Tadeusz Hołówko

Wspomnienia Tadeusza Hołówki (1889–1931) wydane w 1931 r. w dwóch tomach: Przez dwa fronty oraz Przez kraj czerwonego caratu przedstawiają mało znany epizod działań polskich podejmowanych u schyłku I wojny światowej w celu stworzenia własnych sił zbrojnych. Na tym tle ich autor – znakomity publicysta i polityk, współtwórca idei prometejskiej, jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego – przedstawia barwny obraz ogarniętych rewolucją i bolszewizmem ziem dzisiejszej Ukrainy i zachodniej Rosji. Jako emisariusz sprawy polskiej dotarł do Moskwy, gdzie rozmawiał z Trockim i Leninem. Niestety, wspomnienia Hołówki zostały tragicznie przerwane. W sierpniu 1931 r. został zamordowany przez ukraińskich zamachowców z OUN, nie kończąc II tomu wspomnień. Współczesna edycja została opatrzona wprowadzeniem dra hab. prof. UR Jana Pisulińskiego, zawierającym życiorys Hołówki i zarys problematyki epoki, w której przyszło mu żyć.

Wspomnienia Tadeusza Hołówki (1889–1931) wydane w 1931 r. w dwóch tomach: Przez dwa fronty oraz Przez kraj czerwonego caratu przedstawiają mało znany epizod działań polskich podejmowanych u schyłku I wojny światowej w celu stworzenia własnych sił zbrojnych. Na tym tle ich autor – znakomity publicysta i polityk, współtwórca idei prometejskiej, jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego – przedstawia barwny obraz ogarniętych rewolucją i bolszewizmem ziem dzisiejszej Ukrainy i zachodniej Rosji. Jako emisariusz sprawy polskiej dotarł do Moskwy, gdzie rozmawiał z Trockim i Leninem. Niestety, wspomnienia Hołówki zostały tragicznie przerwane. W sierpniu 1931 r. został zamordowany przez ukraińskich zamachowców z OUN, nie kończąc II tomu wspomnień. Współczesna edycja została opatrzona wprowadzeniem dra hab. prof. UR Jana Pisulińskiego, zawierającym życiorys Hołówki i zarys problematyki epoki, w której przyszło mu żyć.

„Czytelniku! Polski dowódco z 1942 r.! Czy serce nie zabiło Ci żywiej, gdy czytałeś nabrzmiałe umiłowaniem Ojczyzny i jej żołnierza wyjątki z książki T. Hołówki? Czy widzisz jak Przeznaczenie płynące ze świętej tradycji żołnierza polskiego wskazuje Ci drogę właściwą? (…) Musisz iść szlakiem naszych najlepszych tradycji, wytyczonym przez żołnierzy kościuszkowskich, legionistów Dąbrowskiego, wiarusów epoki napoleońskiej i żołnierzy – obywateli z walk powstańczych i niepodległościowych. (…) Niedługo synów twojego Narodu poprowadzisz do boju w warunkach niezwykle trudnych pod względem fizycznym i duchowym. Sprostasz swemu zadaniu tylko postępując zgodnie z naszą wielką tradycją żołnierską.” Druk konspiracyjny wydany w lipcu 1942 r. Fragmenty z książki Hołówki: Oficer polski (Warszawa, 1921). Pierwotnie książka została wydana w 1921 roku, w 1942 roku wydawca – Tajne Wojskowe Zakłady Wydawnicze dodał następujące rozdziały: Dziejowa chwila Druga wojna światowa Wskazania