Piotr Witek

Prezentowana monografia stanowi kontynuację projektu: Historia w kulturze współczesnej. Niekonwencjonalne podejścia do przeszłości, zainicjowanego w Instytucie Historii UMCS w 2010 roku przez pracowników Zakładu Metodologii Historii i Zakładu Historii Najnowszej. Podejmując tego typu problematykę względem zinstytucjonalizowanego dyskursu naukowego, przestrzeni doświadczenia i uobecniania historii w sferze publicznej, uwydatnia się jednocześnie kwestię użytkowania przeszłości w tworzeniu kulturowej matrycy społeczeństwa. Autorzy poszczególnych rozdziałów, poprzez tropy dyskursywnego użytkowania historii, kierują swoje zainteresowania w stronę innych kontekstów i sposobów jej przedstawiania. „Ćwiczenia z logiki historycznej” i „peryferyjne zmagania z nowoczesną formą” stanowią dla nich perspektywy sytuujące klasyczną historiografię wobec nowych możliwości jej konceptualizacji, w oparciu o teorie marginalizowane bądź pomijane w głównym nurcie badań historycznych. Co więcej, okazują się interesującą propozycją syntez historiografii politycznej, społecznej, gospodarczej, kulturowej, tworzących tło rozumienia współczesnej kultury, a tym samym perspektywę oczekiwaną w dyskursie historycznym.

Oddawany do rąk czytelników tom zawiera teksty dedykowane Profesorowi Janowi Pomorskiemu z okazji jubileuszu czterdziestolecia Jego pracy naukowej. Osoba prof. Jana Pomorskiego bezdyskusyjnie kojarzy się z dziedziną humanistyki i nauk historycznych, a metodologia nauk pozostaje niezmiennie pasją szanownego Jubilata. Jan Pomorski jest jednym z najwybitniejszych uczniów prof. Jerzego Topolskiego, twórcy Polskiej Szkoły Metodologii Historii, którą rozwija i nadal kreśli jej przestrzeń doświadczenia oraz horyzonty oczekiwań.

Książka Piotra Witka stanowi niewątpliwie nowe i z całą pewnością znaczące osiągnięcie w ramach subdyscypliny, którą jest historia wizualna. Lubelski historyk z wielką skrupulatnością podchodzi do obranego tematu. Nie zadowala się powierzchownymi opisami, przywoływaniem modnych w tym momencie nazwisk uczonych. Pracuje w sposób poważny i solidny. Jego monografia jest bardzo głębokim studium historycznego aspektu twórczości Wajdy, przeprowadzonym za pomocą starannie dobranych narzędzi badawczych, użytych świadomie, chciałoby się powiedzieć niekiedy – z chirurgiczną precyzją. Na lekturę dzieła Piotra Witka trzeba zarezerwować sobie dużo czasu, a także zdobyć się na nieustanną uwagę. Jednakże trud się opłaci, książka ta bowiem rozwija czytelnika. [Z recenzji dr hab. Doroty Skotarczak]