św. Tomasz z Akwinu

Wstęp – Jacek Salij OP.  Uczta intelektualna dla każdego zainteresowanego wiarą chrześcijańską. Opracowanie około sześćdziesięciu kazań, które św. Tomasz wygłosił w okresie Wielkiego Postu w 1273 roku w Neapolu, w ostatnim roku swojej działalności. Charakterystyczny dla św. Tomasza zmysł porządkowania podejmowanych zagadnień w niejednym przypadku trafi do przekonania również współczesnemu czytelnikowi i pomoże mu uporządkować ten lub inny jego własny problem religijny.   

W tym punkcie rozważań dochodzimy do ich najciekawszego punktu, mianowicie konfrontacji przeświadczenia o wieczności Bożego aktu zachowywania świata z dogmatem głoszącym koniec świata. Te dwie idee są ze sobą potencjalnie w konflikcie – wydaje się, że najprostszym i intuicyjnie akceptowalnym wyjaśnieniem końca świata może być ustanie zachowywania go przez Boga. Ono zostało jednak wykluczone we wcześniejszych artykułach kwestii. Zatem w pozostałej partii kwestii Tomasz tłumaczy, co naprawdę znika wraz z końcem świata, a co jest również po nim podtrzymywane w istnieniu przez Boga. Kres rzeczywistości oznacza według Tomasza nie jej koniec w sensie absolutnym, ale istotne przekształcenie. Po końcu świata, który jest przede wszystkim przeniesieniem wszystkich bytów z czasu do wieczności, musi ustać to wszystko, co jest związane z przemianami, czasem, rodzeniem się i ginięciem (fieri). I tak się stanie, gdyż zjawiskiem wyznaczającym kres epoki stawania się będzie zatrzymanie się ruchu nieba i zanik powodowanych przez nie ruchów bytów świata podksiężycowego. Ustanie ruchu w naszym świecie ozna-cza rozpad wszystkich ciał złożonych z elementów na te elementy, które wraz z nieruchomym niebem i substancjami oddzielonymi stanowić będą świat stworzeń. Jedynym wyjątkiem, czyli jedyną mieszaniną, która trwać będzie w Apokaliptycznym (21, 1) nowym niebie i nowej ziemi, będą opisane w ostatnim (10) artykule kwestii ciała zmartwychwstałych ludzi. (Fragment Wprowadzenia do kwestii V Mikołaja Olszewskiego)

Nowy, współczesny polski przekład pierwszych 26 kwestii Summy teologicznej Tomasza z Akwinu, będących najbardziej spójną, dojrzałą i klarowną syntezą metafizyki średniowiecznej. Kolejne kwestie Traktatu o Bogu są zapisem dróg dochodzenia do poznania tajemnicy istnienia Boga i łączą się z zyskiwaniem większej wiedzy o Stwórcy. Stawiane są pytania o prostotę, doskonałość, dobroć, nieskończoność, niezmienność, jedność, wiedzę, wolę, miłość, życie i wszechmoc Boga; rozważane istotne filozoficznie zagadnienia bytu, dobra, piękna, prawdy, fałszu, teorii idei i analogii. Niniejsza praca jest wielowarstwowym opisaniem podejmowanych przez Tomasza poszukiwań przyczyn rzeczywistości, godzi z sobą ontologię, epistemologię, etykę, teorię sztuki, hermeneutykę i teologię objawioną.