Menu

Jean-Claude Kaufmann

Zainteresowania Kaufmanna są wyraźnie sprecyzowane: można je nazwać mikrosocjologią, socjologią jednostki, a także socjologią diady, czyli pary, i tego, co dzieje się między ludźmi – zwłaszcza między dwojgiem ludzi. Kaufmann prowadzi badania procesów indywidualizacji, podmiotowości, tożsamości jednostki i jej przekształceń, a także zajmuje się parami, śledzi, jak zmieniają się łączące je więzi i emocje w kontekście zwykłych, banalnych, codziennych doświadczeń, związanych z codziennym funkcjonowaniem. Uwzględnia też w pewnym zakresie oddziaływanie wydarzeń niecodziennych, niezwykłych, przerywających bieg codzienności. Obszar badań Kaufmanna mieści się na pograniczach kilku różnych dyscyplin. Odwołuje się on bowiem w swoich pracach do ustaleń antropologii, historii społecznej, historii kultury, psychologii, filozofii. Tym samym nawiązuje do najlepszych tradycji socjologii francuskiej, nigdy nie zamykającej się w wąskich, wyspecjalizowanych ramach, lecz otwartej na inne dziedziny badań i refleksji. Choć jego zainteresowania są w znacznej mierze bardzo bliskie psychologii, sam określa się mianem „socjologa o duszy antropologa”. Tę „antropologiczną duszę” widać szczególnie dobrze w badaniach życia codziennego, stanowiących kolejny charakterystyczny rys socjologii Kaufmanna; można go wręcz nazwać socjologiem codzienności. Bada nawyki, przyzwyczajenia, obyczaje, zawsze uwzględnia wymiar historyczny, zawsze prowadzi analizy w długiej perspektywie czasu. Zainteresowania problematyką życia codziennego znajdują wyraz w badaniach kuchni, obyczajów kulinarnych i rodzinnych posiłków, w refleksji nad rozwiązywaniem problemu brudnej bielizny i nad drobnymi przykrościami w życiu małżeńskim, w analizach reakcji na obnażanie piersi przez kobiety na plaży, marzeń samotnych kobiet o księciu z bajki, reakcji i refleksji powstałych pierwszego poranka po wspólnie spędzonej nocy, nowego świata emocji i miłości w epoce Internetu i podobnych zjawisk. Ze Wstępu Elżbiety Tarkowskiej
Jean-Claude Kaufmann jest jednym z najwybitniejszych, a zarazem jednym z najbardziej oryginalnych współczesnych socjologów europejskich. Jest kontynuatorem najlepszych tradycji socjologii europejskiej z jej nastawieniem na rozumienie zjawisk społecznych. Kaufmann dał się przede wszystkim poznać jako znakomity badacz codzienności, opisujący rzeczywistość tak, jak jest ona doświadczana przez jednostki w ich codziennym życiu. Specyfika Kaufmanna i jednocześnie tajemnica jego popularności wśród szerszej czytającej publiczności tkwi chyba w tym, że oprócz lekkości i kunsztowności języka, ma ogromne wyczucie historyczności opisywanych zjawisk. Niezwykła historia szczęśliwej miłości jest pozycją szczególną. Rozważania nad miłością, miłością szczęśliwą, rozpięte są między odległą przeszłością a teraźniejszością, Teraźniejszość to rozważania na temat współczesnej kultury sposobów odczuwania i doświadczania miłości i szczęścia z nią danego. Autor zastrzega się, że nie chce, nie może dawać gotowych recept, chce jedynie pokazać, jak można być szczęśliwym, czym jest owo szczęście w kulturze współczesnej. Aby dokonać tego w sposób satysfakcjonujący, Kaufmann cofa się w przeszłość (do Platona przez wieki średnie, renesans, oświecenie, romantyzm i wiek XX), by śledzić zmienne dzieje miłości, która pierwotnie przynależała bardziej do sfery publicznej niż prywatnej, służyła w większym stopniu realizacji celów politycznych, później ekonomicznych niż szczęściu jednostki. Śledząc zmienne losy miłości, Kaufmann daje nam oryginalny i wręcz ekscytujący, niezwykle erudycyjny wgląd w przemiany kultury w ogóle, przede wszystkim europejskiej, ale nie tylko.