śmierci, Nagle w głębi lasu, Poznać kobietę i Fimę. Od kilku lat Oza wymienia się wśród kandydatów do Nagrody Nobla. W 2007 roku otrzymał prestiżową hiszpańską Nagrodę Księcia Asturii.
Każdy, kto kiedykolwiek zastanawiał się, jak pisarz kreśli postaci, i chciał zgłębić tajniki jego pracy, będzie miał okazję przyjrzeć się warsztatowi pisarskiemu od podszewki. Rymy życia i śmierci bowiem to fascynująca „opowieść o snuciu opowieści”. Oz, przedstawiając kilka godzin z życia anonimowego pisarza mieszkającego w Tel Awiwie, który przesiaduje w kawiarni, spotyka się z czytelnikami, spaceruje ulicami nocnego miasta, pozwala nam wniknąć w demiurgiczną wyobraźnię twórcy. Pisarz, obserwując i wyławiając z tłumu poszczególne osoby, nadaje im imiona i wymyśla biografie. Łącząc barwne szczegóły, splatając z pozoru oderwane od siebie wątki, tka gęstą materię życia w całej jego różnorodności. Amos Oz, z charakterystyczną dla siebie wrażliwością i wnikliwą znajomością ludzkiej natury, pokazując nam proces powstawania fabuły, jednocześnie pozwala nam o tym zapomnieć i dać się porwać opowieści. Amos Oz to jeden z najciekawszych współczesnych pisarzy. Polski czytelnik zna m.in. jego powieści Mój Michał, Czarna skrzynka (Prix Femina Etranger), Opowieść o miłości i mroku (Prix Culture 2004), szkice literackie Na ziemi Izraela oraz eseistykę. DW REBIS wydał jego książki Aż do śmierci i Nagle w głębi lasu. Od kilku lat Oza wymienia się wśród kandydatów do Nagrody Nobla. W ubiegłym roku zaś otrzymał prestiżową hiszpańską Nagrodę Księcia Asturii.
Fima, niespełniony izraelski intelektualista, przez większość czasu fantazjuje na temat tego, jak skutecznie rozwiązać problemy swego narodu, a także próbuje uporządkować swoje życie osobiste. Jego wędrówka ulicami zimowej Jerozolimy – wciąż pobrzmiewającego echami dawnych czasów świętego miasta – skłania do refleksji nad sprawami najważniejszymi. Fima bowiem to zarówno uniwersalna opowieść o ludzkiej kondycji, jak i wnikliwy obraz targanego konfliktami rejonu świata. Amos Oz to jeden z najciekawszych współczesnych pisarzy. Debiutował w 1965 r. zbiorem opowiadań Tam, gdzie wyją szakale. Polski czytelnik zna m.in. jego powieści, Mój Michał, Czarna skrzynka (Prix Femina Etranger), Opowieść o miłości i mroku (Prix Culture 2004), szkice literackie Na ziemi Izraela oraz eseistykę. DW REBIS wydał jego książki Aż do śmierci (1996) i Nagle w głębi lasu (2006). Od kilku lat Oza wymienia się wśród kandydatów do Nagrody Nobla. W tym roku zaś autor został nominowany do Man Booker International Prize.
Przed państwem kibuc Mecudat Ram. Od strony gór słychać tu czasem huk dział, a nad głową warkot wrogich samolotów. Mimo to w zielonej dolinie, gdzie mieszkają żydowscy osadnicy - starzy i młodzi, pełni ideologicznego zapału lub rozczarowani swoim losem - życie toczy się jak w każdym innym miejscu na świecie. Opuszczony przez żonę Ruwen samotnie wychowuje dzieci, jego córka Nogah wdaje się w niepożądany romans, rozmiłowany w biblijnych cytatach kierowca Ezra zaniedbuje Bronkę, która szuka pocieszenia w ramionach sąsiada, a wszystko to czujnie obserwuje stara Fruma, nałogowo trudniąca się roznoszeniem plotek.
Bohaterowie tych opowiadań, mieszkańcy wioski Tel Ilan, starają się rozwiązać zagadki sprzed lat. Myślą o bliskich im osobach, które utracili, i rozpamiętują bolesne wydarzenia z dawnych czasów. Benny Avni wspomina żonę, a także aborcję, do której namówił ją w okresie narzeczeństwa. Gili Steiner wspomina siostrzeńca, którego niegdyś pobiła i który zaginął. Coś okropnego wydarzyło się w przeszłości i choć mieszkańcy wioski starają się to wyprzeć ze świadomości, wszystko wciąż do nich wraca. Amos Oz to jeden z najciekawszych współczesnych pisarzy. Debiutował w 1965 r. zbiorem opowiadań Tam, gdzie wyją szakale. Polski czytelnik zna m.in. jego powieści Mój Michał, Czarna skrzynka (Prix Femina Étranger), Opowieść o miłości i mroku (Prix Culture 2004), szkice literackie Na ziemi Izraela oraz eseistykę. REBIS wydał m.in. jego książki Nagle w głębi lasu, Fima, Poznać kobietę, Rymy życia i śmierci oraz Pantera w piwnicy. Od kilku lat Oza wymienia się wśród kandydatów do Nagrody Nobla. W ubiegłym roku autor został nominowany do Man Booker International Prize. Został laureatem prestiżowej hiszpańskiej Nagrody Księcia Asturii i izraelskiej nagrody Dan David Prize. Ceremonia wręczenia tej ostatniej odbyła się w maju 2008 r. na uniwersytecie w Tel Awiwie.