Andrzej Kobyliński

Książka Etyka a problem podmiotu poświęcona jest bardzo ważnemu i aktualnemu zagadnieniu, jakim jest sposób rozumienia podmiotu. Autorzy wychodzą ze słusznego założenia, że problem ten ma kluczowe znaczenie dla etyki – swoiste „rozchwianie” współczesnej kultury, którego przejawem jest utrata (a na pewno znaczące osłabienie) zdolności do uzgadniania stanowisk w istotnych kwestiach poprzez dyskurs filozoficzny albo publiczny, powodowane jest w dużym stopniu kłopotami związanymi ze swoistym rozmyciem się koncepcji podmiotu. Książka jest w mojej ocenie bardzo interesującą monografią. Porusza istotny i dynamiczny problem relacji pomiędzy etyką a sposobem rozumienia podmiotu, który jest centralnym przedmiotem sporu we współczesnej filozofii i kulturze. Choć sami autorzy preferują koncepcję mocnego podmiotu, to starają się przy tym w sposób rzeczowy i bezstronny odnieść do odmiennych stanowisk. Dzięki temu czytelnik ma okazję zapoznać się z dorobkiem kilku interesujących współczesnych myślicieli, którzy nie są bardzo szeroko znani polskiemu odbiorcy. To stanowi dużą dodatkową wartość publikacji. Prof. dr hab. Aleksander Bobko Wartością książki jest niewątpliwie samo podjęcie zagadnienia relacji podmiotu i etyki oraz ukazanie jego współczesnych przekształceń. […] Autorzy zmierzają do zrozumienia procesów przemian współczesnej kultury w kontekście podmiotu, ale dają też wyraz swemu przekonaniu o kryzysie kultury i jego oddziaływaniu również na zagadnienia etyki. Oczywiście każda koncepcja etyczna zakłada jakąś wizję podmiotowości. Przeprowadzone badania starały się wykazać, że właściwe rozumienie podmiotu ma ważne znaczenie dla etyki. W perspektywie moralnej szczególnie istotnym zagadnieniem jest interesujące ujęcie relacji zachodzącej między podmiotem, sprawczością, sumieniem, wolnością, prawem naturalnym, cnotami, powinnością, odpowiedzialnością, normatywnością. Książka może liczyć na szerokie grono odbiorców: od studentów filozofii, po literaturoznawców i osoby głębiej zainteresowane współczesnymi problemami kultury. Wśród czytelników znajdą się z pewnością zarówno specjaliści tematyki, jak i osoby rozpoczynające dopiero przygodę z etyką i filozofią. Ci, którzy sięgną po recenzowaną tu pozycję, odniosą z niej niewątpliwe korzyści, gdyż praca ta nie tylko zaznajamia z meandrami współczesnej filozofii, ale nadto czyni to zrozumiale i przekonująco szkicuje ważne, dyskutowane i sporne kwestie w tym obszarze. Prof. dr hab. Marek Szulakiewicz

Autorzy opracowania zwracają uwagę na wielką różnorodność współczesnych form uprawiania etyki chrześcijańskiej. Monografia zawiera m.in. analizę relacji istniejącej między obrazem świata i przedzałożeniami etyki chrześcijańskiej oraz podejmuje problem uzasadnienia godności człowieka w świecie postmetafizycznym. Interesujące są także rozważania o powinności człowieka, której nie da się ustalić w sposób teoretyczny, ponieważ jest ona swego rodzaju idiomem postępowania. W niektórych przypadkach właściwe odczytanie kodu powinności może stać się źródłem czynów ponadobowiązkowych, chwalebnych, a nawet heroicznych, dzięki którym świat podąża w stronę dobra. Dr hab. Anny Drabarek, prof. APS Czytelnik znajdzie w monografii wiele cennych treści dotyczących wpływu naturalistycznego obrazu świata i człowieka na etykę wyrastającą z inspiracji chrześcijańskich. Autorzy opracowania przekonują, że różne modele etyki chrześcijańskiej są możliwe także dzisiaj, gdy mamy do czynienia z odrzuceniem klasycznej wizji rzeczywistości. Chrześcijańskie rozumienie moralności nie stanowi jakiegoś monolitu czy zamkniętego systemu. Wiele różnych koncepcji etycznych, wyrastających z chrześcijańskiej wizji świata i człowieka, podejmuje dialog z myślą współczesną. Etyka inspirowana myślą chrześcijańską stanowi także dzisiaj bardzo potrzebną i atrakcyjną formę oceny moralnej czynów ludzkich. Dr hab. Piotra Mazura, prof. Ignatianum

Głównym celem niniejszej rozprawy jest krytyczna analiza koncepcji nihilizmu włoskiego filozofa Gianniego Vattima (1936–) i ukazanie jej oryginalności na tle innych interpretacji, wypracowanych we Włoszech w ostatnich dziesięcioleciach. Dociekania koncentrują się na zagadnieniu możliwości zbudowania etyki nihilistycznej, które można doprecyzować za pomocą następujących pytań: Czy jest możliwa etyka bez fundamentu metafizycznego? Czy każda etyka nihilistyczna jest relatywistyczna? Jak oceniać różne modele etyki laickiej, pozbawionej odniesienia do transcendencji?

Każdy z czterech zaprezentowanych rozdziałów jest napisany kompetentnie, zarówno od strony merytorycznej, jak i formalnej, czego dowodzi wysoki poziom spójnego i logicznego przedstawiania prezentowanych tez. Konstrukcja pracy, a także niezwykle trafne ujęcie bardzo rozległego materiału sprawiają, że praca odznacza się szczególnymi walorami poznawczymi, zasługuje na publikację i niewątpliwie przyczyni się do lepszego rozumienia fenomenu życia oraz debaty nad podstawami etyki, szczególnie etyki chrześcijańskiej. Warto również zaznaczyć, że książka jest owocem wieloletniej współpracy naukowej Wydziału Filozoficznego Akademii Ignatianum w Krakowie i Sekcji Etyki w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Dr hab. Marek Urban CSsR

Nihilizm jako swoista szansa dla etyki klasycznej ta cenna perspektywa zdaje się przyświecać Autorom recenzowanej monografii. Przedstawiona do oceny książka jest interesującym i bardzo potrzebnym studium problemu nihilizmu i etyki w jego kontekście. To dobrze, że budzi dyskusję, momentami sprzeciw wobec pewnych tez. Końcowe partie książki, odwołujące się do intuicji Guardiniego o prymacie Logosu nad etosem, to fundamentalna kwestia, nieco chyba zapominana w duszpasterstwie kościelnym. Przynajmniej w Polsce. To dobry punkt wyjścia do dyskusji nad kwestią najbardziej tu fundamentalną czy żyjąc w epoce postprawdy, odrzucania Logosu, jesteśmy w stanie wypracować jakiekolwiek rzetelne formy myślenia etycznego. Po dokładnej lekturze monografii z pełnym przekonaniem polecam ją do druku, zapewniając, że przyczyni się ona do wzbogacenia naszego rodzimego piśmiennictwa filozoficznego poświęconego zagadnieniu nihilizmu i jego wpływowi na myślenie o kwestiach moralności i etyki. Prof. dr hab. Krzysztof Stachewicz

Seria wydawnicza „Polska filozofia chrześcijańska w XX wieku” obejmuje monograficzne opracowanie myśli 13 wybitnych przedstawicieli tego nurtu filozofii, działających zwłaszcza w XX wieku i na początku wieku XXI (Mieczysław Gogacz, Piotr Lenartowicz, Stanisław Kamiński, Kazimierz Kloskowski, Kazimierz Kłósak, Feliks Koneczny, Mieczysław Albert Krąpiec, Tadeusz Styczeń, Tadeusz Ślipko, Józef Tischner, Karol Wojtyła, Jacek Woroniecki, Zofia J. Zdybicka). Każdemu z filozofów poświęcony został odrębny tom, według następującego układu: biografia i bibliografia danego autora, źródła inspiracji filozoficznej (wpływ własnej szkoły filozoficznej, zapożyczenia od innych systemów), preferowana koncepcja filozofii, podejmowane problemy i propozycje ich rozwiązań, słownik podstawowych pojęć, polemiki i dyskusje, jakie dany autor prowadził w środowisku krajowym i zagranicznym. Dodatkowo każdy tom został wzbogacony antologią reprezentatywnych dla danego autora tekstów filozoficznych. Niniejszy tom jest poświęcony Tadeuszowi Ślipce (1918–2015) – jezuicie, filozofowi i etykowi.

The publication series “Polish Christian Philosophy in the 20th Century” includes monographic studies of the thought of 13 outstanding representatives of Polish Christian philosophy mainly active during the 20th century and also at the beginning of the 21st (Mieczysław Gogacz, Piotr Lenartowicz, Stanisław Kamiński, Kazimierz Kloskowski, Kazimierz Kłósak, Feliks Koneczny, Mieczysław Albert Krąpiec, Tadeusz Styczeń, Tadeusz Ślipko, Józef Tischner, Karol Wojtyła, Jacek Woroniecki, Zofia J. Zdybicka). A separate volume is dedicated to each of these philosophers, with all of them organized as follows: a biography and bibliography of the thinker in question, sources of philosophical inspiration (the influence of their own philosophical school, and borrowings from other systems), their preferred conception of philosophy, problems, and proposed solutions, a dictionary of basic terms, and polemics and discussions that the author initiated both at home and abroad. In addition, each volume is enriched by an anthology of philosophical texts representative of the individual in question. This volume is dedicated to Tadeusz Ślipko (1918–2015) – jesuit, philosopher and ethician.